دانشنامه تاریخی
لوکزامبورگ یک کشور کوچک، اما فرهنگی و زبانی متنوع است که چندین زبان رسمی در آن به طور همزمان وجود دارد و هر یک نقش خاصی در زندگی جامعه ایفا می‌کند. ویژگی‌های زبانی لوکزامبورگ همزمان با تنوع تاریخی و فرهنگی آن نمایانگر است. این کشور با وجود وسعت کم خود، میراث زبانی غنی دارد که عناصر فرهنگ‌های آلمانی، رومی و لاتین در آن درهم آمیخته شده‌اند.
زبان‌های رسمی در لوکزامبورگ شامل لوکزامبورگی، فرانسوی و آلمانی است که این امر باعث می‌شود کشور در زمینه سیاست‌های زبانی غیرمعمول باشد. هر یک از این زبان‌ها در جنبه‌های مختلف زندگی مانند آموزش، قانونگذاری، رسانه و ارتباطات روزمره جایی دارند. تأثیر این زبان‌ها بر جامعه و فرهنگ لوکزامبورگ همچنان موضوع مهمی برای مطالعه و بحث است.
زبان لوکزامبورگی، یا Lëtzebuergesch، زبان رسمی لوکزامبورگ است. این زبان نقش مهمی در زندگی روزمره دارد و نماد هویت ملی است. این زبان به گروه زبان‌های غربی آلمانی تعلق دارد که شامل آلمانی، هلندی و زبان‌های دیگر نیز می‌شود. زبان لوکزامبورگی در شرایطی توسعه یافته است که در طول قرن‌ها کشور تحت تأثیر کشورهای همسایه، به‌ویژه فرانسه و آلمان قرار داشته است. زبان لوکزامبورگی عناصر هر دو زبان را در بر گرفته است که آن را منحصر به فرد می‌سازد.
زبان لوکزامبورگی تنها در سال 1984 به عنوان زبان رسمی شناخته شد، با اینکه این زبان در طول قرن‌ها در کشور مورد استفاده قرار گرفته است. تا آن زمان، زبان‌های فرانسوی و آلمانی، به ویژه در حوزه‌های رسمی، غالب بودند. زبان لوکزامبورگی برای مدت طولانی تنها در محیط‌های غیررسمی، در سطح ارتباطات بین مردم استفاده می‌شد و در مستندات دولتی از زبان‌های فرانسوی و آلمانی استفاده می‌گردید. امروزه زبان لوکزامبورگی به‌طور فعال در زندگی روزمره، به‌ویژه در رسانه‌ها و آموزش به کار می‌رود.
زبان لوکزامبورگی نماد غرور ملی و استقلال است. این زبان در زندگی روزمره، در تلویزیون، در رادیو و در ادبیات مورد استفاده قرار می‌گیرد. در دهه‌های اخیر شاهد افزایش علاقه به این زبان هستیم که این موضوع به دلایل رشد تمایل به حفظ فرهنگ ملی مربوط می‌شود. در مؤسسات آموزشی لوکزامبورگ، این زبان به عنوان یک درس الزامی مطرح است. زبان لوکزامبورگی همچنین دارای status زبان اصلی در سطح خودمختاری محلی و در ادبیات ملی است.
زبان فرانسوی یکی از زبان‌های رسمی لوکزامبورگ است و در زمینه‌های حقوقی و اداری به طور قابل توجهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. زبان فرانسوی از اوایل قرن نوزدهم به لوکزامبورگ وارد شد، زمانی که کشور تحت کنترل فرانسه بود. زبان فرانسوی به مدت چندین دهه در مستندات رسمی و حقوقی غالب بود و استفاده از آن تا کنون حفظ شده است، به‌ویژه در نظام قضایی، در مصوبات قانونی و در دیپلماسی.
زبان فرانسوی همچنین در حوزه آموزش به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد، جایی که در کنار زبان لوکزامبورگی و آلمانی نقش مهمی دارد. در مدارس و دانشگاه‌های لوکزامبورگ، دوره‌ها و برنامه‌های وابسته به زبان فرانسه برای دانش‌آموزان اجباری است. زبان فرانسوی همچنین به عنوان زبان کاری در زمینه اتحادیه اروپا به کار می‌رود، از آن‌جا که لوکزامبورگ عضو اتحادیه اروپا است و بسیاری از نهادهای اروپایی از زبان فرانسه در فعالیت‌های خود استفاده می‌کنند.
بنابراین، زبان فرانسوی در لوکزامبورگ جایگاه مهمی در روابط بین‌المللی و ارتباطات دارد و همچنین به ادامه نقش کلیدی آن در سیستم آموزشی و در حوزه نظم و قانون کمک می‌کند.
زبان آلمانی نیز یکی از زبان‌های رسمی لوکزامبورگ است. مانند زبان فرانسوی، زبان آلمانی در کشور تاریخ طولانی دارد. در طول قرن‌ها، زبان آلمانی در متون مکتوب، در خدمات مذهبی و همچنین در مصوبات قانونی به کار رفته است. در قرن نوزدهم، زبان آلمانی اهمیت خاصی پیدا کرد، به‌ویژه پس از آنکه لوکزامبورگ بخشی از اتحادیه آلمان شد. زبان آلمانی تا اوایل قرن بیستم زبان رسمی بود، زمانی که زبان‌های فرانسوی و لوکزامبورگی شروع به سلطه کردند.
استفاده‌ی فعلی از زبان آلمانی در لوکزامبورگ مرتبط با کارکرد آن در رسانه‌ها، مؤسسات آموزشی و در ارتباطات روزمره است. زبان آلمانی نقش مهمی در نشریات چاپی و تلویزیون ایفا می‌کند. در اکثر روزنامه‌ها و مجلات و همچنین در برنامه‌های درسی مدارس، زبان آلمانی مورد استفاده است. زبان آلمانی همچنین در حوزه‌های علمی و فنی به کار می‌رود، جایی که لوکزامبورگ به‌طور فعال با کشورهای آلمانی‌زبان همکاری می‌کند.
بنابراین، زبان آلمانی همچنان نقش مهمی در فرهنگ و آموزش لوکزامبورگ ایفا می‌کند. این زبان همچنان پیوندی مهم بین لوکزامبورگ و همسایگانش، به‌ویژه آلمان ایجاد می‌کند که به حفظ روابط فرهنگی و اقتصادی بین کشورها کمک می‌کند.
لوکزامبورگ یکی از کشورهایی است که در آن تنوع زبانی نقش کلیدی در شکل‌گیری هویت ملی ایفا می‌کند. در کشور، علاوه بر سه زبان رسمی، تعداد زیادی زبان دیگر وجود دارد که عمدتاً توسط مهاجران در دهه‌های اخیر صحبت می‌شود. لوکزامبورگ به‌طور فعال چندفرهنگی را پرورش می‌دهد که منجر به تعامل چندین زبان و فرهنگ در سطوح مختلف جامعه می‌شود.
بر اساس آخرین سرشماری‌ها، در لوکزامبورگ تعداد زیادی از افرادی زندگی می‌کنند که زبان‌های مادری‌شان پرتغالی، ایتالیایی، عربی و دیگر زبان‌ها است. زبان پرتغالی به‌ویژه پس از موج مهاجرت از پرتغال در دهه 1960 به یکی از پرکاربردترین زبان‌ها در لوکزامبورگ تبدیل شده است. پرتغالی‌ها بخش قابل توجهی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و در توسعه جامعه لوکزامبورگ سهم دارند و تنوع فرهنگی و زبانی آن را غنی می‌سازند.
چندفرهنگی در لوکزامبورگ همچنین در حوزه آموزش نمایان است، جایی که کودکان از گروه‌های فرهنگی مختلف علاوه بر زبان‌های دولتی زبان‌های خارجی دیگری نیز می‌آموزند. در چنین شرایطی، لوکزامبورگ به الگویی برای کشورهای دیگر تبدیل شده است که به دنبال هم‌زیستی مسالمت‌آمیز گروه‌های قومی و زبانی مختلف هستند.
لوکزامبورگ دارای سیاست زبانی فعالی است که به حفظ و توسعه زبان‌های رسمی خود می‌پردازد. یکی از جنبه‌های مهم این سیاست، حمایت از زبان لوکزامبورگی است که ممکن است در حوزه‌هایی که به طور سنتی زبان‌های فرانسوی و آلمانی غالب هستند، به طور وسیع‌تری مورد استفاده قرار گیرد. به همین منظور، دولت کشور برنامه‌های مختلفی از جمله برنامه‌های آموزشی زبان لوکزامبورگی در مدارس و دوره‌هایی برای بزرگسالان طراحی کرده است.
با توجه به جهانی‌سازی و توسعه سریع فناوری‌ها، ممکن است در آینده لوکزامبورگ به تقویت سیاست زبانی خود و توسعه تنوع زبانی ادامه دهد. ادغام فناوری‌های جدید در حوزه آموزش، حمایت از زبان‌های محلی و بین‌المللی، و همچنین افزایش اهمیت زبان لوکزامبورگی در صحنه بین‌المللی از جمله گام‌های مهم در تقویت هویت زبانی کشور خواهد بود.