دانشنامه تاریخی
مقدمه
تاریخ باستانی ویتنام ترکیبی جالب از اسطوره‌ها، افسانه‌ها و داده‌های باستان‌شناسی است که توسعه یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های جنوب شرق آسیا را منعکس می‌کند. این دوره شامل بازه زمانی است که از زمان‌های پیش از تاریخ شروع می‌شود و به تشکیل اولین دولت‌ها در سرزمین ویتنام پایان می‌یابد.
اسطوره‌شناسی و افسانه‌ها
بر اساس اسطوره‌شناسی ویتنام، اولین دولت ویتنام توسط هونگ وانگ تأسیس شد که به نقل از افسانه‌ها، او فرزند نگو تیخ — قهرمان افسانه‌ای بود که از ذات آسمانی ساخته شده بود. افسانه‌های مختلفی دربارهٔ منشأ او وجود دارد که اساس هویت ملی مردم ویتنام را شکل می‌دهند. موضوع اصلی اسطوره‌ها، ایده وحدت و همبستگی ویتنامی‌ها در برابر تهدیدات خارجی است.
افسانه تونگ تو و لونگ لونگ، بنیان‌گذاران مردم ویتنام، داستانی را روایت می‌کند که چگونه خدایان انسان را از خاک سرخ ساخته‌اند. این اسطوره‌ها نقش مهمی در شکل‌گیری هویت فرهنگی و خودآگاهی ویتنامی‌ها در طول قرن‌ها ایفا کرده‌اند.
سکونت‌گاه‌های باستانی و یافته‌های باستان‌شناسی
تحقیقات باستان‌شناسی نشان می‌دهد که در سرزمین ویتنام مدرن، سکونت‌گاه‌های باستانی از دوره نوسنگی وجود داشته است. یافته‌ها در مکان‌هایی مانند کین تریونگ و هانوی گواهی می‌دهد که مردم به کشاورزی، شکار و جمع‌آوری مشغول بوده‌اند.
یکی از مهم‌ترین کشفیات باستان‌شناسی فرهنگ دونگ‌شون است که در هزاره اول پیش از میلاد به اوج خود رسید. این فرهنگ آثار غنی از جمله مصنوعات برنزی، سرامیک و تزئینات را بر جای گذاشته است که نشان‌دهنده سطح بالای هنر و توسعه تجارت است. ناقوس‌های برنزی و دیگر مصنوعات این دوره وجود یک ساختار اجتماعی پیچیده و روابط فرهنگی با مناطق همجوار را تأیید می‌کند.
تشکیل اولین دولت‌ها
در ابتدای هزاره اول میلادی، اولین دولت‌ها مانند ونگ لانگ و تی‌ین لانگ در سرزمین ویتنام شکل می‌گیرند. ونگ لانگ، که توسط هونگ وانگ تأسیس شد، نخستین دولت معروف در سرزمین ویتنام بود که تا قرن سوم پیش از میلاد دوام آورد. این دولت مرکز فرهنگ، کشاورزی و تجارت بود.
وانگ لانگ تحت نظامی از رئیس‌قبایل اداره می‌شد و فرهنگ آن به شدت با سنت‌های کشاورزی مرتبط بود. این دولت در زمینه کشاورزی موفقیت‌های قابل توجهی کسب کرد و همچنین صنایع دستی و تجارت را توسعه داد. این دوره همچنین با توسعه خط نوشتن و آغاز ادبیات مشخص می‌شود.
تأثیر چین
از قرن اول میلادی، ویتنام تحت تأثیر چین قرار گرفت که تأثیر عمده‌ای بر فرهنگ و ساختار سیاسی آن داشت. برای چندین قرن، ویتنام تحت سلطه سلسله‌های مختلف چینی بود که منجر به ادغام فرهنگ، زبان و فلسفه چینی به جامعه محلی شد.
با این حال، ویتنامی‌ها هویت خود را حفظ کردند و به مبارزه برای استقلال ادامه دادند. قیام‌های بزرگ مانند قیام زنان ترونگ گواهی بر مقاومت ویتنامی‌ها در برابر سلطه چینی بود. این رویدادها تبدیل به نمادهای مبارزه برای آزادی و استقلال شدند.
دولت‌های باستانی و فرهنگ آن‌ها
در قرن‌های نهم تا یازدهم، دولت‌های جدیدی در سرزمین ویتنام شکل گرفتند، مانند دای ویت و چامپا. دای ویت که توسط سلسله لی تأسیس شد، یک مرحله مهم در تاریخ ویتنام به شمار می‌آید و آغازگر دوره‌ای طولانی از ثبات سیاسی و شکوفایی فرهنگی بود.
این دوره با توسعه قابل توجه معماری، نقاشی و ادبیات همراه بود. معابد، پاجوداها و کاخ‌های ویتنام از آن زمان نشان‌دهنده سطح بالای مهارت هنری بودند. یکی از دستاوردهای مهم ایجاد خط ویتنامی بر مبنای نشانه‌های چینی بود که به گسترش ادبیات و آموزش کمک کرد.
دورهٔ درگیری‌ها و بازگشت به استقلال
با وجود توسعه و موفقیت‌ها، دای ویت گهگاهی با تهدیدات خارجی مواجه می‌شد. درگیری‌ها با دولت‌های همجوار مانند چین و چامپا تلاش‌های زیادی را برای حفظ استقلال نیاز داشت. در طول قرن‌ها، ویتنامی‌ها در مبارزه برای سرزمین خود استقامت نشان دادند که در نهایت به بازگشت به استقلال منجر شد.
در قرن‌های دوازدهم و سیزدهم، ویتنام در مبارزه علیه مهاجمان خارجی موفقیت‌های چشمگیری کسب کرد که منجر به تقویت خودآگاهی ملی و وحدت مردم شد. این دستاوردها اساس توسعه بیشتر ملت ویتنام را تشکیل داد.
نتیجه‌گیری
تاریخ باستانی ویتنام مرحله‌ای مهم در شکل‌گیری فرهنگ، سنت‌ها و هویت مردم ویتنام است. اسطوره‌شناسی، یافته‌های باستان‌شناسی و رویدادهای تاریخی گواهی بر میراث غنی است که همچنان بر جامعه مدرن تأثیر می‌گذارد. دورهٔ تاریخ باستانی ویتنام نه تنها با مبارزه برای استقلال و حفظ اصالت مشخص می‌شود، بلکه با شکوفایی فرهنگی که همچنان نسل‌های جدید ویتنامی‌ها را الهام می‌بخشد، نیز مشخص گردیده است.