دانشنامه تاریخی
تاریخ سیستم دولتی الجزایر شامل چندین دوره است که از دوران باستان آغاز شده و به دوران معاصر ختم می‌شود. این تحول تحت تأثیر عوامل متعددی قرار داشته است، از جمله روابط استعماری، جنگ‌های استقلال و تلاش‌های بعدی برای ساخت یک دموکراسی پایدار. سیستم دولتی الجزایر از فرم‌های مختلف حکومت و ساختارهای سازمانی عبور کرده است که تغییرات داخلی و خارجی در چشم‌انداز سیاسی را منعکس می‌کند.
در دوران باستان، سرزمین الجزایر کنونی توسط مردمان مختلفی از جمله بربرها و فنیقی‌ها سکونت داشت. این قوم‌ها پادشاهی‌ها و اتحادیه‌های قبیله‌ای خود را ایجاد کردند. یکی از معروف‌ترین دولت‌های باستانی، مائوریتانی بود که از قرن سوم پیش از میلاد تا قرن اول میلادی وجود داشت. مائوریتانی دارای سیستم حکومتی سلطنتی بود و تحت تأثیر روم قرار داشت که ادامه‌ی توسعه‌ی مدیریت دولتی در منطقه را تعیین کرد.
از قرن هفتم، پس از فتح عربی، اسلام به دین غالب تبدیل شد که منجر به ایجاد سلسله‌ها و امپراتوری‌های اسلامی مختلف در سرزمین الجزایر گردید. از قرن شانزدهم، الجزایر تحت کنترل امپراتوری عثمانی قرار گرفت که عناصر جدیدی به سیستم حکومتی اضافه کرد. عثمانی‌ها سیستم حکومتی از طریق والی‌ها را که بر مناطق مختلف حکومت می‌کردند، پیاده کردند و در عین حال آزادی معینی را حفظ کردند. این سیستم حکومتی تا پایان قرن نوزدهم ادامه داشت، زمانی که الجزایر به مستعمره فرانسه تبدیل شد.
از سال 1830، الجزایر به مستعمره فرانسه تبدیل شد و این امر تغییرات قابل توجهی در ساختار دولتی آن ایجاد کرد. دولت فرانسه رژیم استعمارگری سختی را برقرار کرد که منجر به سرکوب جمعیت محلی و ویژگی‌های فرهنگی آن گردید. در این سیستم، بومیان از حقوق سیاسی محروم و نمایندگی محدودی داشتند. با این حال، حکومت استعمارگری همچنین به برخی از به‌روزرسانی‌ها در زیرساخت‌ها و آموزش منجر شد که پایه‌گذار تغییرات آینده گردید.
در میانه‌ی قرن بیستم، مبارزه‌ی فعالی برای استقلال آغاز شد که اوج آن جنگ الجزایر (1954-1962) بود. این زمان به مبارزه الجزایری‌ها علیه رژیم استعمارگر فرانسه تبدیل شد که به دنبال ایجاد یک دولت مستقل بودند. در نتیجه‌ی جنگ، ساختار دولتی موقت تشکیل شد که علی‌رغم مشکلات، توانست نیروهای ملی‌گرای مختلف را متحد کند.
پس از به دست آوردن استقلال در سال 1962، الجزایر جمهور سوسیالیستی تحت رهبری جبهه ملی آزادی شد. اولین رئیس‌جمهور کشور احمد بن بلا بود که مجموعه‌ای از اصلاحات را در اقتصاد و سیاست آغاز کرد. با این حال، حکومت او با مشکلات متعددی از جمله بحران اقتصادی و درگیری‌های داخلی روبرو شد که در نهایت به سرنگونی او در سال 1965 منجر گردید.
پس از کودتا، هواری بومدیان به قدرت رسید که به ادامه سیاست سوسیالیستی و تقویت تنظیم دولتی پرداخت. در دوران او، اصلاحات کشاورزی انجام شد و اقتصاد ملی شد. با این حال، این تدابیر همچنین به بروز مشکلات اقتصادی منجر گردید که نارضایتی در میان جمعیت را ایجاد کرد. در این زمان، شکل‌گیری نخبگان سیاسی جدید آغاز شد که به ایجاد یک سیستم دولتی مرکزی‌تر کمک کرد.
در دهه 1980، در الجزایر اعتراضاتی علیه حکومت بومدیان آغاز شد که به اصلاحات اقتصادی و تغییرات سیاسی منجر گردید. در سال 1989، قانون اساسی جدیدی تصویب شد که سیستم چندحزبی را قانونی و شرایطی را برای انتخابات دموکراتیک فراهم کرد. اما این تغییرات همچنین به درگیری بین احزاب اسلامی و سکولار منجر شد که در نهایت به جنگ داخلی در دهه 1990 تبدیل شد.
امروز الجزایر یک جمهوری ریاستی است که در آن رئیس‌جمهور دارای اختیارات قابل توجهی است. قدرت در دست قوه مجریه متمرکز است که امکانات پارلمان را محدود می‌کند. در سال‌های اخیر اقداماتی به سوی اصلاحات سیاسی انجام شده است، اما بسیاری از الجزایری‌ها همچنان به تغییرات عمیق‌تری در مدیریت و زندگی سیاسی کشور خواستارند. اعتراضاتی که از سال 2019 آغاز شد، نارضایتی مردم را از سیستم سیاسی موجود و تمایل به یک مدیریت دموکراتیک‌تر ابراز کرد.
تحول سیستم دولتی الجزایر یک فرآیند پیچیده و چندبعدی است که عوامل متعددی را شامل می‌شود، از جمله چالش‌های داخلی و خارجی. با انتقال از سلطنت‌های باستانی از طریق حکومت استعمارگری و جنگ‌های استقلال تا جمهوری ریاستی معاصر، تاریخ الجزایر نشان می‌دهد که چگونه ساختارهای قدرت تغییر کرده‌اند و چگونه مردم به خودمدیریتی و آزادی تلاش کرده‌اند. در آینده، دموکراتیزه موفق و ثبات سیاسی به توانایی کشور در تطبیق با چالش‌ها و نیازهای جدید جامعه بستگی خواهد داشت.