Tarih Ansiklopedisi
Soğuk Savaş, Amerika Birleşik Devletleri ile Sovyetler Birliği arasında 1940'ların sonlarından 1990'ların başlarına kadar süren küresel politik gerginlik dönemidir. Bu çatışma, bu güçler arasında açık askeri çatışmalara yol açmamış, ancak ideolojik mücadele, ekonomik rekabet ve dünya genelinde sayısız çatışma ile karakterize edilmiştir.
Soğuk Savaşın temel nedenleri ideolojik farklılıklar, jeopolitik çıkarlar ve İkinci Dünya Savaşı'nın sonuçlarıdır:
Soğuk Savaş, seyrini ve gelişimini belirleyen birçok önemli olayı içermektedir:
Önemli ilk çatışmalardan biri Berlin Ablukasıdır. 1948 yılında Sovyetler Birliği, Batı Almanya'ya kara yolu erişimini engelleyerek Batılı güçleri Batı işgal bölgesini birleştirmekten vazgeçirmek istedi. ABD ve müttefikleri karşılık olarak kente gıda ve malzeme ulaştıran bir hava köprüsü kurdular. Abluka 1949 yılında kaldırıldı, ancak gerginliği arttırdı.
Kuzey (komünist) ve Güney (kapitalist) olarak bölünen Kore, ABD ve Sovyetler Birliği arasında bir savaş alanı haline geldi. 1950 yılında Kuzey Kore, Güney Kore'ye saldırdı, bu da ABD ve müttefiklerinin müdahalesine yol açtı. Savaş 1953 yılında resmi bir barış anlaşması olmadan sona erdi, ancak iki blok arasındaki yüzleşmeyi güçlendirdi.
Küba Füze Krizi, Soğuk Savaşın doruk noktası oldu. Sovyet füzelerinin Küba'ya yerleştirilmesinden sonra, ABD deniz ablukası ilan etti. Bu, dünyanın nükleer savaşın eşiğine geldiği kritik bir an oldu. Yoğun müzakereler sonucunda her iki taraf da silahsızlanmayı kabul etti ve kriz çözüldü.
Vietnam Savaşı da Soğuk Savaşın önemli bir arenasıydı. ABD, Güney Vietnam'ı desteklerken, Sovyetler Birliği ve Çin, Kuzey Vietnam'ı destekledi. Çatışma 1975 yılında Kuzey Vietnam'ın zaferiyle sona erdi ve bu, ABD için ciddi bir yenilgi oldu.
1960'lar ve 1970'lerde, her iki tarafın gerginliği azaltmayı hedeflediği bir döneme detant denir:
1980'lerin sonlarına gelindiğinde, Soğuk Savaş yavaş yavaş sona ermeye başladı. Bu dönemle ilgili önemli olaylar şunlardır:
1985'te iktidara gelen Mihail Gorbaçov, glasnost ve perestroika olarak bilinen bir dizi reform başlattı. Bu reformlar, Sovyetler Birliği'nde daha fazla açıklık ve özgürlük sağladı ve Komünist Parti üzerindeki kontrolün azalmasına katkıda bulundu.
Berlin Duvarı'nın 9 Kasım 1989'da yıkılması, Avrupa'nın bölünmesinin sonunu simgeledi ve Soğuk Savaşın sona erdiğini öngören ikonik bir olay oldu. Bu olay, Almanya'nın yeniden birleşme sürecinin ve Sovyetler Birliği'nin Doğu Avrupa üzerindeki etkisinin sona ermesinin başlangıcını simgeliyordu.
Doğu Avrupa'daki komünist rejimlerin çöküşünden sonra, 1991 yılında Varşova Paktı resmi olarak feshedildi; bu, sosyalist ülkelerin askeri ittifakıydı.
Aralık 1991'de Sovyetler Birliği resmi olarak varlığını sona erdirdi ve Soğuk Savaş sona erdi. Eski Sovyet cumhuriyetleri bağımsız devletler haline geldi ve Rusya, Sovyetler Birliği'nin mirasını üstlendi.
Soğuk Savaş önemli bir miras bıraktı:
Soğuk Savaş, insanlık tarihindeki karmaşık ve çok yönlü bir dönemdi; politika haritasını, ekonomiyi ve sosyal ilişkileri etkiledi. Bu çatışmadan çıkarılan dersler, günümüzdeki uluslararası ilişkilerde de geçerliliğini korumaktadır.