تاریخی انcyclopedia
الجزایر، د خپلې څو پیړیو تاریخي کیسې سره، د بې شمیره سړي خاصیتونه لري چې د دې کلتور، سیاست او پېژندتوب په جوړولو کې یې مهم رول لوبولی دی. دغه تاریخي شخصیتونه، چې له پخوانیو وختونو نه تر اوسنۍ دورې پورې، په هیواد کی د ځنې نه هیریدونکی تاثیر پریښی دی.
کوروش لوی، د آخمینیدانو سلطنت بنسټ ایښودونکی، هم په الجزایر کې خپل تاثیر پریښی دی. د هغه فتوحاتو د اول لوی دولت د جوړیدو لامل شو چې د اوسني الجزایر سیمو ته پراخیږي. که څه هم کوروش په فارس کې زیږیدلی، د هغه تاثیر د شمالي افریقا پر ځمکو باندې قوی و، ځکه چې د هغه سلطنت فرهنګي تبادله او د نوو نظریو پلي کولو ته زمینه برابره کړه.
یوسف ابن تاشفین (1009–1106) د الموراویدیانو د سلطنت بنسټ ایښودونکی و او په شمالي افریقا کې د مسلمان قبایلو د یو ځای کولو لپاره مهم رول ولوباوه. هغه د هسپانوی مسیحي پادشاهانو پر وړاندې بې شمیره بریالۍ جګړې ترسره کړې، او د هغه واکمنۍ د فرهنګي او مذهبي ودې نښه و. یوسف ابن تاشفین هم د اسلام مدافع او د ګڼو اصلاحاتو پیل کوونکی و، چې د الموراویدیانو ځواک قوي کولو کې مرسته وکړه.
عبد الرزاق (1882–1951) د الجزایري پوهانو او سیاسي شخصیتونو نه و. هغه فعالانه د الجزایر د فرانسوي استعماري حکومت څخه خپلواکي لپاره مبارزه کوله. په خپلو کارونو او ویناګانو کې، عبد الرزاق مهمې موضوعات لکه استعماريزم، پېژندتوب او د خلکو د ځان ټاکلو حق پورته کړی و. د هغه نظریات د ګڼو فعالانو او رهبرانو لپاره بنسټیزه شوې، چې د خپلواکي د ترلاسه کولو لپاره مبارزه یې جاري وساتله.
کامیل ګوستاو (1910–1987) د الجزایر د لومړنیو ملیت پالانو نه و، چې د نړیوالو دایرو په کچه د الجزایر د خپلواکي موضوع پورته کړه. د هغه دیپلوماتیکه فعالت د استعماري استثمار او د فرانسوي حکومت لخوا ترسره شوې وحشتونو په اړه د پوهاوي لوړولو لامل شو. کامیل ګوستاو هم د ملي آزادۍ جبهې (فNOP) له بنسټ ایښودونکو نه و، چې د الجزایر د خپلواکۍ په ترلاسه کولو کې مهم رول ولوباوه.
فلکس ایطال (1899–1987) د الجزایري سیاسي شخصیت او د الجزایري سوسیالیست ګوند له بنسټ ایښودونکو نه و. د هغه فعالیت د کارګرانو او بزګرو د حقوقو لپاره مبارزه او د ټولنیزو اصلاحاتو غوښتنه وه. ایطال د خپلواکۍ د مبارزې د یوې مهمې ښکیلاکی شخصیت په توګه مطرح شو، کارګران حرکات یې ملاتړ وکړ او د ټولنیز عدالت لپاره یې وریاد کړل.
ال حاج ابو بکر (1888–1962) د الجزایر د مذهبي او سیاسي مشرانو له ډلې نه و. هغه د مسلمان عالمانو د ټولنې له بنسټ ایښودونکو نه و او د الجزایر د اسلامي پېژندتوب د ساتلو لپاره مبارزه کوله. ال حاج ابو بکر د استعماريزم پر ضد فعال ځان پیل کړی و، او د تعلیمي او ټولنیزو اصلاحاتو لپاره د الجزایر د خلکو د ژوند د ښه کولو لپاره هڅې وکړې.
حسني بن علی (1920–2012) یو نظامي او سیاسي شخصیت و، چې د الجزایر د خپلواکۍ په جګړه کې اساسي رول ولوباوه. د ملي آزادۍ جبهې د یو رهبر په توګه، هغه د فرانسوي استعماري چارواکو پر وړاندې پارټیزان عملونه ترتیب کړل. د خپلواکۍ وروسته، بن علی د دفاع وزیر او وروسته د الجزایر ولسمشر شو، چې هلته یې د ملي یووالي او سوسیالیستي اصلاحاتو نظریاتو ملاتړ وکړ.
فرانسسکو فرناندز (1924–1983) د الجزایري شاعر او لیکوال و، چې خپل ژوند یې د الجزایر د خپلواکۍ او فرهنګي ځانګړتیا د مبارزې تر بیان لاندې تیر کړ. د هغه شعرونه او ادبي کارونه د الجزایري خلکو د غمونو او هیلې څرګندونه کوي، او د ازادۍ د نوې نسل مبارزینو ته انګیزه ورکوي.
جامل عبد الناصر (1918–1970) د الجزایر په تاریخ کې مهم شخصیت و، چې د خپلواکۍ وروسته ولسمشر شو. د هغه سیاست د سوسیالیستي اصلاحاتو او اقتصاد د نوښت سره تمرکز درلود. عبد الناصر هم د نورو افریقایي هیوادونو د خپلواکۍ لپاره فعالیت کړی و، چې د پانا عربي او پانا افریقایي جنبش د رامنځته کولو لامل شو.
د الجزایر تاریخي شخصیتونه د ملي خودآګاهي او د هیواد د خپلواکۍ په ترلاسه کولو کې مهم رول لوبولی دی. د دوی لاسته راوړنې او ارمانونه لا هم نوې نسل ته الهام ورکوي چې د ټولنیز عدالت او فرهنګي پېژندتوب لپاره هڅې وکړي. دغه ځانګړي شخصیتونه به تل د خلکو په یاد کې د ازادۍ او د بشري حقونو د مبارزې سمبولونه پاتې شي.