دانشنامه تاریخی
پیش‌زمینه‌های ایجاد پادشاهی بلژیک
پادشاهی بلژیک به عنوان یک کشور مستقل، در نتیجه‌ی تغییرات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی پیچیده‌ای که در اوایل قرن نوزدهم در اروپا اتفاق افتاد، شکل گرفت. قبل از این زمان، سرزمین‌هایی که امروز بلژیک نامیده می‌شوند، تحت سلطه‌ی قدرت‌های خارجی مختلفی مانند اسپانیا، اتریش و فرانسه بودند. پس از شکست ناپلئون و کنگره وین در سال 1815، این سرزمین‌ها به پادشاهی متحد هلند پیوستند که شامل هلند شمالی (هلند کنونی) و هلند جنوبی (بلژیک کنونی) بود.
با وجود اتحاد، تفاوت‌های قابل توجهی بین قسمت‌های شمالی و جنوبی پادشاهی وجود داشت. هلند جنوبی عمدتاً کاتولیک بود در حالی که نواحی شمالی پروتستان بودند. علاوه بر این، نخبگان فرانسوی زبان در نواحی جنوبی غالب بودند، در حالی که در شمال، زبان هلندی معمول بود. این تفاوت‌ها به افزایش تنش‌های اجتماعی و سیاسی منجر شد که نهایتاً به وقایع انقلابی منجر گردید.
انقلاب بلژیک 1830
نقطه عطفی در ایجاد پادشاهی بلژیک، انقلاب بلژیک در سال 1830 بود. این قیام در 25 اوت 1830 در بروکسل آغاز شد، پس از آنکه تماشاگران اپرای «زنی خاموش از پورتچی» به خیابان‌ها آمدند و علیه سیاست‌های پادشاه ویلیام یکم از خانواده اورانژ، که حاکم پادشاهی متحد هلند بود، اعتراض کردند. دلایل نارضایتی شامل مشکلات اقتصادی، سرکوب‌های مذهبی نسبت به کاتولیک‌ها و تبعیض زبانی علیه جمعیت فرانسوی زبان جنوب بود.
قیام به سرعت به سایر شهرها و مناطق هلند جنوبی گسترش یافت و به زودی درگیری‌هایی بین انقلابیون و نیروهای پادشاهی رخ داد. انقلابیون خواستار خودمختاری و استقلال برای مناطق جنوبی بودند. با وجود تلاش‌های ویلیام یکم برای حفظ وحدت کشور، نیروهای او نتوانستند قیام را سرکوب کنند و تا اکتبر 1830، بروکسل و سایر شهرهای کلیدی تحت کنترل انقلابیون قرار گرفتند.
اعلام استقلال و ایجاد دولت جدید
در 4 اکتبر 1830، دولت موقت در بروکسل به‌طور رسمی اعلام استقلال بلژیک را صادر کرد. این اقدام مورد حمایت اکثریت جمعیت هلند جنوبی قرار گرفت که خواهان رهایی از تسلط مناطق پروتستان شمالی بودند. دولت جدید با چالش مهمی روبه‌رو بود: لازم بود یک قانون اساسی طراحی شود و یک سیستم سیاسی پایدار ایجاد گردد که استقلال و ثبات کشور را تضمین کند.
در سال 1831، قانون اساسی بلژیک تصویب شد که یکی از لیبرال‌ترین قوانین اساسی در اروپا در آن زمان بود. این قانون، بلژیک را به‌عنوان یک پادشاهی قانون‌اساسی با تضمین‌های وسیع حقوق و آزادی‌های شهروندی معرفی کرد. این قانون آزادی بیان، مذهب و مطبوعات را تضمین کرده و همچنین سیستم حکومت پارلمانی با یک نهاد قانون‌گذاری دوجنبه‌ای ایجاد کرد. این امر بلژیک را به الگویی برای کشورهای دیگر اروپا که به دنبال اصلاحات سیاسی بودند، تبدیل کرد.
انتخاب اولین پادشاه: لئوپولد اول
یکی از سوالات کلیدی برای دولت جدید انتخاب یک پادشاه بود. در سال 1831، لئوپولد ساکسن-کوبورگ به سلطنت دعوت شد، او یک پرنس آلمانی بود که در میان دایره‌های سیاسی اروپا به خاطر ارتباطات خود با خانواده‌های سلطنتی بریتانیا و فرانسه شناخته شده بود. او این پیشنهاد را پذیرفته و در 21 ژوئیه 1831 به‌عنوان اولین پادشاه بلژیک با نام لئوپولد اول به تخت سلطنت نشست. این روز از آن زمان به‌عنوان یک عید ملی - روز استقلال بلژیک - جشن گرفته می‌شود.
لئوپولد اول نقش کلیدی در شکل‌گیری بلژیک به‌عنوان یک کشور مستقل ایفا کرد. او به‌طور فعال در زندگی سیاسی کشور مشارکت کرده و از روابط دیپلماتیک خود بهره‌برداری کرد تا موقعیت بین‌المللی بلژیک را تقویت کند. در سال‌های اولیه سلطنت او، دستیابی به رسمیت بین‌المللی برای دولت جدید و حفاظت از استقلال آن در برابر تهدیدات خارجی، به‌ویژه از طرف هلند که زودتر استقلال بلژیک را تأیید نکرد، اهمیت زیادی داشت.
معاهده لندن 1839
یک نقطه عطف مهم در به‌رسمیت شناختن بین‌المللی بلژیک، معاهده لندن در سال 1839 بود. براساس این معاهده، هلند به‌طور رسمی استقلال بلژیک را به رسمیت شناخت. این معاهده همچنین مرزهای دولت جدید را مشخص کرد که شامل مناطق کلیدی مانند فلاندر، والونی و بروکسل بود. در عین حال، بخشی از لیژ و لوکزامبورگ تحت کنترل هلند باقی ماند که منجر به مناقشات و درگیری‌های طولانی‌مدت شد.
معاهده لندن اهمیت زیادی برای وضعیت بین‌المللی بلژیک داشت. علاوه بر به‌رسمیت شناختن استقلال، بلژیک همچنین به‌عنوان یک کشور بی‌طرف شناخته شد، که به معنای التزام آن به عدم ورود به اتحادیه‌های نظامی و حفظ بی‌طرفی در درگیری‌های بین‌المللی بود. این تصمیم توسط قدرت‌های بزرگ اروپایی مانند بریتانیا، فرانسه، اتریش، پروس و روسیه حمایت شد و این امر ثبات و امنیت بلژیک را برای سال‌ها تضمین کرد.
توسعه اقتصادی و سیاسی دولت جدید
پس از بدست آوردن استقلال، بلژیک به سرعت به‌عنوان یک کشور صنعتی و موفق اقتصادی در حال رشد آغاز کرد. عامل مهم این توسعه، وجود صنعت نساجی پیشرفته، معادن زغال‌سنگ و راه‌آهن‌ها بود. بلژیک اولین کشور در اروپای قاره‌ای بود که شروع به ساخت راه‌آهن‌ها کرد، که به‌طور چشمگیری به توسعه اقتصاد و تجارت کمک کرد. در طول چند دهه، این کشور به یکی از مراکز صنعتی اروپا تبدیل شد.
سیستم سیاسی بلژیک همچنین ادامه به توسعه خود داشت. در کشور یک سیستم دوحزبی شکل گرفت که در آن نیروهای سیاسی اصلی کاتولیک‌ها و لیبرال‌ها بودند. با این حال، زندگی سیاسی بلژیک از درگیری‌ها خالی نبود: جنبش‌های کارگری که به‌دنبال بهبود شرایط کار و افزایش حقوق بودند، اغلب اعتصابات و تظاهرات‌هایی را برگزار می‌کردند و خواستار اصلاحات بودند.
تنوع فرهنگی و زبانی
بلژیک از زمان ایجاد خود کشوری با جمعیت چند فرهنگی و چند زبانه بود. گروه‌های قومی اصلی شامل فلاماندها، که به زبان هلندی صحبت می‌کنند، و والون‌ها، که به زبان فرانسوی صحبت می‌کنند، در اکثر اوقات با مسائل هویت زبانی و فرهنگی مواجه بودند. در حالی که زبان فرانسوی مدت زمان طولانی بر نهادهای دولتی و آموزش غالب بود، جنبش فلاماندها به‌تدریج به دنبال به رسمیت شناختن حقوق خود و برابری دو زبان در کشور بود.
تنوع فرهنگی به بخش مهمی از هویت بلژیک تبدیل شد. در کشور یک سنت هنری، ادبی و موسیقیایی غنی توسعه یافت. بلژیک به جهان هنرمندانی مانند رنه ماگریت و جیمز انسور، و همچنین نویسندگان و آهنگسازان مشهور هدیه داد. علاوه بر این، این کشور نقش مهمی در شکل‌گیری تئاتر و معماری اروپایی ایفا کرد.