ऐतिहासिक विश्वकोश
स्पेनपूर्व काळ वनेझुएला हा १६व्या शतकाच्या सुरुवातीस युरोपियन उपनिवेशकर्ता येण्यापासून पूर्वीच्या काळाला संबोधतो. हा काळ स्थानिक लोकांमधील विविधता, भाषाशुद्धता आणि सामाजिक संरचनांसाठी विशेषत: ओळखला जातो, जे आधुनिक वनेझुएला क्षेत्रात राहात होते. स्थानिक लोक, जसे की मनाकी, कॅरिब, तैनो आणि इतर, श्रीमंत संस्कृती आणि परंपरांसह अद्वितीय समाज तयार करीत होते.
वनेझुएला क्षेत्र उत्तर दिशेने कॅरिब समुद्रापासून पश्चिमेत अँडेसपर्यंत पसरलेले आहे आणि यात पर्वतीय भाग, उष्णकटिबंधीय वन, सवाना आणि सुपीक मैदान यांसारखे विविध भूभाग समाविष्ट आहेत. हवामान उष्णकटिबंधीय ते मध्यम-सबट्रॉपिकलपर्यंत बदलते, ज्यामुळे विविध प्रकारच्या कृषी उत्पादनांचा विकास आणि मोठ्या समुदायांचे निर्माण होण्यास मदत झाली.
स्पॅनिअरच्या आगमनाच्या वेळी, वनेझुएला क्षेत्रात अनेक स्थानिक लोक राहत होते, जे विविध भाषांमध्ये बोलत होते आणि त्यांच्या अद्वितीय सांस्कृतिक वैशिष्ट्यांसह होते. त्यांमध्ये सर्वात प्रसिद्ध मनाकी होते, जे केंद्रीय आणि दक्षिणी भागात राहाणारे, तसेच कॅरिब आणि अरीआकोस, जे उत्तरी किनाऱ्यावर राहात होते. हे लोक शिकार, संकलन आणि कृषीमध्ये विविध प्रकारच्या उत्पादनांना वाढवतात, जसे की मकई, बटाटा आणि विविध फळे.
स्थानिक जनतेची संस्कृती विविध होती. त्यांनी माती, लाकूड आणि कापडापासून कलात्मक वस्त्रे तयार केली, तसेच संगीत आणि नृत्यातील आपल्याला मेळावे केले. अनेक लोकांमध्ये जटिल सामाजिक संरचना होती, ज्यात नेता आणि कबीला संघटनांचा समावेश होता. सामाजिक संघटना लहान कौटुंबिक गटांपासून मोठ्या कबीला पर्यंत बदलत होती.
स्थानिक जनतेची अर्थव्यवस्था कृषी, शिकार आणि मासेमारीवर आधारित होती. त्यांनी मौसमधारणा शेतीचा अभ्यास केला, ज्यामुळे त्यांनी जमिनीचा प्रभावीपणे उपयोग झाला. काही प्रदेशांमध्ये उत्पादन वाढविण्यासाठी जलसिंचन पद्धती अस्तित्वात होत्या. विविध कबीला मध्ये व्यापाराने महत्त्वाची भूमिका बजावली, आणि त्यांनी कोको, तंबाखू आणि मासे यासारख्या उत्पादनांचे आदानप्रदान केले.
स्थानिक लोकांच्या जीवनाचे एक महत्त्वाचे घटक म्हणजे पूजा आणि समारंभ, जे महत्त्वाच्या घटनांना, जसे की हंगामाची काढणी किंवा नवीन जीवन टप्प्यावर जाण्यावर लक्षात ठेवतात. धार्मिक विश्वासांमध्ये सहसा निसर्गाच्या आत्म्यांचे आणि पूर्वजांचे पूजन समाविष्टीत होते. या प्रथा त्यांच्या सांस्कृतिक ओळखीचा महत्त्वाचा भाग होत्या.
स्पेनिअरच्या आगमनापूर्वी, विविध कबीले कधी कधी संसाधनांवर किंवा भूमीवर संघर्ष करत असत. तथापि, अधिकतर प्रकरणांमध्ये त्यांनी शांत संबंध विकसित केले, ज्यामुळे सांस्कृतिक आणि आर्थिक विचारांची देवाणघेवाण वाढली. बाहेरील धोका, जसे की इतर कबीला आक्रमण यांच्याशी लढण्यासाठी अधिकतर कबीले संघटित होतात.
१४९८ मध्ये, ख्रिस्तोफर कोलंबसने वनेझुएला युरोपियन लोकांसाठी उघडला, परंतु वास्तविक उपनिवेशाची सुरुवात १६व्या शतकाच्या सुरुवातीस झाली, जेव्हा स्पॅनिश कोंक्विस्टाडर्सने या क्षेत्राच्या अन्वेषणास प्रारंभ केला. स्पॅनियन्सचा उदय स्थानिक लोकांसाठी एक मोठा धडक होता, कारण त्यांनी अशा रोगांचा प्रसार केला, ज्यात स्थानिक लोक समोरा येऊ शकले नाहीत, आणि या मराठ्यात हिंसा झाली, ज्यामुळे लोकसंख्येचा मोठा घट झाला.
स्पॅनियन्स, नवीन भूमीवर नियंत्रण ठेवण्याचा प्रयत्न करत, वसाहती आणि उपनिवेशी संरचनांची निर्मिती सुरु केली, ज्यामुळे वनेझुएला सांस्कृतिक लँडस्केप बदलला. स्थानिक लोक शोषणाचे बळी बनले, आणि त्यांच्या अनेक परंपरा आणि संस्कृति लोप पावत गेल्या.
स्पेनपूर्व काळ वनेझुएला हा विविधतेचा आणि सांस्कृतिक संपन्नतेचा काळ होता. या भूभागावर राहणाऱ्या स्थानिक लोकांनी जटिल समाज आणि सांस्कृतिक परंपरांची निर्मिती केली, जिकडे देशाच्या इतिहासाचा प्रारंभ झाला. तथापि, स्पेनियन्सच्या आगमनाने एक नवीन युगाची सुरुवात झाली, ज्याने स्थानिक लोकांच्या जीवनात महत्त्वपूर्ण बदल केला आणि वनेझुएलाच्या इतिहासात गहन ठसा निर्माण केला.