بین النهرین، واقع در بین دو رودخانه دجله و فرات، به عنوان یکی از مهدهای تمدن شناخته میشود. این منطقه که توسط اقوام مختلفی مانند سومریها، اکدیها، بابلیها و آشوریها ساکن شده، سهم چشمگیری در توسعه علم و فناوری داشته است. دستاوردهای بین النهرین در زمینههای نجوم، ریاضیات، پزشکی و کشاورزی هنوز هم بر جامعه ما تأثیر میگذارد.
نجوم یکی از پیشرفتهترین علوم در بین النهرین بود. سومریها که در حدود 3000 سال قبل از میلاد زندگی میکردند، به طور سیستماتیک به مشاهده اجسام آسمانی پرداختند. آنها سال را به 12 ماه تقسیم کردند و بر اساس چرخههای ماه، اولین تقویمها را ایجاد کردند. دانشمندان بابلی به مطالعه حرکت سیارات پرداخته و جدولهایی را تهیه کردند که برای پیشبینی پدیدههای نجومی مانند خسوف و کسوف مورد استفاده قرار میگرفت.
بینالنهرینیها تصویری از ساختار کائنات طراحی کردند که طبق آن زمین مسطح و زیر قبهای آسمانی بود که پر از ستارهها بود. این درک بر تحقیقات نجومی بعدی در فرهنگهای دیگر تأثیر گذاشت.
بینالنهرینیها در ریاضیات دستاوردهای قابل توجهی داشتند. آنها از سیستم شمارش بر اساس عدد 60 استفاده میکردند که هنوز هم در اندازهگیری زمان و زوایا مورد استفاده قرار میگیرد. ریاضیدانان بینالنهرین به توسعه محاسبات پیچیدهای مانند ضرب، تقسیم و جذر پرداختند.
دانشهای هندسی در ساخت معابد و زیگوراتها استفاده میشد. معماران بینالنهرینی از اصول هندسه برای ایجاد سازههای پیچیدهای که پایهگذار دستاوردهای معماری بعدی شدند، بهره میبردند.
دانشهای پزشکی بینالنهرین بر اساس مشاهدات و تجربه بنا شده بود. پزشکان بابلی و آشوری از گیاهان و داروها برای درمان بیماریهای مختلف استفاده میکردند. آنها همچنین جراحی را انجام میدادند و دارای کدهای پزشکی خاصی بودند که بیماریها و روشهای درمان آنها را توصیف میکرد.
حضور لوحهای گلی وجود داشت که در آنها نسخههای پزشکی و بیماریها ثبت میشد. این سوابق پایهگذار توسعه بیشتر علم پزشکی در فرهنگهای دیگر شدند.
کشاورزی در بینالنهرین به لطف روشهای نوآورانه آبیاری و کشت به سطوح بالایی رسید. بینالنهرینیها سیستمهای کانالکشی را طراحی کردند که توزیع مؤثر آب را تأمین میکرد، که به آنها اجازه میداد حتی در شرایط خشکسالی نیز به کشاورزی بپردازند.
محصولات اصلی شامل جو، گندم و لوبیا بودند. توسعه کشاورزی به ظهور شهرها و توسعه تجارت کمک کرد که به نوبه خود، پایهگذار پیشرفت اجتماعی و فرهنگی بیشتر شد.
بینالنهرینیها در استفاده از فناوریهای مختلف پیشگام بودند. آنها چرخ را اختراع کردند که باعث بهبود قابل توجهی در حمل و نقل بارها شد. همچنین خط میخی را توسعه دادند که یکی از نخستین سیستمهای نوشتاری بود و به ثبت اطلاعات و دانش کمک کرد و آنها را برای نسلهای آینده حفظ کرد.
بینالنهرینیها به فلزکاری پرداخته و ابزار و سلاحهایی از مس، برنز و طلا تولید کردند. این دستاوردها باعث بهبود شرایط کار و افزایش کارآیی کشاورزی شد.
دستاوردهای علمی تمدن بین النهرین تأثیر زیادی بر توسعه علم و فناوری در فرهنگهای بعدی گذاشت. تحقیقات آنها در زمینه نجوم، ریاضیات، پزشکی و کشاورزی پایهگذار کشفیات بعدی گردید. بینالنهرین میراث غنی به جا گذاشت که همچنان الهامبخش دانشمندان و محققان در سراسر جهان است.