دانشنامه تاریخی
دوران سنگی و نخستین ساکنان
تاریخ بلژیک از دوران سنگی آغاز می‌شود، زمانی که منطقه‌ای که امروزه به عنوان بلژیک شناخته می‌شود، توسط قبایل نخستین شکارچی و گردآورنده به سکنه درآمده بود. اولین نشانه‌های حضور انسانی در اینجا به دوره‌ای حدود 400,000 سال پیش برمی‌گردد. در این زمان، شرایط آب و هوایی سخت بود و مردم مجبور بودند برای زندگی در شرایط دشوار عصر یخ، سازگاری پیدا کنند. این انسان‌های باستان از ابزارهای ابتدایی ساخته شده از سنگ برای شکار حیوانات بزرگ و جمع‌آوری نعمت‌های طبیعی استفاده می‌کردند.
با بهبود شرایط آب و هوایی، حدود 10,000 سال پیش، هزاره میانه آغاز شد، که در آن مردم شروع به یادگیری ابزارها و فناوری‌های پیشرفته‌تر کردند. به تدریج، شکارچیان و گردآورندگان به یک سبک زندگی بیشتر مستقر روی آوردند و نخستین مزارع را تأسیس کردند. در این زمان، مردم شروع به ساختن خانه‌های کوچک، استفاده از سرامیک و بهبود فنون ساخت و پردازش سنگ کردند.
هزاره نو: پیدایش کشاورزی
حدود 6,000 سال قبل از میلاد، هزاره نو در سرزمین بلژیک آغاز می‌شود. این دوران زمان تغییرات بزرگاست. در این دوره، مردم کشاورزی و دام‌پروری را آغاز کردند. پیدایش کشاورزی تغییرات قابل توجهی را در جامعه به همراه داشت: مردم شروع به ساختن محل‌های دائمی، درگیر پرورش دام و کشت زمین شدند. یکی از کشفیات مهم باستان‌شناسی در این زمان، سازه‌های مگالیتیک است که یادآور شیوه‌های مذهبی و فرهنگی آن زمان است.
فرهنگ هزاره نو در سرزمین بلژیک امروزی بخشی از فرهنگ وسیع‌تری به نام فرهنگ سفال‌گری نوار خطی بود. مردم شروع به ساکن شدن در کنار رودخانه‌ها و جوی‌ها کردند تا آب مورد نیاز برای کشت و پرورش دام فراهم کنند. در این زمان، نخستین نشانه‌های نابرابری اجتماعی شروع به ظهور کرد: تفاوت‌های ثروتی ممکن بود از طریق تعداد بیشتری از دام‌ها، زمین یا خانه‌های بهتر مشخص شود.
هزاره برنز و جامعه ابتدایی
تا سال 2000 قبل از میلاد، هزاره برنز آغاز می‌شود، که این امر دوره جدیدی در تاریخ منطقه را نشان می‌دهد. در این زمان، مردم یاد گرفتند که چگونه از برنز، آلیاژ مس و قلع، برای ایجاد ابزارها و سلاح‌های محکم‌تر و کارآمدتر استفاده کنند. این باعث پیشرفت‌های بیشتر در صنایع دستی و تجارت شد. راه‌های تجاری شروع به اتصال مناطق مختلف اروپا کردند و در سرزمین بلژیک، تأثیر فرهنگ‌های دیگر، از جمله سلتی‌ها و ژرمن‌ها، ظاهر شد.
یافته‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد که در این منطقه، اتحادیه‌های قبیله‌ای کوچک وجود داشتند که به کشاورزی، شکار، ماهی‌گیری و صنایع دستی مشغول بودند. برنز نه تنها برای ساخت ابزارها، بلکه برای ساخت زیورآلات نیز استفاده می‌شد که نشان‌دهنده وجود ساختارهای اجتماعی پیچیده است. رؤسا در جامعه نقش مهمی ایفا می‌کردند و دارای نفوذ و کنترل قابل توجهی بر منابع بودند.
هزاره آهن و ورود سلتی‌ها
در قرن هشتم قبل از میلاد، هزاره آهن به جای هزاره برنز می‌آید. آهن به ماده اصلی برای ساخت ابزارها و سلاح‌ها تبدیل شد، که کیفیت زندگی قوم‌های باستانی را به طرز قابل توجهی بهبود بخشید. در این زمان، قبایل سلتی به منطقه بلژیک امروز وارد شدند و تأثیر قابل توجهی بر جمعیت محلی گذاشتند. یکی از قبیله‌های مشهور که در این دوره در اینجا زندگی می‌کردند، بلژی‌ها بودند که نام فعلی کشور از آن‌ها است.
سلتی‌ها آهنگران و صنعت‌گران ماهری بودند و فرهنگ آن‌ها در سراسر اروپای غربی گسترش یافت. آن‌ها فناوری‌ها و شیوه‌های جدید کشاورزی را با خود به همراه می‌آوردند که به توسعه بیشتر منطقه کمک می‌کرد. در این دوره، تجارت و تبادل نیز میان قبایل مختلف سلتی رشد کرد. کاوش‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد که مستعمرات مستحکم وجود داشته‌اند که نه تنها محل‌های سکونت بوده‌اند، بلکه مراکز صنایع دستی و تجارت نیز محسوب می‌شدند.
فتح رومی
در سال 57 قبل از میلاد، رومی‌ها تحت رهبری ژولیوس سزار کمپینی برای فتح سرزمین‌هایی که توسط قبایل سلتی سکنه شده بودند آغاز کردند. سرزمین بلژیک امروزی بخشی از امپراتوری روم شد و به یکی از استان‌های گالیا تبدیل گردید. این تحولات قابل توجهی را در زندگی مردم محلی به همراه داشت. رومی‌ها جاده‌ها، آکوئدوک‌ها و سایر زیرساخت‌ها را ساختند که به توسعه شهرها و تجارت کمک کرد.
تأثیر روم در همه جنبه‌های زندگی مشهود بود. مردم محلی شروع به پذیرش آداب و رسوم، دین و زبان رومی کردند. با این حال، بسیاری از جنبه‌های فرهنگ سلتی به ویژه در مناطق روستایی ادامه یافت. یکی از معروف‌ترین یافته‌های باستان‌شناسی از این زمان، شهر تونگرن است که توسط رومی‌ها تأسیس شد و به یک مرکز مهم در مسیر تجاری میان گالیا و آلمان تبدیل شد.
دوره رومی نشان‌دهنده ادغام منطقه در تمدن وسیع‌تر مدیترانه‌ای بود. با این حال، به تدریج در قرن سوم میلادی، امپراتوری روم تحت فشار قبایل ژرمنی تضعیف شد. حمله فرانک‌ها در نهایت به فروپاشی قدرت رومی در منطقه و شکل‌گیری نهادهای سیاسی جدید منجر شد که نشان‌دهنده آغاز دوران میانه در سرزمین بلژیک است.