تاریخی انcyclopedia
د کامرون تاریخ پخوانیو دورو ته ځي، کله چې هلته مختلف قومونه اوسیده چې غښتلی کلتوري وراثت یې پښیښي. په دې سېمو کې د انساني فعالیتونو لومړۍ شواهد د وروستي پالېتوت په مهال پورې تړاو لري، شاوخوا ۳۰،۰۰۰ كاله وړاندې. د لومړنیو آثارونو شواهد د بینوې سیند سیمې کې موندل شوي، چیرې چې د شکارچیانو او راټولوونکي څېړونکی آثار موندل شوي، چې د خوراک او شکار لپاره کارول شوي ساده وسایل او آلې شاملې دي.
په پخوانۍ زمانه کې، دا ځمکې د مختلفو منظرونو سربیره، چې ګڼ ځنګلونه، غرونه او جلۍ شاملې وې، د مختلفو ژوند کولو طریقو د پراختیا لپاره مرسته وکړه. په داسې حال کې چې ځینې قومونه کوچني ژوند کاوه، نور بیا په آباد ژوند ته روان شول، او لومړي ټولنې یې جوړې کړې. آثارونه څرګندوي چې د ډبري او هډوکي وسایلو سره د پخوانیو میشتو شواهد شتون لري، او هم د لومړنیو کلاژونو ډولونه، چې د دې سیمې د صنعت ټکniف برایی د ودې شاهدي ورکوي.
شاوخوا ۳۰۰۰ کاله مخکې له زېږد نه، د کامرون په ځمکه لومړي ټولنې رامنځته شوې چې کرنه یې سره کړې. د آباد ژوند ظهور د کامرون تمدن په پراختیا کې یوه کلیدي پړاو وه. لومړي مېشتې په فعاله توګه د مڼو او سورګو د زراعت سره مشغول وو، چې د خوراک د یوه با ثباته منبع رامنځته کول او د نفوس د زیاتوالي لپاره مرسته وکړه. د کرنې ته لیږد هم قومونو ته نوي ټکنالوجي زده کړې، لکه د ابتدایي کرنیزو وسایلو چې د ځمکې پروسس زیات موثره کړو.
په پخوانۍ کامرون کې د کرنې په برخه کې د کورنیو حیواناتو مهم کردار وو. په لومړیو میشتو کې، د کامرون خلک د وزو او چرګانو نسلونه پالل، چې د نږدې قومونو سره د تجارت د ودې لپاره مرسته وکړه. دا په یوه پیچلې اقتصاد د لیږد سره، د راتلونکیو ټولنو لپاره د ساتل شوي د میشتو جوړولو او د نږدې سیمو سره د تجارت په ترسره کولو کې مرسته وکړه.
شاوخوا ۱۰۰۰ کاله مخکې له زېږد نه، کامرون د مرکزي افریقا په لومړیو سیمو کې و چې چیرې د فلز کارۍ پراختیا پیل شوه. د اوسپنې د موندلو او خپریدو پروسې یوه آسیاب مهم پړاو ته بدل شوې، ځکه د سیمه ییزو صنعتوالو ته یې د قوي او پایدار وسایلو جوړولو اجازه ورکړه. د اوسپنې وسایل او وسله د کرنې او شکاري فعالیتونو موثریت پراخه کړه، او په جګړو کې د بریالیتوب لپاره امکانات ورکړه.
سربیره پر دې د فلز کارۍ، د کامرون په ځمکه نور هنرونه هم فعاله ول، لکه د کلاژ او ټوکر جوړونه. د خټو توکي، چې ځانګړي نقشې لري، د هنري مهارتونو او د مختلف قومونو سره تړلې سمبولیک سلطنت د وده د شواهدو په توګه سره راپورته کړي. د ټوکر تخنیکونه هم د یوې لوړې کچې ته رسیدلي و، چې د پیچلي عنصرو سره رغول شوې توکي جوړولو اجازه ورکوي، چې اکثر ریتوالیکي موخو کې کارول کیږي.
د عیسوی سینې په سر کې، په کامرون کې د پیچلو ټولنیزو جوړښتونو او سیاسي ټولنو رامنځته کول پیل شول. د چاد په سیمه کې، د کامرون شمالي برخې کې، یوه لومړنۍ ریاست سائو موجوده وه چې د خپلې معمارۍ او هنر له امله شهرت پيدا کړی و. د سائو کلتور د پرمختللي جوړښتونو ټکنالوجیو سره مشخص و، چې د موندل شویو آثارونو او د پخوانیو ښارونو د آثارو له لارې څرګند دی.
د سائو ریاست څو پېړۍ رسولی و او د مرکزي افریقا په لومړیو لمړیو بیلګو کې د مرکزي قدرت یوه بېلګه وه. سائو د نږدې سیمو سره اړیکې لرلې، چې د کلتوري تبادلې او د تجارت د پراختیا لپاره مرسته کړې. دوی د کرنې، کب نیونې او هنرونو سره پېښندله، او همدارنګه په سیمه ییزو تجارت کې یوه مهم رول درلود چې د شمالي افریقا او نورو تمدنونو سره اړیکې رامنځته کړې.
د عیسوی سینې پنځمې پیړۍ کې، د کامرون سیمه د مهاجرینو څپې ولیدلې، کله چې بانتو قومونه هلته پیښېدل. دوی د تجربو کروندګرو او صنعتګرو قومونه وو، چې نوې کرنیزو تخنیکونو او ټولنیزو جوړښتونه له ځان سره راوړل. بانتو، عموماً د کامرون جنوبی او مرکزی سیمو ته نفوس له نهه، چې د هغوی نفوذ تر نن ورځې پورې احساس کیږي.
د بانتو خپرول د ځایي ټولنو باندې تاثیر درلود، پشمول د سیمه ییزې ژبې او کلتور د منظرې په اړه. بانتو نوې ټولنیزه سازمان او د ځمکې د پروسس لارې لري، چې د زراعتی ټولنو د پراختیا لپاره مرسته وکړه. دوی د کلتورونو د دوران ونډې معلوم دی، چې د زرخیزو ځمکو د بیا ترمیم امکانات ورکوي، چې د خوراک د تولید زیاتوالي لپاره مرسته کول.
پخواني قومونه د کامرون کې روحاني عملونو ته مهم اهمیت ورکوي، کوم چې د طبیعت روحونو او اجدادو پوجا شامل دي. جشنونه او ریتوالونه، چې اکثر په مقدسو غونډیو یا ځنګلونو کې ترسره کیږي، د ټولنو د ژوند لپاره مهمه برخه وه. دا ریتوالونه قربانۍ او رقصونه شاملول، چې د خدایانو ته د غنایې لپاره د شکرانې نښه وه، چې د حاصل، کامیاب شکار یا د مصیبتونو څخه ساتنې لپاره.
په طبیعت روحونو کې د ایمان هم په هنر کې څرګند دی. مجسمې او ریتوالی ماسکونه، چې د لرګي او هډوکي څخه جوړ شوي، د ساتندوی روحونه پین_gray_g نشاندهی کوی. دوی د ځانګړنو ژوندي دورونو پورې اړوند طنین او ډلګرو سره کارول کيدل، لکه زیږیدل، لوړېدل، ودونه او مړینې. دا ریتوالونه د ټولنې اجتماعي اړیکو قوت پیدا کوي او د روایتي ارزښتونو ساتنه ده.
د عیسوی سینو د لمړیو پیړیو څخه پیل شوي، کامرون د تجارتي لارې په یوې مهمې نوډو کې بدله شوی چې د مرکزي او لویدیځه افریقا ترمنځ اړیکې ونډه لري. د کامرون له لارې، بیلابیل موټرو شمېرونه تیریږي، چې د شمالی افریقا او ختیځ افریقا څخه توکي، چې مالګه، مصالح، ټوکر او فلزات شامل دي، دې ته الوتنه کیږي. دا تجارتي اړیکې د مختلفو کلتورونو ترمنځ اړیکې د پیاوړي کولو لپاره مرسته کړې، چې د تنوع او تکنالوژۍ د ودې سبب شوې.
کامرون د سیمه ییزو پرمختللو تمدنونو سره تعامل کړی، لکه د لویدیځه افریقا پخواني سلطنتونه او په اوسنۍ سوډان کې دولتونه. د دې کلتورونو اغیز د ځایي دودونه، مذهب او ټولنیز جوړښت کې څرګند دی. د تجارت او نورو قومونو سره اړیکو له لارې، کامرون د لیکلو او ادارې عناصرو ته اشاره کړې، چې وروسته یې د لومړنیو مرکزي سلطنتونو جوړولو کې مرسته کړې.
د کامرون پخوانی تاریخ د کلتوري تنوع سره مزی دی او د دې مثال دی چې څنګه په دې سیمه کې ابتدایی تمدنونه پیل او اوسیږي. د لومړنیو شکارچیانو او راټولوونکو میښتو څخه تر پخوانیو سیاسي اتحادیو پورې او د منظم ټولنو ظهور پورې — هر پړاو یوه مهم نښه پریږدي. نن ورځ کامرون یوه داسې هیواد دی چې د خپلو پخوانیو اړخونو او کلتوري وراثت باندې فخر کوي، کوم چې د دې ځمکې اوسیدونکو د دودونو او ملکیتونو کې د لیدلو وړ دی.