دانشنامه تاریخی
مشاهدات نجومی، عملیاتی است برای مطالعه اجرام آسمانی و پدیده‌ها با استفاده از ابزارها و روش‌هایی که به انسان اجازه می‌دهد تا کیهان و قوانین آن را درک کند. ریشه‌های چنین مشاهداتی به گذشته‌ای دور برمی‌گردد، خیلی قبل از آنکه بتوانیم تصور کنیم. حدود 2000 سال قبل از میلاد، بشریت در حال شروع به درک اهمیت مشاهده ستاره‌ها و سیارات بود که این پایه‌ای برای توسعه نجوم به عنوان یک علم شد.
تمدن‌های باستانی، مانند سومری‌ها، مصری‌ها و مایاها، در آن زمان از چشم غیرمسلح برای مطالعه اجرام آسمانی استفاده می‌کردند. آنها شروع به ثبت دوره‌های منظم حرکت ماه و سیارات کردند که این امر اساس اولین تقویم نجومی را به وجود آورد. این مشاهدات همچنین به پیش‌بینی پدیده‌های طبیعی، مانند کسوف، تغییرات فصول و غیره کمک کرد.
در مراحل اولیه مشاهدات نجومی، مردم از ابزارهای ساده‌ای مانند نخ و چوب برای اندازه‌گیری زوایا استفاده می‌کردند. با گذشت زمان، وسایل پیچیده‌تری ظاهر شدند. به عنوان مثال، براکیستوکراسی‌های بزرگ برای تعیین طول کابل و ارتفاع ستاره‌ها استفاده می‌شدند، و برهان‌هایی که اجازه می‌دادند مکان آنها را در آسمان تعیین کنند.
نجوم‌دانان باستان فرضیه‌هایی درباره ساختار کیهان بر اساس مشاهدات خود ارائه می‌دادند. آنها به این نتیجه رسیدند که زمین مرکز کیهان است و اجرام آسمانی در اطراف آن می‌چرخند. این ایده‌ها، هرچند نادرست، پایه‌ای برای تحقیقات بعدی شدند.
در این دوره، تعداد زیادی جدول و ثبت‌نام درباره پدیده‌های آسمانی، تاریخ و قابل مشاهده بودن ستاره‌های خاص ایجاد شد. به عنوان مثال، کاهنان سومری مشاهدات خود را بر روی الواح گلینی ثبت می‌کردند که این امر انتقال دانش انباشته شده به نسل‌های آینده را ممکن می‌ساخت.
مشاهدات نجومی نقش مهمی در شکل‌گیری تمدن‌های باستانی ایفا کرد. با کمک آنها، مردم می‌توانستند به‌طور موفقیت‌آمیزی به کشاورزی بپردازند، در دریاها ناوبری کنند و معابدی بسازند که به سوی ستاره‌های خاصی نشانه‌گذاری شده بودند. این دانش‌ها بنیان‌گذار اعتقادات دینی و سنت‌های فرهنگی شدند.
سوابق و مشاهدات انجام شده در این دوره، اساس تحقیقات نجومی بعدی در دوران باستان را تشکیل داد. با توجه به دانش‌های انباشته شده قبلی، متفکران بزرگ مانند افلاطون و ارسطو توانستند نظریه‌های خود درباره ساختار کیهان را توسعه دهند.
مشاهدات نجومی، از حدود 2000 سال قبل از میلاد، به یک نقطه کلیدی در توسعه فهم انسانی از کیهان تبدیل شدند. آنها منجر به ظهور اولین روش‌های نجوم، ناوبری، برنامه‌ریزی کشاورزی و حتی فلسفه شدند. این گام‌های اولیه در نجوم درهای کشفیات آینده و تلاش‌های پژوهشی را باز کردند که همچنان در دنیای امروز ادامه دارد.