دانشنامه تاریخی
جنگ استقلال الجزایر که از سال 1954 تا 1962 به طول انجامید، یکی از مهم‌ترین و دراماتیک‌ترین درگیری‌ها در تاریخ آفریقا بود. این جنگ ناشی از سلطه استعماری چندین ساله فرانسه بود که از سال 1830 آغاز شده بود. الجزایری‌ها در تلاش بودند تا از سلطه خارجی رهایی یابند و به حاکمیت دست یابند. این درگیری با قتل‌عام‌ها، شکنجه‌ها و سرکوب‌های شدید همراه بود که منجر به تلفات انسانی و ویرانی‌های قابل توجهی شد. این جنگ در سال 1962 به پایان رسید، زمانی که الجزایر استقلال خود را به دست آورد، اما پیامدهای آن هنوز هم احساس می‌شود.
پس از فتح الجزایر توسط فرانسوی‌ها در سال 1830، این کشور به یک مستعمره تبدیل شد و مردم محلی تحت سلطه بیگانگان قرار گرفتند. حاکمیت استعماری با استثمار شدید منابع، ادغام اجباری و محدودیت حقوق الجزایری‌ها همراه بود. با گذشت زمان، نارضایتی در کشور افزایش یافت و تا دهه 1940 بسیاری از الجزایری‌ها شروع به درک نیاز به مبارزه برای استقلال کردند.
حاکمیت فرانسه نه تنها بر اقتصاد، بلکه بر فرهنگ و جامعه تأثیر گذاشت. نخبگان فرانسوی در تلاش بودند تا آداب و زبان خود را به مردم محلی تحمیل کنند که این امر موجب اعتراضات و مقاومت در بین مردم محلی شد. جنبش‌های ملی‌گرایی شروع به شکل‌گیری کردند و تا دهه 1950، آنها به طور منظم‌تری سازمان‌دهی شدند.
در 1 نوامبر 1954، مبارزه مسلحانه برای استقلال آغاز شد، زمانی که ارتش ملی آزادسازی (ALN) که در چارچوب جبهه ملی آزادسازی (FLN) عمل می‌کرد، اعلام موجودیت کرد. این تاریخ به عنوان آغاز جنگ استقلال محسوب می‌شود. اولین حملات به تاسیسات نظامی و ایستگاه‌های پلیس فرانسه آغازگر این درگیری طولانی بودند. FLN موفق شد توجه‌ها را به مبارزه خود نه تنها در داخل الجزایر، بلکه در عرصه بین‌المللی جلب کند.
دولت فرانسه که عزم الجزایری‌ها را دست‌کم گرفته بود، به این اقدامات با سرکوب‌های شدید پاسخ داد. ارتش و پلیس شروع به به کارگیری دستگیری‌های جمعی، شکنجه‌ها و اعدام‌ها کردند علیه کسانی که به حمایت از آزادکنندگان متهم بودند. روش‌های وحشیانه سرکوب اعتراضات تنها تمایل الجزایری‌ها را برای مبارزه جهت آزادی‌شان افزایش داد.
تا پایان دهه 1950، جنگ استقلال توجه جامعه جهانی را جلب کرد. کشورهایی که از استعمارزدایی حمایت می‌کردند، شروع به ابراز حمایت از ملی‌گرایان الجزایری کردند. در سال 1958، در کنفرانسی بین‌المللی در تونس، توافق‌نامه‌ای برای حمایت از مبارزه الجزایر امضا شد. این موضوع بر ادراک درگیری تأثیر گذاشت و باعث شد که الجزایر به نمادی از مبارزه برای آزادی برای بسیاری از کشورهای خواهان استقلال تبدیل شود.
در داخل الجزایر، این درگیری موجب رنج و ویرانی‌های زیادی شد. میلیون‌ها نفر به آوارگی رفتند، بسیاری از روستاها ویران شدند و زیرساخت‌های کشور به شدت آسیب دید. در شرایط جنگ، آگاهی ملی الجزایری‌ها شروع به شکل‌گیری کرد که نقش مهمی در انسجام ملت ایفا کرد.
در عرصه بین‌المللی نیز اوضاع به طور فعال پیش رفت. فرانسه با انتقاداتی به خاطر اقداماتش در الجزایر روبرو شد که بر وجهه بین‌المللی‌اش تأثیر گذاشت. سازمان ملل و سایر سازمان‌های بین‌المللی شروع به مطرح کردن مسئله حقوق بشر و ضرورت پایان دادن به حاکمیت استعماری کردند. در عین حال، حمایت کشورهای همسایه مانند تونس و مراکش از ملی‌گرایان به تقویت جنبش آزادی‌بخش کمک کرد.
در سال 1961، درگیری‌ها به اوج خود رسید. فرانسه شروع به درک این موضوع کرد که جنگ نمی‌تواند پیروز شود. اعتراضات داخلی در فرانسه علیه جنگ و نارضایتی فزاینده جامعه موجب شد که دولت شروع به مذاکرات صلح کند. در مارس 1962، توافق‌نامه اویوان امضا شد که به боارزها پایان داد و حق خودمختاری را برای الجزایری‌ها تأمین کرد.
در 5 ژوئیه 1962، الجزایر به طور رسمی استقلال خود را اعلام کرد. این تاریخ به نماد آزادی برای ملت الجزایر تبدیل شد و نشان‌دهنده پایان سلطه استعماری چندین‌ساله بود. اما استقلال با هزینه‌های سنگینی همراه بود - میلیون‌ها زندگی از دست رفت و کشور برای بهبودی از جنگ نیاز به زمان داشت.
جنگ استقلال الجزایر ردپای عمیقی در تاریخ این کشور بر جا گذاشت. این جنگ به نمادی از مقاومت و مبارزه برای حقوق بشر تبدیل شد. الجزایری‌ها به تاریخ خود و اینکه چگونه توانسته‌اند به رغم تمام دشواری‌ها آزادی را به دست بیاورند، افتخار می‌کنند. اما میراث این درگیری همچنین شامل فاصله‌های عمیق در درون جامعه است که همچنان بر زندگی سیاسی و اجتماعی کشور تأثیر می‌گذارد.
امروز الجزایر استقلال خود را به عنوان روز وحدت ملی جشن می‌گیرد و یاد قهرمانانی را گرامی می‌دارد که برای آزادی جنگیده‌اند. با این حال، یاد جنگ هنوز هم موضوعی دردناک برای بسیاری است، زیرا در کشور مشکلاتی وجود دارد که ناشی از سال‌های طولانی درگیری و ویرانی‌هاست.
جنگ استقلال الجزایر تنها یک رویداد مهم در تاریخ این کشور نیست، بلکه یک پدیده نمادین نیز هست که بر روند استعمارزدایی در سایر نقاط جهان تأثیر گذاشته است. این جنگ ردپای عمیقی در آگاهی ملت الجزایر بر جا گذاشت و همچنان بر فرهنگ و هویت آن تأثیر می‌گذارد. این مبارزه برای آزادی بخشی از حرکت کلی برای حقوق و عدالت بود که میراثی به جا گذاشت که نسل‌های آینده آن را حفظ خواهند کرد.