تاریخی انcyclopedia
په آلمان کې ټولنیزې اصلاحات ژور تاریخي ریښې لري او د خلکو فلاح او خپلواکۍ د ښه کولو په اړه پراخې موضوعات پوښي. دا اصلاحات یوازې د ټولنیز سیاست نه بلکې د اقتصاد، روغتیا، زده کړې او د بشري حقونو سره تړاو لري. د آلمان تاریخ په اوږدو کې ټولنیزې اصلاحات د نابرابرۍ، فقري او ټولنیز نا انصافي مسلې حل کولو ته ځانګړي شوي دي.
په آلمان کې د لومړنیو مهمو ټولنیزو اصلاحاتو یوه د ټولنیزو امنیت د سیستم معرفي کول وو، چې د ۱۹ میلادي پیړۍ په اخر کې د صدراعظم اوټو فان بسمارک په iniciativa سره رامنځ ته شوه. په ۱۸۸۳ کال کې د نړۍ لومړی جبري روغتیایي بیمه سیستم شامل شوه، چې د دې پر بنسټ کارګران باید روغتیایي مرسته ترلاسه کړي، حتی که دوی نه شي کولی کار وکړي. وروسته د تقاعد او بیمې پروګرامونه معرفي شول، چې د ناروغۍ یا زړوالي په صورت کې د کارکوونکو لپاره ساتنه برابره کړې.
د لمړي نړیوال جګړې وروسته، په آلمان کې د ویمر جمهوریت اعلان شو، او په دې وخت کې ټولنیزې اصلاحات دوام وموند. د ۱۹۱۹ کال اساسي قانون د وګړو ټولنیز حقوق تضمین کړل، چې په کې د کار، استراحت او ټولنیز امنیت حق شامل و. مګر د اقتصادي ستونزو، چې د هایپر انفلاسیون او لویو بحرانونو لخوا رامنځته شوې، دې اصلاحاتو ته د عملي کولو خنډونه رامنځته کړل.
د نازیزم رژیم په دوره (۱۹۳۳-۱۹۴۵) کې د آلمان ټولنیز سیاست په پراخه کچه بدلون وموند. نازي حکومت د "آریایي نسل" باندې ټینګار وکړ، چې د اقلیتونو پر ضد د ظلمونو او تبعیض سبب شو. په همدې حال کې ځینې ټولنیزو خدماتو پروګرامونه د "سمو" اتباعو لپاره پلي شول. مګر دغه پروګرامونه محدود وو او د ټولو خلکو حالت ښه نه کړ.
د دوهم نړیوال جګړې وروسته، آلمان د خپل ټولنیز سیستم د بیا رغونې او اصلاح غوښتنه وکړه. په ۱۹۴۹ کي د فدرالي جمهوریت آلمان تاسیس شو، او نوې واکمنۍ د ټولنیز امنیت سیستم فعال ډول ته وده ورکولو لپاره پیل وکړ. د ۱۹۴۹ کال اساسي قانون د ټولنیز سیاست بنسټ وګرځید، د وګړو حقونه د روغتیا، تعلیم او ټولنیز امنیت لپاره تضمین وکړ.
په آلمان دیموکراتیک جمهوریت (GDR) کې هم ټولنیزې اصلاحات ترسره شوي، که څه هم په سوسیالیستي سیسټم کې. دولت د اقتصاد او ټولنیز سیاست په کنټرول کې وو، او وړیا تعلیم او روغتیایي خدمتونه وړاندې کړل. مګر د مرکزی پلان جوړونې نیمګړتیاوې د توکو او خدماتو کمښت ته راوستلې، چې د ژوند کیفیت باندې منفي اغیز کړی.
د آلمان د یوځای کېدو وروسته په ۱۹۹۰ کې د ټولنیز امنیت سیستم پراخې اصلاحات پیل شول. ختیځ آلمان له جدي اقتصادي او ټولنیزو ستونزو سره مخ شو، او د آلمان فدرالي حکومت د ختیځو سیمو د ټولنیز امنیت سیستم ته د مدغم کولو لپاره اقدامات ترسره کړل. د ژوند د سطحې د لوړولو، د کار ځایونو جوړولو او د کار شرایطو د ښه کولو پروګرامونه پلي شول.
په تیرو څو لسیزو کې، آلمان د ټولنیزو اصلاحاتو په لټه کې دی چې د خلکو د ژوند کیفیت ښه کړي. د کلیدي اصلاحاتو له جملې څخه د ۲۰۱۵ کال کې د لږ تر لږه معاش معرفي کول و، چې د فقري کچې کمولو او د کارکوونکو عاید لوړو ته مرسته وکړه. سربیره پردې، حکومت د کډوالو د مدغم کولو پروګرامونو ته فعالانه وده ورکوي، چې دوی ته د تعلیم، روغتیا او کار بازار ته لاسرسی برابروي.
روغتیا د ټولنیزو اصلاحاتو یوه له مهمو برخو څخه پاتې کیږي. آلمان د نړۍ یوه له تر ټولو پرمختللې روغتیایي سیستم څخه لري، چې د جبري روغتیایي بیمې په بنسټ ولاړ دی. په تیرو څو کلونو کې، حکومت د روغتیایي خدماتو ته د لاسرسي او د درملنې کیفیت ښه کولو ته هڅه کړې، او په روغتیا کې نوښتونکي ټیکنالوژۍ معرفي کوي.
د تقاعد سیستم په اړه، هغه هم د ثبات او عدل تضمین په موخه بدلونونه تجربه کړې. د تقاعد عمر د زیاتولو او د تقاعد د محاسبې د فارمول تغییر لپاره اقدامات ترسره کیږي، چې د نفوس بدلونونو او د ژوند د اوږدوالي زیاتولو سره تطابق ته اجازه ورکوي.
د آلمان ټولنیزې اصلاحات اوږده لاره تیرې کړې او د نوو چلنجونو او د ټولنې اړتیاو سره سم پرمختګ ته ادامه ورکوي. دا اصلاحات د یوه عادلانه او مساوي ټولنې رامنځ ته کولو په لور روانه ده، چیرې چې هر وګړی اړینو خدماتو او نعمتونو ته لاسرسی لري. آلمان د خپل ټولنیز سیستم د پیاوړتیا په هڅه کې دی، تر څو ټولو وګړو ته د لوړ ژوند کیفیت تضمین کړي.