زمان‌های باستانی در اراضی ترکیهٔ امروزی دوره‌ای را از دوران پیشاتاریخی تا آغاز قرون وسطی در بر می‌گیرد و بخشی مهم از تاریخ جهان است. این منطقه شاهد بسیاری از رویدادهای مهم و تغییرات فرهنگی بوده است که بر توسعهٔ تمدن بشری تأثیر گذاشته است. موقعیت استراتژیک ترکیه در تقاطع بین اروپا و آسیا آن را به خانهٔ بسیاری از قوم‌ها و تمدن‌های باستانی تبدیل کرده است.
زمان‌های پیشاتاریخی
در اراضی ترکیهٔ امروزی یکی از قدیمی‌ترین سکونت‌گاه‌های انسانی وجود داشته است. فرهنگ‌های پیشاتاریخی، مانند hüyük و Çatalhöyük، به عنوان یادمان‌های باستان‌شناسی مهمی شناخته می‌شوند که آثار زندگی، هنر و دین انسان‌های باستان را در خود جای داده‌اند. ویژگی‌های اصلی این دوره:
شکار و گردآوری — انسان‌های اولیه به شیوه‌ای کوچ‌نشینی زندگی می‌کردند و به شکار و گردآوری می‌پرداختند تا اینکه کشاورزی را یاد گرفتند.
کشاورزی و زندگی مستقر — با گذار به کشاورزی زندگی مستقر آغاز شد که به توسعهٔ اولین شهرها کمک کرد.
هنر و فرهنگ — در نقاشی‌های غار و دیگر آثار آن زمان، اشکال اولیهٔ هنر و نمایش‌های مذهبی ظهور یافته است.
تمدن‌های عصر برنز
با آغاز عصر برنز (حدود 3000 سال قبل از میلاد) در اراضی ترکیه، جوامع پیچیده‌ای شکل گرفت:
خاتی‌ها — یکی از مؤثرترین تمدن‌های عصر برنز، پادشاهی خاتی در قرون 16 تا 12 قبل از میلاد به اوج خود رسید و کنترل بخش‌های وسیعی از آناتولی مرکزی را بر عهده داشت.
اورارتو — واقع در شرق، این پادشاهی در قرون 9 تا 6 قبل از میلاد به خاطر قلعه‌ها و ثروتش شناخته شده بود.
تروآ — شهر مشهور که به موضوع افسانه‌ها و اساطیر تبدیل شد، مرکز فرهنگ قابل توجهی در سواحل دریای اژه بود.
دورهٔ باستان
دورهٔ باستان در ترکیه زمان را از ظهور مستعمرات یونانی تا سلطهٔ روم شامل می‌شود. این مرحله با ویژگی‌های زیر شناخته می‌شود:
مستعمرات یونانی — از قرن هشتم قبل از میلاد، در سواحل دریای اژه و پروپونتیس مستعمرات متعددی مانند میلت و اَفسس تأسیس شد که به تبادل فرهنگی کمک کرد.
استان رومی — پس از فتح آناتولی توسط روم در قرن اول قبل از میلاد، این منطقه بخشی از امپراتوری روم شد که منجر به شکوفایی شهرها، ساخت جاده‌ها و معابد شد.
مسیحیت — در قرن اول میلادی، مسیحیت شروع به گسترش کرد که بعداً تأثیر قابل توجهی بر منطقه گذاشت.
دورهٔ بیزانسی
پس از تقسیم امپراتوری روم در سال 395 میلادی، بخش شرقی آن که به امپراتوری بیزانس شناخته شد، به وجود خود در اراضی ترکیهٔ امروزی ادامه داد:
قسطنطنیه — تأسیس قسطنطنیه در سال 330 میلادی و تبدیل آن به پایتخت بیزانس مرحلهٔ جدیدی در تاریخ منطقه را رقم زد.
فرهنگ و هنر — امپراتوری بیزانس به خاطر دستاوردهایش در هنر، معماری (به عنوان مثال، کلیسای آیه صوفیه) و علم شناخته می‌شد.
درگیری‌ها با دولت‌های اسلامی — بیزانسی‌ها با تهدیدات از طرف عرب‌ها و ترک‌ها مواجه شدند که در نهایت منجر به افول امپراتوری شد.
امپراتوری عثمانی
با ظهور امپراتوری عثمانی در قرن چهاردهم، ترکیه به عصر جدیدی وارد شد. عثمانی‌ها توانستند اقوام و سرزمین‌های مختلف را تحت کنترل خود متحد کنند:
گسترش سرزمین — از قرن پانزدهم، امپراتوری عثمانی شروع به گسترش مرزهای خود کرد و بالکان، خاورمیانه و شمال آفریقا را تصرف کرد.
ترکیب فرهنگی — فرهنگ عثمانی بر اساس ترکیبی از سنت‌های مختلف به وجود آمد که آن را منحصربه‌فرد و متنوع کرد.
مواجهه با قدرت‌های اروپایی — عثمانی‌ها با قدرت‌های مختلف اروپایی درگیر جنگ‌ها شدند که بخشی مهم از تاریخ آن‌ها شد.
میراث زمان‌های باستانی
زمان‌های باستانی ترکیه میراث غنی‌ای به جا گذاشته‌اند که همچنان بر فرهنگ و هویت کشور تأثیر می‌گذارد:
یادمان‌های باستان‌شناسی — تعداد زیادی از یادمان‌های باستان‌شناسی مانند تروآ، اَفسس و هاتوشا، شاهدی بر تاریخ غنی این منطقه هستند.
سنت‌های فرهنگی — بسیاری از سنت‌ها و آداب و رسوم که ریشه در زمان‌های باستانی دارند، تا به امروز حفظ شده‌اند.
تأثیر بر دوران معاصر — میراث تمدن‌های باستانی تأثیر قابل توجهی بر توسعهٔ فرهنگ، زبان و دین در ترکیه گذاشته است.
دانشنامه تاریخی