دانشنامه تاریخی
آندره-ماری امپر (1775-1836) یک فیزیک‌دان و ریاضی‌دان فرانسوی بود که بیشتر به خاطر کارهایش در زمینه الکترومغناطیس شناخته شده است. نام او تبدیل به یک اصطلاح معتبر شده و به honor او واحد اندازه‌گیری جریان برق — امپر نامگذاری شده است.
آندره-ماری امپر در 20 ژانویه 1775 در لیون، فرانسه به دنیا آمد. پدر او، ژان-ژاک امپر، بافنده بود و مادرش، ژان، خانه‌دار بود. امپر از سال‌های اولیه علاقه خود را به علم و ریاضیات نشان داد. او به طور مستقل موضوعات زیادی را مطالعه کرد که این اساس دستاوردهای علمی آینده‌اش شد.
بعد از اتمام تحصیلات، امپر شروع به تدریس در مؤسسات آموزشی مختلف کرد. در سال 1802 او به عنوان استاد در کالج لیون منصوب شد، جایی که به تحقیقات خود ادامه داد. او آثار متعددی در زمینه برق و مغناطیس منتشر کرد.
بزرگ‌ترین سهم امپر در علم، کشف قانونی است که تعامل بین جریان‌های الکتریکی را توصیف می‌کند. در سال 1820، هانس کریستیان اورستد به طور تجربی نشان داد که جریان الکتریکی می‌تواند یک میدان مغناطیسی ایجاد کند. امپر این تحقیقات را گسترش داد و نظریه‌ای را توسعه داد که ارتباط بین برق و مغناطیس را توضیح می‌دهد.
قانون امپر بیان می‌کند که نیروی تعامل بین دو هادی موازی با جریان به اندازه جریان‌ها وابسته است و به فاصله بین آن‌ها نسبت معکوس دارد. این کشف، اساس مطالعات بعدی در پدیده‌های الکترومغناطیسی شد.
امپر همچنین مشارکت‌های مهمی در زمینه‌های مختلف علمی انجام داد، از جمله:
آندره-ماری امپر با سوزان ازدواج کرده بود و سه فرزند داشت. با این حال، زندگی شخصی او پر از دشواری‌ها بود و در سال 1826 همسرش به طرز فجیعی فوت کرد. این موضوع تأثیر زیادی بر او گذاشت و او برای کنار آمدن با غم، خود را به علم اختصاص داد.
امپر یک میراث غنی از خود به جا گذاشت. آثار او اساس تحقیقات بیشتر در زمینه الکترومغناطیس شد و او یکی از بنیان‌گذاران این رشته به شمار می‌رود. به افتخار او، واحد اندازه‌گیری جریان برق — امپر نامگذاری شده و همچنین چندین جامعه علمی و جایزه به نام او است.
آندره-ماری امپر یک شخصیت برجسته در تاریخ علم است. تحقیقات او درک ما از برق و مغناطیس را تغییر داد و سهم او در علم همچنان امروزه معتبر است. میراث او در هر مدار الکتریکی و در هر تکنولوژی که بر اساس اصول الکترومغناطیس بنا شده، زندگی می‌کند.