تاریخی انcyclopedia
مراکش اوږده او بډایه تاریخ لري چې زرګونه کلونه لري. د دې مودې په ترڅ کې، په هیواد کې ګڼ شمېر برجسته شخصیتونو خپل نښې پریښودې، کوم چې د سیمې په فرهنګ، سیاست او اقتصاد کې مهم رول لوبولی دی. د دې شخصیتونو څخه ځینې د پوځي چارو په ډګر کې مشهور شوي، نور یې په ساینس او هنر کې، او درېیم د خپلواکۍ د مبارزې نښې دي. په دې څپرکې کې د مراکش د مهمو تاریخي شخصیتونو په اړه بحث کیږي، چې د هغوی میراث د هیواد او ټول عرب نړۍ باندې ژور اثر کړی دی.
ادریس اول د ادریسیانو د کورنۍ بنسټ ایښودونکی و او د مراکش لومړی حاکم و، چې د هیواد په سیمه کې د اسلامي دولت جوړولو کې مهم ګامونه اخیستل. د هغه حکومت په ۸مې پیړۍ کې د لومړي مراکشي دولت پیل و، او د هغه نسلونه د سیمې په مسلمانانو کې واک پیاوړی continue کړی. ادریس اول د مغرب په سیمه کې د اسلام د ویاړ نشر کولو کې مهمه ونډه درلوده، چې د مراکش په کې د عربي کلتور او عربي ژبې خپراوي ته زیاته مرسته وکړه. هغه د تاریخ د پایتخت فاس د بنسټ ایښودونکي په توګه ګڼل کیږي، چې وروسته د مذهبي او کلتوري ژوند مهم مرکز شو.
یعقوب المنصور د ۱۲مې پیړۍ په ترڅ کې د مراکش د الموحديانو د کورنۍ څخه یوه له مشهورترینو سلاطینو څخه و. د هغه حکومت د بریالیو پوځي عملیاتو، د دولت د سیمې پراختیا او د کلتوري ژوند د ودې له امله ځانګړی و. المنصور یو ستر جنرال و، چې وکړای شول په مغرب کې خپل واک پیاوړی کړي او حتی د ایبیرین شبه جزیرې په کفرني پوځونو باندې بریا ترلاسه کړي. د هغه په دوره کې ګڼ شمېر ساختماني آثار جوړ شول، چې د مراکش مشهور جومات هم پکې شامل دی. یعقوب المنصور د علمي او کلتوري پرمختګ ملاتړی و، چې د هغه په حکومت کې د هیواد د فکري ژوند د مرفوع کولو کې مرسته وکړه.
مولاي اسماعیل د علویانو د کورنۍ یوه سلاطین و، چې د ۱۷مې پیړۍ په پای کې په مراکش حکومت وکړ. هغه د خپلواکۍ د پیاوړتیا او د مراکشي دولت د وده لپاره د سخت، مګر مؤثره سیاست لپاره مشهور دی. مولاي اسماعیل د مرکزي واک پیاوړي کولو لپاره یوه قوي پوځ جوړ کړ، چې هغه ته یې اجازه ورکړه، هر ډول قیامتونه وځپي او بهرنی ګواښونه محدود کړي. د هغه په حکومت کې د هیواد سمندري ځواک پیاوړی شو، چې د سوداګرۍ د ودي او د ساحل د خوندیتوب لپاره مرستې ته زمینه برابره کړه. مولاي اسماعیل هم د زېر جوړولو په پروژو کې مشهور دی، چې ګڼ شمېر ماڼۍ جوړې کړې، او د مکناس مهم ښار بنسټ ایښودونکی هم و.
که څه هم ابوبکر البغدادی د مراکشي نسل نه دی، مګر د هغه شخصیت د مراکش په تاریخ باندې مهم اثر لري، ځکه چې هغه د اسلامist تحریکونو یو له مخکښو نظریه لروونکو او تنظیموونکو څخه و. البغدادی په عراق کې زېږېدلی، مګر د مراکش په راديکالي ډلو سره اړیکې درلودې. د هغه په حکومت کې، هغه په هیواد کې د ترور او وحشت ګڼ شمېر پیښې تنظیم کړې او د راديکالي اسلام د نظریې د خپرولو لپاره مرسته وکړه، چې د مراکش د سیاست او مذهبي وضعیت په وروستیو لسیزو باندې اغیزه وکړه. د هغه اثر د هیواد په داخلي چارو کې مسأله ایجاد کړه، او د مراکش حکام د هغه پلویانو سره د مقابلې لپاره ګڼ شمېر ګامونه پورته کړل.
مولاي عبدالله الحاکم د علویانو د کورنۍ معروف سلاطین و، چې د اقتصاد، کلتور او تعلیم په برخو کې اصلاحات ترسره کړل. د هغه حکومت په ۱۸مې پیړۍ کې د مراکش په تاریخ کې د تر ټولو باثباته او سوله ییزو دورو په توګه ګڼل کیږي. هغه د مرکزي واک پیاوړي کولو او د اروپا سره د اړیکو د ښه کولو لپاره کوښښ وکړ. مولاي عبدالله الحاکم هم د اروپایي ساینس او ټکنالوژۍ په اړه دلچسپي لري، چې د هیواد د مدرن کولو او د اقتصادي وضعیت د ښه کولو سره مرسته کړې. هغه د دیپلوماسۍ ملاتړی و چې د وخت په اروپایي قدرتونو سره اړیکو پیاوړتیا ته اهتمام ورکړ.
محمد پنجم د مراکش تاریخ کې له تر ټولو درناوی لرونکو پاچاګانو څخه دی. هغه د ۲۰مې پېړۍ په منځ کې د هیواد د استقلال په مبارزه کې مهم رول ولوباوه. محمد پنځم د فرانسوي استعمار د ملي مقاومت نښه و، او د مراکش د فرانسوي کنټرول نه آزادیدو کې هغه رول د ملي تاریخ مرکزي حیثیت درلود. په ۱۹۵۶ کال کې مراکش استقلال ترلاسه کړ، او محمد پنځم د نوي آزاد هیواد لومړی پاچاه شو. هغه په حکومت کې د دولت د مدرن کولو او د خلکو د ژوند د ښه کولو په لور فعال اصلاحات ترسره کړل. محمد پنځم د سختو وختونو په کې د خپلو رهبری لپاره د مراکش په خلکو کې له ستر احترام سره مخ و.
حسن دویم د ۱۹۶۱ نه تر ۱۹۹۹ پورې د مراکش پاچا و او د هیواد په معاصر دور کې له تر ټولو اغیزمنو پاچاهانو څخه شمیرل کیږي. د هغه حکومت د پام وړ سیاسي اصلاحاتو، مرکزي واک پیاوړي کولو، او د سیاسي ثبات لپاره مشهور و، سره له دې چې د داخلي اعتراضاتو او اقتصادي ستونزو یو شمېر سره مخ و. حسن دویم د مراکش د مدرن کولو او د هغه نړیوال رول لپاره مشهور و. هغه د لویدیځو قدرتونو سره د اړیکو پیاوړتیا لپاره فعال و او په نړیواله برخه کې دیپلوماسي چلوله. همدارنګه، هغه د هیواد اقتصاد او زېر جوړونې د ودې لپاره ګامونه پورته کړل، او د امنیت د تامین په لور هم چټک ګامونه پورته کړل. حسن دویم د ۲۰مې پیړۍ په پای کې د مراکش په سیاسي ژوند باندې ژور اثر درلود.
د مراکش تاریخ د رښتینې شخصیتونو سره تړاو لري چې د هیواد د پرمختګ لپاره مهمه ونډه لري. دغه شخصیتونه د خپلو دورو نښې شول، او د هغوی میراث ادامه لري چې د نن اوسنۍ دورې باندې اغیزه وکړي. د اسلامي دولتونو بنیاد ایښودونکو څخه تر د استقلال د مبارزې پورې، د مراکش تاریخي شخصیتونه د هیواد د کلتور او سیاسي ژوند بډایئ ښیي، او همدارنګه د خپلواکو او پرمختګ لور ته د هغې هڅه کوي. د هغوی ژوند او لاسته راوړنې نوی نسلونه د مراکش په مرسته هڅوي او د ټولنې په تاریخ کې د نه هیرېدونکي اثر پریښي دي.