دانشنامه تاریخی
تاریخ تانزانیا، مانند بسیاری از کشورهای دیگر، همراه با مدارک تاریخی مهمی است که نقش کلیدی در شکل‌گیری ساختار سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور ایفا کرده‌اند. این مدارک به دوره‌های سلطنت استعماری و همچنین استقلال مربوط می‌شوند و فرآیندهای شکل‌گیری هویت ملی را در بر می‌گیرند. مدارک تاریخی معروف تانزانیا منعکس کننده مهم‌ترین لحظات مبارزه برای آزادی، حقوق بشر و دموکراسی و همچنین نقش کشور در زمینه تاریخ آفریقا هستند.
دوره استعماری در تاریخ تانزانیا میراث قابل توجهی از خود به جا گذاشته است که در مدارک مختلف، به ویژه مربوط به تصمیمات اداری و سیاسی اتخاذ شده توسط مقامات کشورهای استعماری، منعکس شده است. تانزانیا که در آن زمان به عنوان تانگانیکا و زنگبار شناخته می‌شد، بخشی از امپراتوری‌های استعمارگر مختلف بود که از آلمان‌ها در اواخر قرن نوزدهم و سپس بریتانیا در اوایل قرن بیستم شروع شد.
یکی از مهم‌ترین مدارک آن دوره معاهده تقسیم آفریقا است که در برلین در سال 1884 منعقد شد و حدود سرزمین‌های استعماری را تعیین کرده و آفریقا را بین قدرت‌های اروپایی تقسیم کرد. این توافق شامل سرزمین‌هایی شد که بعداً به بخشی از تانگانیکا، زنگبار و دیگر سرزمین‌های شرق آفریقا تبدیل شد. این معاهده تعیین کرد که تانگانیکا تحت کنترل آلمانی‌ها قرار خواهد گرفت و زنگبار تحت کنترل بریتانیا، که منجر به دوره طولانی تسلط استعماری شد.
مدرک مهم دیگر قانون اداره مستعمراتی بریتانیا در تانگانیکا (1919) بود که پایه‌گذار قدرت بریتانیا در منطقه شد. این قانون به بریتانیا اجازه داد تا تانگانیکا را به عنوان سرزمین تحت قیمومیت اداره کند، طبق تصمیم کنفدراسیون ملل، که به معنای کنترل بریتانیایی‌ها بر سرزمین و استفاده از منابع آن برای منافع بریتانیا بود.
پس از پایان جنگ جهانی دوم و در شرایط رشد جنبش‌های ضد استعماری در آفریقا، تانگانیکا و زنگبار به سمت استقلال حرکت کردند. در سال 1961، تانگانیکا استقلال خود را از بریتانیا به دست آورد که این امر با قانون استقلال تانگانیکا که در لندن امضا شد، تأمین شد. این سند برای تانگانیکا وضعیت یک کشور مستقل را تثبیت کرده و پایه‌های ساختار سیاسی کشور را تعیین کرد. در همین سال، یک قانون اساسی جدید تصویب شد که دموکراسی را اعلام کرده و حقوق بشر و آزادی از سلطه استعماری را تضمین نمود.
با این حال، در این روند عمل انقلابی زنگبار (1964) نیز نقش مهمی ایفا کرد که وحدت تانگانیکا و زنگبار را به عنوان یک کشور — جمهوری متحد تانزانیا — اعلام کرد. پس از انقلاب، که طی آن سلطنت زنگبار سرنگون شد، جمهوری تحت رهبری رهبران آفریقایی مانند جولیس نیئرره اعلام شد. این عمل نقطه عطفی در تاریخ ادغام دو سرزمین مستقل بود و نماد پایان دوره استعماری برای تانزانیا محسوب می‌شود.
از زمان استقلال، تانزانیا به طور فعال سیاست داخلی خود را توسعه داده است که به سمت سوسیالیسم گرایش داشته و این موضوع در مدارک رسمی مختلف منعکس شده است. یکی از بارزترین مدارک مدرکی در مورد اوجاما است که توسط جولیس نیئرره در سال 1967 ارائه شد. اوجاما یک مفهوم توسعه سوسیالیستی است که بر اساس مدل کشاورزی جمعی بنا شده است، جایی که جوامع کارگری باید اشکال جدیدی از کشاورزی مشترک ایجاد کنند. این سند به عنوان یک راهنما برای توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور شناخته می‌شود، با وجود اینکه در استفاده‌های بعدی با شکست مواجه شد.
در سال 1977 قانون اساسی جمهوری متحد تانزانیا تصویب شد که اصول ساختار حقوقی کشور را تثبیت کرد. این سند سیستم سیاسی، حقوق و وظایف شهروندان را تنظیم کرده و قواعدی برای انتخاب رهبران تعیین کرد. قانون اساسی وحدت ملت را تأمین کرده و هرگونه تبعیض قومی و مذهبی را برطرف نمود. لازم به ذکر است که این قانون اساسی تا پایان قرن بیستم باقی ماند و بنابراین برای سیستم سیاسی تانزانیا بنیادین است.
در دهه‌های اخیر، تانزانیا به عنوان یک کشور دموکراتیک به توسعه خود ادامه داده است و در این رابطه مدارک جدید و مهمی در زمینه اصلاحات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به وجود آمده است. یکی از این مدارک مدرک قانونی 1997 است که تغییرات قابل توجهی را در سیستم سیاسی کشور پیشنهاد کرد. این سند راه را برای سیستم چندحزبی و تقویت اصول دموکراتیک در سیاست هموار کرد.
یکی دیگر از مدارک مهم معاصر برنامه استراتژیک ملی برای توسعه تانزانیا 2025 است که به منظور تسریع رشد اقتصادی و بهبود کیفیت زندگی شهروندان توسط دولت تصویب شد. این سند به توسعه درازمدت کشور در زمینه‌های مختلفی نظیر آموزش، بهداشت، زیرساخت و اقتصاد متمرکز است.
همچنین باید به قانون حمایت از حقوق بشر که در سال 1998 تصویب شد و گام مهمی در تأمین حقوق و آزادی‌های شهروندان بود، اشاره کرد. این قانون شرایط زنان، کودکان و اقلیت‌ها را بهبود بخشید و برابر حقوقی در برابر قانون و آزادی بیان را تضمین نمود.
مدارک تاریخی تانزانیا در زمینه شکل‌گیری ساختار سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور اهمیت زیادی دارند. از مصوبات استعماری تا مدارک بنیادی معاصر، آن‌ها مسیر تانزانیا را از وابستگی استعماری به استقلال و سپس به توسعه اصول دموکراتیک و حقوق بشر منعکس می‌کنند. هر یک از این مدارک در تاریخ کشور نقش منحصر به فردی ایفا کرده و به فهم روند تحول تانزانیا به یک کشور مدرن با نقشی فعال در عرصه بین‌المللی کمک می‌کنند.