دانشنامه تاریخی
قزاقستان تاریخ طولانی و متنوعی دارد که در آن اسناد مهم زیادی وجود دارد که نقش کلیدی در توسعه کشور ایفا می کنند. این اسناد مهمترین رویدادها در زندگی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مردم قزاق را منعکس می کنند و همچنین تشکیل نهاد دولت مدرن آن را نشان می دهند. در این مقاله به مشهورترین مدارک تاریخی قزاقستان پرداخته می شود که در تاریخ کشور ردپایی بر جای گذاشته و نقش مهمی در توسعه آن ایفا کرده اند.
یکی از قدیمی ترین و قابل اهمیت ترین مدارک تاریخی قزاقستان، قانون بزرگ امپراتوری قزاقستان است که در قرن چهارده تدوین شده است. این سند مبنای تشکیل نظام دولتی در دوران میانه قرون وسطی شد. در قانون، قوانین و مقرراتی وجود داشت که روابط بین قبایل مختلف کوچ نشین را تنظیم می کرد و همچنین نُرم های مربوط به مدیریت کشور، حقوق و وظایف شاهزادگان و نمایندگان مردم را نیز شامل می شد.
این قانون گام مهمی در مسیر تمرکز قدرت و تأمین نظم در میان قبایل متعدد کوچ نشین بود. همچنین شروعی برای توسعه اولین عناصر سیستم حقوقی بود که روابط داخلی و خارجی خان نشین های قزاقستان را تنظیم می کرد.
ژتی ژارگی یکی از مهمترین مدارک تاریخی قزاقستان است که در قرن‌های پانزدهم و شانزدهم تصویب شده و مبنای سیستم حقوقی در دوران وجود خان نشین قزاقستان شده است. این سند مجموعه‌ای از قوانین بود که جنبه‌های اصلی زندگی جامعه قزاق را تنظیم می کرد، از جمله نُرم‌های مربوط به روابط خانوادگی، تجارت، امور نظامی و همچنین حقوق و وظایف شهروندان.
عنوان ژتی ژارگی به معنای "هفت دستور" است و در این سند واقعاً هفت قانون اصلی وجود دارد که مهمترین حوزه‌های زندگی مردم قزاق را پوشش می دهد. این قوانین همچنین تأثیر زیادی بر توسعه بعدی نُرم‌های حقوقی در قزاقستان داشته و با توجه به ویژگی‌های سبک زندگی کوچ نشینی و ساختار اجتماعی آن دوران، نقش عمده ای ایفا کردند. ژتی ژارگی پایه‌گذار نهاد عدالت در کشور شد و گام مهمی به سوی دولت قانونی بود.
یکی از مراحل مهم در تاریخ قزاقستان، الحاق آن به امپراتوری روسیه در قرن‌های هجده و نوزدهم بود. این فرآیند با امضای قراردادها و توافق‌های مختلفی همراه بود که وضعیت حقوقی خان نشین های قزاق و روابط آنها با روسیه را تنظیم می کردند.
اولین سند مهمی که روابط قزاقستان و امپراتوری روسیه را تثبیت کرد، قرارداد قزاق-روسی 1731 بود. این قرارداد مبنای تشکیل مرزهای سیاسی و سرزمینی جدید شد و راه را برای ادغام کامل قزاقستان در امپراتوری روسیه هموار کرد. این سند تعهدات قزاق‌ها را در زمینه حفاظت از سرزمین‌هایشان و الزام آنان به اطاعت از امپراتور روسیه مشخص می‌کرد.
توافقنامه 1731 همچنین به ایجاد نیروهای قزاقی که باید نظم را در قزاقستان برقرار کنند و همچنین تضعیف اختیارات خودمختار خان نشین های قزاق اشاره داشت. این قرارداد تأثیر فراوانی بر رویدادهای تاریخی و روابط بین قزاقستان و روسیه گذاشت.
اعلامیه استقلال قزاقستان که در 16 دسامبر 1991 تصویب شد، یکی از مهمترین اسناد در تاریخ معاصر کشور است. این سند به‌طور رسمی استقلال قزاقستان را پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی اعلام کرد و نقطه عطفی در مسیر تشکیل یک کشور مستقل به شمار می‌رود.
در این اعلامیه بر تمایل مردم قزاقستان به آزادی، استقلال و حق تعیین سرنوشت تأکید شده است. همچنین شامل بیانیه‌ای درباره قطع تمامی روابط سیاسی و اقتصادی با اتحاد جماهیر شوروی و نیز اعلام قزاقستان به عنوان یک جمهوری مستقل، دموکراتیک و حقوقی است. این سند نقطه شروعی برای ایجاد نظام دولتی جدید، تدوین قانون اساسی و سایر قوانین مهمی است که بر توسعه قزاقستان مستقل تأثیرگذار بوده است.
قانون اساسی جمهوری قزاقستان که در 30 اوت 1995 در یک همه‌پرسی عمومی تصویب شد، سند قانونی اصلی است که اصول تشکیل دولت و حقوق شهروندان در کشور مستقل جدید را تعیین می کند. این قانون اصول حکمرانی دموکراتیک، حاکمیت قانون، حقوق و آزادی‌های انسانی و همچنین ساختار فدرالی را تضمین کرده است.
قانون اساسی همچنین اختیارات رئیس‌جمهور، پارلمان و دولت را مشخص می‌کند و اصول و نُرم‌های مهمی را در زمینه زندگی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه تعیین می‌کند. قانون اساسی قزاقستان پایه‌گذار تمامی اصلاحات بعدی در حوزه سیاسی و حقوقی است و به‌عنوان ضمانت ثبات و امنیت در کشور عمل می کند.
پس از کسب استقلال، قزاقستان به‌طور فعال در زندگی بین‌المللی شرکت کرد و تلاش کرد تا موقعیت‌های خود را در عرصه جهانی تقویت کند. مدارک مهمی در این مسیر شامل توافق‌ها و قراردادهایی بود که به ورود قزاقستان به سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان ملل متحد (ONU)، سازمان تجارت جهانی (WTO)، سازمان همکاری‌های شانگهای (SCO)، سازمان امنیت و همکاری در اروپا (OSCE) و دیگران مربوط می شد.
یکی از اسناد نمادین، ورود قزاقستان به سازمان ملل در سال 1992 بود. این رویداد به‌عنوان شناخت استقلال و حاکمیت قزاقستان از سوی جامعه بین‌المللی محسوب می‌شود. قزاقستان همچنین در ادامه چندین توافق دو جانبه امضا کرد و به‌عنوان عضوی فعال در بسیاری از سازمان‌های بین‌المللی شرکت کرده که این امر به بهبود موقعیت‌های اقتصادی و سیاسی خارجی آن کمک کرده است.
مدارک تاریخی قزاقستان نقشی مهم در درک هویت ملی و تشکیل پایه‌های حقوقی دولت مدرن ایفا می‌کنند. از قوانین قدیمی و مقررات خان نشین‌ها تا اعلامیه‌های استقلال و قانون اساسی، این اسناد ابزارهای مهمی برای تنظیم روابط داخلی و با جهان بیرون بوده‌اند. آنها تاریخ شکل‌گیری قزاقستان به‌عنوان یک کشور مستقل و حاکم را منعکس کرده و مبنای توسعه و تقویت بیشتر آن در عرصه بین‌المللی هستند.