لبنان، با فرهنگ غنی خود، کشوری است که در آن آداب و رسوم ملتهای مختلف، ادیان و تمدنها در هم آمیخته است. از دیرباز، لبنان تقاطع فرهنگها و ادیان مختلف بوده و این امر بر آداب و رسوم ملی آن تأثیر گذاشته است. آداب لبنان بر پایه تاریخ چندین ساله، تعاملات فرهنگی و وابستگی عمیق به خانواده، ایمان و جامعه بنا شدهاند. این مقاله به آداب و رسوم ملی لبنان میپردازد که همچنان نقشی مهم در زندگی مردم آن دارد.
در لبنان، خانواده جایگاه مرکزی در زندگی هر فرد دارد. پیوندهای خانوادگی مقدس تلقی میشوند و نقش خانواده در جامعه بسیار بزرگ است. لبنانیها اغلب در خانوادههای چند نسلی زندگی میکنند، جایی که نسلهای بزرگتر در تربیت کودکان و اتخاذ تصمیمات نقش مهمی دارند. وابستگی به والدین و مراقبت از اعضای سالخورده خانواده از مهمترین وظایف اخلاقی محسوب میشود.
جشنها و مراسم خانوادگی مانند عروسیها، سالگردها، جشنهای مذهبی و سایر رویدادهای مهم با شکوه خاصی جشن گرفته میشوند. جشنهای عروسی در لبنان، به عنوان مثال، اغلب رویدادهای بزرگ و با شکوهی هستند که در آنها تمام خانواده و دوستان جمع میشوند. در چنین جشنهایی، نه تنها عناصر سنتی مانند رقص و موسیقی وجود دارد، بلکه نمادهایی که ویژگیهای فرهنگی منحصر به فرد لبنان را نشان میدهند، مانند هدیههای طلا یا جواهرات نیز حضور دارند.
به مهماننوازی توجه ویژهای میشود. لبنانیها به خاطر مهماننوازی خود شهرت دارند و آمادهاند با دل باز از مهمانان استقبال کنند. اغلب میتوان دید که خانوادهها پذیرایی بزرگ ترتیب میدهند که در آن انواع غذاهای سنتی مانند حمص، فلافل، تبوله و سایر خوراکیها سرو میشود. لبنانیها همیشه سعی میکنند مهمانان خود احساس راحتی کنند و این سنتها به یک عمل مدرن تبدیل شدهاند که همچنان نقش مهمی در زندگی اجتماعی ایفا میکند.
لبنان کشوری است که در آن ادیان و فرقههای مختلف کنار هم زندگی میکنند. در اینجا میتوان مسلمانان (سنیها و شیعهها)، مسیحیان (مارونیها، ارتدوکسها و کاتولیکها) و همچنین دروزیها را دید که یک گروه قومی-مذهبی مرتبط با مذهب شیعه اسلام هستند. به همین دلیل، جشنهای مذهبی نقش مهمی در زندگی هر شهروند لبنانی ایفا میکند.
از جمله مسلمانان، مهمترین جشنهای مذهبی شامل رمضان و عید قربانی است. رمضان ماه روزهداری است که مسلمانان در طی روز از غذا و نوشیدنی خودداری میکنند. این ماه با جشن عید الفطر به پایان میرسد، زمانی که خانوادهها و دوستان دور هم جمع میشوند و هدیهها را تبادل میکنند. عید قربانی، جشن قربانی است که در آن مومنان حیوانی را تقدیم میکنند تا از آمادگی پیامبر ابراهیم در فدای فرزند خود به خاطر اراده خداوند یاد کنند.
برای مسیحیان لبنان، جشنهای مهم شامل کریسمس و عید پاک است. کریسمس، همچون بسیاری از کشورهای مسیحی، یک جشن خانوادگی مهم است که در آن افراد دور هم جمع میشوند و تولد عیسی مسیح را جشن میگیرند. عید پاک نیز با مراسم مذهبی خاصی همراه است، مانند عبادت عید و غذاهای سنتی، نظیر معمول (کلوچههای خرمایی) و خمیر شیرین.
علاوه بر این، در لبنان جشنهای سنتی دیگری وجود دارد که نشاندهنده تنوع مذهبی کشور است. هر یک از این جشنها جو خاص و آداب و رسوم خاصی را به زندگی لبنانیها میافزایند.
آشپزی لبنان بخشی جداییناپذیر از فرهنگ ملی این کشور است و غذاهای خاص این کشور به شدت آداب مهماننوازی و جشنهای خانوادگی را منعکس میکند. آشپزی لبنانی با تنوع طعمها، مواد اولیه تازه و ادویههای مختلف قابل توجه است. غذاهای سنتی آشپزی لبنانی، مانند حمص، فلافل، تبوله، کبه و همچنین بسیاری دیگر، نماد مهمی از هویت لبنانی محسوب میشوند.
یکی از معروفترین و محبوبترین غذاهای سنتی، حمص است — پاستای تهیه شده از نخود با افزودن روغن زیتون، لیمو، سیر و تاهینی. حمص معمولاً با نان مسطح سرو میشود و بخش جداییناپذیری از هر میز پذیرایی است. تبوله سالادی است که از جعفری، گوجهفرنگی، پیاز و بلغور با افزودن روغن زیتون و عصاره لیمو تهیه میشود و همچنین معمولاً در میهمانیهای لبنانی حضور دارد.
آشپزی لبنانی همچنین به خاطر دسرهای شیرین خود مانند باقلوا و معمول مشهور است. باقلوا به صورت خمیری شیرین با آجیل و عسل تهیه میشود، در حالی که معمول، کلوچهای با پرکننده خرما یا آجیل است. این دسرها اغلب برای مناسبتهای خاص و جشنهای مذهبی تهیه میشوند.
لبنان به خاطر صنایع دستی سنتی خود، از جمله بافندگی، حکاکی روی چوب، سفالگری و بافت قالی شناخته شده است. این صنایع از نسلهای گذشته به نسلهای جدید منتقل میشود و هنوز هم نقش مهمی در زندگی مردم محلی ایفا میکند. به ویژه قالیهای سنتی، که نمادی از ثروت فرهنگ لبنانی هستند و اغلب در دکوراسیون خانهها و مساجد استفاده میشوند.
حکاکی روی چوب نیز بخشی مهم از میراث فرهنگی لبنان است. هنرمندانی که به این حرفه مشغول هستند اشیاء چوبی زیبایی مانند مبلمان، جعبهها و عناصر دکوری برای دکوراسیونها تولید میکنند. این اشیاء اغلب با نقش و نگارهای پیچیده و نمادهایی تزیین میشوند که فرهنگ اسلامی و مسیحی کشور را منعکس میکنند.
علاوه بر این، موسیقی نیز جزئی مهم از زندگی فرهنگی لبنان است. موسیقی لبنانی ترکیبی از سنتهای شرقی و غربی است و شامل ملودیهای کلاسیک عربی و سبکهای مدرن غربی میشود. لبنان همچنین به خاطر رقصهای خود، به ویژه دابکه، که یک رقص مردمی رایج در لبنان و سایر کشورهای خاورمیانه است، مشهور است.
آداب و رسوم ملی لبنان نتیجه همزیستی چندین ساله فرهنگها و ادیان مختلف است. ارزشهای خانوادگی، احترام به نسلهای بزرگتر، جشنهای مذهبی و صنایع دستی سنتی همگی فرهنگ منحصر به فرد لبنانی را تشکیل میدهند. آداب و رسوم لبنانی تا حد زیادی زندگی روزمره را تعیین کرده و به حفظ هماهنگی اجتماعی در کشور کمک میکنند. این سنتها همچنان زنده و مرتبط باقی میمانند، با وجود تغییرات مدرن و به ایفای نقش مهمی در زندگی مردم لبنان ادامه میدهند.