دانشنامه تاریخی
روابط بین صربستان و امپراتوری عثمانی دوره‌ای پیچیده و چند بعدی در تاریخ بالکان را شامل می‌شود. از زمان اولین تماس در قرن چهاردهم تا تسلیم کامل سرزمین‌های صرب در دست امپراتوری عثمانی در قرن‌های پانزدهم و شانزدهم، این دو منطقه از نظر فرهنگی و سیاسی به هم مرتبط بودند. فتح عثمانی تنها یک درگیری نظامی نبود، بلکه تعامل فرهنگی و مذهبی قابل توجهی بود که بر هویت و سنت‌های صرب تأثیر گذاشت.
اولین تماس بین صرب‌ها و امپراتوری عثمانی در اواخر قرن چهاردهم اتفاق افتاد، زمانی که عثمانی‌ها حمله به بالکان را آغاز کردند. نبرد میدان کوزوو در سال 1389 یک رویداد کلیدی محسوب می‌شود که سرنوشت مردم صرب را مشخص کرد. در این نبرد، ارتش صرب با رهبری شاهزاده لازار هربل‌یاونوویچ به نبرد با عثمانی‌ها تحت فرماندهی سلطان مراد اول پرداخت. اگرچه این نبرد به پیروزی قاطعی برای هیچ کدام منجر نشد، اما نماد مقاومت صرب و روح ملی شد.
پس از نبرد، شاهزاده‌نشین صرب تحت تأثیر روزافزون عثمانی‌ها قرار گرفت و تا اوایل قرن پانزدهم، سرزمین صربستان قبلاً به‌طور جزئی تحت کنترل امپراتوری عثمانی بود. عثمانی‌ها از استراتژی "تفرقه بینداز و حکومت کن" استفاده کردند که به آن‌ها این امکان را می‌داد تا به‌طور مؤثر بر ملت‌ها و مناطق تسخیرشده، از جمله صربستان، مدیریت کنند.
فتح کامل صربستان در سال 1459 رخ داد، زمانی که سلطان عثمانی، محمد دوم، بلگراد را تصرف کرد. صربستان بخشی از امپراتوری عثمانی شده و استقلال خود را برای بیش از 400 سال از دست داد. در طول این مدت، صرب‌ها با سرکوب‌های شدید، مالیات‌ها و ظلم فرهنگی مواجه شدند، اما در عین حال عثمانی‌ها سطح معینی از ثبات و توسعه زیرساخت‌ها را فراهم کردند.
سیستم حکومتی عثمانی شامل تقسیم ملت‌ها به میلّت‌ها - جوامع مذهبی بود، که در آن گروه‌های قومی و مذهبی مختلف می‌توانستند بر امور داخلی خود مدیریت کنند. کلیسای ارتدوکس صرب، که همچنان تأثیرش در جامعه باقی مانده بود، نقش کلیدی در حفظ هویت و فرهنگ صرب ایفا می‌کرد. تحت رهبری پاتریارک، صرب‌ها می‌توانستند بر امور خود مدیریت کنند که به حفظ ارتباط با سنت‌ها و زبان کمک می‌کرد.
با وجود شرایط سخت، صرب‌ها به توسعه فرهنگ خود ادامه دادند. در این زمان تغییرات زیادی در معماری، ادبیات و هنر اتفاق افتاد. دیرها و کلیساهایی که در این دوره ساخته شدند، تبدیل به مراکز آموزشی و فرهنگی شدند. نمونه‌های قابل توجه شامل دیرهای کوزوو و کلیساهایی مانند دیر استودنیکا هستند که امروزه به عنوان میراث جهانی یونسکو محسوب می‌شوند.
از طرف دیگر، تأثیر عثمانی نیز قابل توجه بود. بسیاری از صرب‌ها اسلام را پذیرفتند که منجر به ظهور اشکال و آداب فرهنگی جدید شد. برخی خانواده‌هایی که به اسلام می‌رفتند، می‌توانستند امتیازات و وضعیت اجتماعی بالاتری کسب کنند که به دینامیک‌های اجتماعی پیچیده‌ای درون جامعه صرب منجر شد.
در قرن‌های هجدهم و نوزدهم، شورش‌های دسته‌جمعی علیه سلطه عثمانی آغاز شد. شورشی که توسط کاراگیورگی پتروویچ در سال 1804 رهبری شد، لحظه‌ای نمادین در مبارزه صرب‌ها برای استقلال بود. این شورش که به عنوان اولین شورش صرب شناخته می‌شود، به‌تأسیس شاهزاده‌نشین خودمختار صرب در سال 1815 منجر شد. دومین شورش صرب که در سال 1815 آغاز شد، با به رسمیت شناختن خودمختاری صرب‌ها به پایان رسید.
این رویدادها به کاتالیزور مبارزات گسترده مردم صرب برای استقلال تبدیل شد و منجر به مجموعه‌ای از درگیری‌های نظامی و تلاش‌های دیپلماتیک در طول قرن نوزدهم گردید. در نتیجه، صرب‌ها توانستند در سال 1878 در کنگره برلین به استقلال کامل از امپراتوری عثمانی دست یابند، که این یک نقطه عطف مهم در تاریخ صربستان و بالکان بود.
دوره عثمانی تأثیر عمیقی بر فرهنگ و تاریخ صرب گذاشت. با وجود زجرهایی که عثمانی‌ها به ارمغان آوردند، این دوره همچنین زمانی برای تبادل و تعامل فرهنگی بود. بسیاری از سنت‌ها و آداب صربی، از جمله غذا، موسیقی و هنر، تحت تأثیر متقابل بین صرب‌ها و عثمانی‌ها شکل گرفتند.
علاوه بر این، سلطه عثمانی، ملت و دولت مدرن صرب را شکل داد. بسیاری از رویدادهای تاریخی و عناصر فرهنگی که در این زمان به وجود آمدند، همچنان بر هویت صرب تأثیر می‌گذارند. شورش‌ها علیه سلطه عثمانی اساس جنبش ملی بودند که بعد از آزادی صربستان نیز ادامه یافت.
روابط بین صربستان و امپراتوری عثمانی مرحله‌ای مهم در تاریخ بالکان هستند. این دوره که بیش از چهار قرن را در بر می‌گیرد، برای شکل‌گیری ملت صرب و هویت آن تعیین‌کننده بوده است. شورش‌ها و مبارزه برای استقلال اساس دولت مدرن صرب را تشکیل دادند و تعاملات فرهنگی و مذهبی با عثمانی‌ها میراث فرهنگی غنی‌ای را به جای گذاشت که همچنان بر صربستان و مردم آن تأثیر می‌گذارد.