دانشنامه تاریخی
اتیوپی — یکی از قدیمی‌ترین کشورهای جهان است که تاریخ آن هزاران سال قدمت دارد. منطقه‌ای که امروزه به عنوان اتیوپی شناخته می‌شود، به دلیل موقعیت استراتژیک خود در آفریقا و تاریخ فرهنگی و قومی غنی‌اش، جایگاه ویژه‌ای در تاریخ دارد. خاص بودن تمدن اتیوپی در ترکیب سنت‌های محلی و تأثیر فرهنگ‌های باستانی مصر، عربستان و امپراتوری روم نهفته است. اتیوپی نقش قابل توجهی در شکل‌گیری و توسعه قاره آفریقا ایفا کرده و همچنان به عنوان یک مرکز فرهنگی و تاریخی مهم در منطقه باقی مانده است.
اتیوپی دارای موقعیت جغرافیایی شگفت‌انگیزی است که شامل کوه‌ها، فلات‌ها و رودخانه‌ها می‌شود. این تنوع باعث شکل‌گیری سنت‌های فرهنگی و اقتصادی منحصر به فرد شده است. تاریخ باستانی اتیوپی بیش از ۳۰۰۰ سال قدمت دارد و تاریخ اولیه آن به شدت با مناطق نیل و دریای سرخ مرتبط بوده است. امروزه اعتقاد بر این است که برخی از قدیمی‌ترین بقایای انسانی یافت‌شده در اتیوپی تأیید می‌کند که این سرزمین می‌تواند زادگاه بشریت باشد.
دوره پیش از تاریخ اتیوپی شامل هزاران سال قبل از ظهور اولین دولت‌های سازمان‌یافته است. کاوش‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد که در سرزمین‌های امروزی اتیوپی حدود ۲۰۰,۰۰۰ سال پیش انسان‌های اولیه زندگی می‌کردند. یکی از مهم‌ترین یافته‌ها «لوسی» است — بقایای انسان درختی آفاری که قدمت آن بیش از ۳.۲ میلیون سال است. این کشف به اعتبار اتیوپی به عنوان یکی از نخستین مکان‌ها که اجداد انسان در آن زندگی کرده‌اند، افزوده است.
تقریباً در هزاره اول پیش از میلاد، در شمال اتیوپی و اریتره، نخستین دولت significant — پادشاهی دِمُت — ایجاد شد. فرض بر این است که این پادشاهی تحت تأثیر عربستان جنوبی همسایه شکل گرفته است که شواهدی از شباهت‌ها در معماری و خط نوشتاری را نشان می‌دهد. پادشاهی دِمُت با سیستم‌های آبیاری پیشرفته، فرهنگ کشاورزی و ساخت و ساز شناخته می‌شد. اقتصاد این دولت بر پایه کشاورزی و تجارت بنا شده بود و مردم در تبادل کالا با مناطق همسایه، از جمله مصر و خاورمیانه، مشغول بودند.
در قرن دوم پیش از میلاد، پادشاهی دِمُت دچار افول شد و در جای آن یکی از قدرتمندترین دولت‌های آفریقایی — پادشاهی آکسوم — شکل گرفت. آکسوم به مرکز مهم تجاری تبدیل شد که آفریقا را به هند و خاورمیانه وصل می‌کرد. قدرت آکسوم به سرزمین‌های وسیعی از جمله اتیوپی، اریتره، سودان و یمن گسترش یافت. پایتخت آن، شهر آکسوم، مرکز فرهنگی و مذهبی مهمی بود که به خاطرobelisk ها و معابد منحصربفردش شناخته می‌شود.
پادشاهی آکسوم فعالانه در تجارت بین‌المللی شرکت داشت و طلا، عاج، نمک و حیوانات عجیب و غریب را صادر می‌کرد. شرکای تجاری اصلی آکسوم شامل امپراتوری روم، امپراتوری پارس و هند بودند. در قرن سوم میلادی، حکام آکسوم شروع به ضرب سکه‌های خود کردند که نشان‌دهنده سطح بالای توسعه اقتصادی و استقلال دولت بود. پادشاهی آکسوم همچنین نقش مهمی در گسترش مسیحیت در آفریقا ایفا کرد.
یکی از مهم‌ترین رویدادها در تاریخ اتیوپی، پذیرش مسیحیت در اوایل قرن چهارم بود. در حدود سال ۳۳۰، حاکم آکسوم، ازنا، به‌طور رسمی مسیحیت را پذیرفت و آن را به عنوان دین دولتی اعلام کرد. مسیحیت به شدت در فرهنگ اتیوپی ریشه دواند و نقش قابل توجهی در توسعه ادبیات، معماری و هنر ایفا کرد. کلیسای آکسوم ورژن خاصی از مسیحیت اتیوپی را شکل داد که یکی از کهن‌ترین در جهان باقی مانده است.
گسترش مسیحیت روابط سیاسی و فرهنگی اتیوپی را با بیزانس و دیگر دولت‌های مسیحی تقویت کرد. کلیسای ارتدکس اتیوپی نقش مهمی در شکل‌گیری هویت ملی و میراث فرهنگی کشور ایفا کرد. معماری مسیحی آن دوره شامل کلیساهای بزرگ و صومعه‌هایی است که برخی از آن‌ها تا به امروز حفظ شده‌اند.
از قرن ششم به بعد، آکسوم با مجموعه‌ای از مشکلات روبرو شد، از جمله تغییرات زیست‌محیطی، انزوا از مسیرهای تجاری و حمله ارتش‌های مسلمان در قرن هفتم. این عوامل به تدریج منجر به تضعیف پادشاهی و افول آن در اوایل قرن نهم شد. در نتیجه در سرزمین‌های امروزی اتیوپی، دولت‌های منطقه‌ای و پادشاهی‌های مختلفی شکل گرفتند که فرهنگ و سیستم‌های سیاسی مختص به خود را توسعه دادند.
یکی از مهم‌ترین تشکیل‌ها در دوره پس از آکسوم، پادشاهی زَگوه بود. این سلسله به خاطر ساخت کلیساهای سنگی در شهر لالی‌بلای که نماد سطح بالای مهارت و اشتیاق مذهبی است، شناخته می‌شود. این معابد منحصربفرد که از صخره‌ها تراشیده شده‌اند، یکی از قابل توجه‌ترین یادمان‌های معماری مسیحی اتیوپی باقی مانده‌اند.
از اواخر قرن دهم به بعد، در سرزمین اتیوپی، تشکیل‌های سیاسی جدیدی شکل گرفت که به توسعه کشاورزی، تجارت و فرهنگ کمک کردند. سلسله سلاطین، که از قرن سیزدهم حاکم بوده است، خود را نسل مستقیم پادشاه سلیمان و ملکه سوفی می‌دانست و این امر قدیمی بودن و پرستیژ سلطنت اتیوپی را تأکید می‌کرد. سلاطین سنت مسیحیت را تقویت کرده و دولت مرکزی‌زمینی را ایجاد کردند که تا پایان قرن نوزدهم ادامه داشت.
تاریخ پیچیده اتیوپی تأثیر عمیقی در فرهنگ و زندگی روحانی کشور بر جای گذاشته است. اتیوپی در طول قرن‌ها استقلال خود را حفظ کرده و از استعمار نجات یافته است که این موضوع در آفریقا منحصر به فرد است. میراث غنی پادشاهی‌های باستانی، مانند آکسوم و زَگوه، همچنان در معماری، دین و سنت‌های قومی اتیوپی زنده مانده و آن را به یکی از جالب‌ترین و منحصر به فردترین کشورهای آفریقا تبدیل کرده است.
اتیوپی همچنان به عنوان کشوری با تاریخ منحصر به فرد شناخته می‌شود که هم‌زمان مهد تمدن باستانی و یکی از مهم‌ترین مراکز مسیحیت در آفریقا است. تاریخ غنی آن محققان را از سرتاسر جهان جذب می‌کند که خواهان کشف رازهای تمدن‌های باستانی و درک چگونگی حفظ هویت اتیوپی در طول هزاره‌ها هستند.