Tarih Ansiklopedisi
918'den 1392'ye kadar Kore'yi yöneten Goryeo Hanedanlığı, Kore Yarımadası tarihindeki kilit bir rol oynamıştır. Ülkeyi birleştirmiş, kültürel bir yükseliş getirmiş ve hem iç hem de dış tehditlerle mücadele etmiştir. Orta Çağ Kore'si, savaşlar, ekonomik yükseliş ve kültürel gelişimle dolu önemli değişimlerin yaşandığı bir dönemdir. "Kore" adı, tam olarak Goryeo Hanedanlığı'ndan türemiştir ve onun başarıları, Kore medeni hayatının daha sonraki gelişimi üzerinde önemli bir etki bırakmıştır.
Goryeo Hanedanlığı, gücü elinde bulunduran Silla Hanedanlığı'nı deviren askeri lider Wang Geon tarafından 918 yılında kurulmuştur ve çeşitli Kore prensliklerini birleştirmiştir. Wang Geon, adalet ve refahın hüküm sürdüğü güçlü ve birleşik bir Kore devleti oluşturma hedefini belirlemiştir.
Başkent olarak yeni bir şehir olan Songak'ı ilan etmiştir, günümüzde bu şehir Kaesong olarak bilinmektedir. Wang Geon ayrıca merkezi otoriteye ve iç savaşlarla mücadeleye vurgu yaparak yeni bir yönetim sistemi getirmiştir. Devleti birleştirme ve düzen sağlama konusundaki çabaları, Goryeo'nun birkaç yüzyıl boyunca refah içinde sürekliliğini sağlamıştır.
Goryeo Hanedanlığı, iki temel dini ve felsefi akım olan Konfüçyüsçülük ve Budizm'in uyumlu bir şekilde bir arada var olmasını teşvik etmiştir. Budizm Goryeo'nun resmi dini olmuştur ve bu da çok sayıda tapınak, manastır ve Budist kutsal alanların inşasında kendini göstermiştir. Budist rahipler, toplumun kültürel yaşamında önemli bir etkiye sahip olmuş ve sıklıkla politikada da önemli roller üstlenmişlerdir.
Bu arada, Konfüçyüsçü değerler eğitim sistemi ve yönetim için temel oluşturmuştur. Konfüçyüsçülükteki eğitim ve ahlaki prensipler, Goryeo toplumunda büyük bir değer taşımaktaydı ve birçok memur ile entelektüel bu ilkelere bağlı kalmışlardır. Bu karşılıklı etkileşim, Budist ve Konfüçyüsçü gelenekleri birleştiren benzersiz bir kültürel mirasın oluşumuna yol açmıştır.
Goryeo dönemi, Kore kültürünün altın çağını yaşadığı bir dönemdir. Bu dönemin en önemli başarılarından biri, Avrupa'daki matbaanın icadından önce gelen metal hareketli harflerin geliştirilmesi olmuştur. Bu harfler, Budist metinlerinin basımı için kullanılmış ve bu da Budizm'in Kore'de geniş bir şekilde yayılmasına katkıda bulunmuştur.
Goryeo, özellikle yeşil seramik ürünleriyle tanınan seladonlarıyla da ünlüydü. Bu seramik ürünler zarif tasarımları ve yüksek kaliteleri ile son derece değerliydi. Goryeo seramikleri, o dönemin en önde gelen ihraç ürünlerinden biri haline gelerek Kore'nin ötesinde bir talep görmüştür.
Edebiyat, resim ve şiir de Goryeo döneminde gelişme göstermiştir. Goryeo hükümdarları, sanat eserleri ve yazılı çalışmaların yaratımını teşvik etmişlerdir, bu da zengin bir kültürel mirasın oluşmasına yardımcı olmuştur.
Goryeo'nun yönetimi altında, Kore Yarımadası birçok tehditle karşı karşıya kalmıştır. En büyük tehlikelerden biri, yarımadayı fethetmeye çalışan Khitanlar ve Moğolların istilaları olmuştur. 1231 yılında Goryeo, Moğol İmparatorluğu'nun hakimiyeti altına girmiş ve neredeyse 30 yıl boyunca Koreliler Moğol hanlarına vergi ödemek zorunda kalmışlardır.
Bu istilalar, Goryeo'nun ekonomisi ve toplumu üzerinde ciddi etkiler bırakmıştır. Ülke askeri harcamalar ve altyapının yok edilmesi nedeniyle sarsılmıştır. Ancak, Moğol kontrolünde bile Goryeo, kendine özgü kültürünü ve geleneklerini korumayı başarmıştır.
Goryeo Hanedanlığı döneminde merkezi otoriteyi güçlendirmek ve feodalizmle mücadele etmek amacıyla önemli idari reformlar gerçekleştirilmiştir. Yerel bölgeler üzerindeki kontrolü artırmak için "Sınav Enstitüsü" yani kamu görevlerine adayları belirlemek için sınav sisteminin uygulanması, eğitimli ve saygıdeğer kişilerin önemli görevlerde yükselmelerini sağlamıştır.
Ek olarak, devlet mali yönetimini denetleyen yeni bir daire olan Devlet Mali Yönetim Departmanı kurulmuştur. Bu, ülkenin ekonomisini güçlendirerek mali istikrarı artırmaya yardımcı olmuştur.
Kültürel ve politik başarılarına rağmen, 14. yüzyılın sonlarına doğru Goryeo Hanedanlığı ciddi zorluklarla karşılaşmaya başlamıştır. Düşüşün başlıca nedenleri şunlardır:
1392 yılında general Yi Seong-gye, Goryeo'nun son hükümdarını devirerek yeni Joseon Hanedanlığı'nı kurmuş ve bu, Goryeo döneminin sonunu getirmiştir ve Kore tarihinin yeni bir bölümünün başlangıcını simgelenmiştir.
Düşüşüne rağmen, Goryeo Hanedanlığı, Kore kültürü ve kimliği üzerinde etkili olan önemli bir miras bırakmıştır. Goryeo'nun mirasının başlıca yönleri şunlardır:
Goryeo dönemi, Kore tarihindeki önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilmektedir. Kore kimliğini ve kültürel mirası güçlendirmeye katkıda bulunmuş, bu miras günümüzde Koreliler tarafından korunmakta ve saygı duyulmaktadır.