Tarih Ansiklopedisi
Nijerya İç Savaşı, ayrıca Biyafra Savaşı olarak da bilinir, 1967'den 1970 yılına kadar sürmüş ve ülke tarihinin en trajik olaylarından biri olmuştur. Çatışma, Nijerya'nın 1960 yılında bağımsızlık kazanmasının ardından derinleşen etnik, siyasi ve ekonomik anlaşmazlıklardan kaynaklanmıştır. Savaş, milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine ve ülkenin geleceği üzerinde önemli bir etki bırakmasına neden olmuştur.
Zengin etnik ve kültürel çeşitliliğe sahip Nijerya, 1960 yılında bir federasyon olarak birleşmiştir. Ancak bağımsızlık sonrası, üç ana etnik grup arasında: İbobolar, Hausa ve Yoruba arasında derin sürtüşmeler ortaya çıkmıştır. Siyasi ve ekonomik eşitsizlikler ile kaynaklar üzerindeki rekabet, bu çelişkileri derinleştirmiştir.
Bağımsızlığın ilk yıllarında Nijerya, hükümetteki darbeler ve yolsuzluklar gibi birçok politik krizle karşılaşmıştır. 1966 yılında ilk askeri darbe gerçekleşmiş, bu da gücün askeri güçlerin eline geçmesine neden olmuş ve etnik gruplar arasındaki gerilimi daha da artırmıştır.
1967 yılında, İboboların yoğun olarak bulunduğu şehirlerdeki bir dizi etnik çatışma ve şiddetten sonra, Doğu Nijerya lideri Albay Ojukwu, bölgenin bağımsızlığını ilan etmiş ve Biyafra Cumhuriyeti'ni kurduğunu duyurmuştur. Bu karar, bir bölgesinin ayrılmasını kabul edemeyen merkezi hükümetin hemen karşı çıkmasına yol açtı.
Biyafra'nın ilanı, farklı güçler ve fraksiyonları içeren geniş çaplı bir iç savaşa neden oldu. İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri gibi batılı ülkeler, merkezi hükümete destek verirken, bazı Afrikalı ülkeler Biyafra'ya destek verdiler.
Savaş, 6 Temmuz 1967'de, Nijerya merkezi hükümeti Biyafra'ya karşı askeri bir operasyon başlattığında başladı. Çatışma hızla tam ölçekli bir savaş haline dönüştü. Başlangıçta Biyafra'nın silahlı kuvvetleri, kilit bölgeleri ele geçirerek ve yerel nüfusun desteğini alarak başarılı oldular.
Biyafra'nın bu etkin eylemlerine yanıt olarak, Nijerya hükümeti kaynaklarını seferber etti ve yabancı güçlerden yardım aldı; bu da savaşın seyrini önemli ölçüde değiştirdi. Savaş farklı cephelerde sürdü ve her iki taraf da büyük insan kayıplarına ve yıkımlara yol açan taktikler kullandı.
Nijerya iç savaşının en trajik yönlerinden biri, insani bir felaket haline gelmesiydi. Milyonlarca insan, özellikle ülkenin doğusundaki halk, açlık ve tıbbi yardım yokluğu koşullarında yaşamaktadır. 1968'de uluslararası kuruluşlar, Biyafra'nın ablukası sonucunda ortaya çıkan büyük insani durumu bildirmeye başladı.
Açlık çeken Biyafra'ya yönelik küresel yardımlar, dünyanın dikkatini çekti. Kızıl Haç gibi çeşitli insani örgütler, yiyecek ve ilaçların ulaştırılması için çalışmaya başladılar. Ancak bu çabalara rağmen, milyonlarca insan açlık ve hastalıklardan hayatını kaybetti.
1969 yılında Nijerya aktif karşı saldırılar başlatarak Biyafra birlikleri üzerinde önemli kayıplar vermesine neden oldu. Zamanla çatışmaların yoğunluğu azaldı, ancak çatışmalar devam etti ve her iki taraf da müzakerelere açık olmadı.
1970 yılında, neredeyse üç yıl süren bir savaşın ardından, Biyafra teslim olmak zorunda kaldı. Ojukwu, yenilginin kaçınılmaz olduğunu anlayarak başka bir ülkeye kaçtı ve Nijerya güçleri tüm bölgeyi kontrol altına aldı.
Nijerya iç savaşı, hem ülke hem de tüm bölge için önemli sonuçlar doğurmuştur. Çeşitli tahminlere göre, çatışma sırasında ölenlerin sayısı bir ile üç milyon arasında değişmekte olup, bu da bu olayı Nijerya tarihinin en trajik olaylarından biri haline getirmektedir.
Savaş sonrasında Nijerya, eski militanları yeniden entegre etme ve yeniden inşa etme görevleriyle karşı karşıya kalmıştır. Ülkenin siyasi sistemi değişmiş ve ekonomik altyapıyı yeniden inşa etme çalışmaları başlamıştır. Ancak derin etnik sürtüşmeler ve hoşnutsuzluk devam etti; bu da gelecekteki çatışmalara zemin hazırlamıştır.
Nijerya iç savaşı, ülkenin tarihine derin bir iz bırakmış ve modern gelişimini etkilemeye devam etmektedir. Çatışmanın, insani felaketin ve nüfus üzerindeki sonuçların anısı, tartışma ve analiz için önemli bir konu olmaya devam etmektedir. Nijerya, zorluklara rağmen birlik ve barışa ulaşma çabasında, geçmişinin derslerini öğrenmeye çalışmaktadır.