تاریخی انcyclopedia
د شمالي مقدونیا ټولنیز اصلاحات د مدرن ټولنې او دولت جوړونې لپاره ډیر مهم دی. د 1991 کال راهیسې چې هیواد خپلواکي ترلاسه کړه، پر ټولنیز برخه ښه والي، د خلکو د ژوند کیفیت لوړولو او نړیوالې ټولنې ته د ادغام لپاره په بېلابېلو بدلونونو کې بریالی شوی دی. دې اصلاحاتو د ژوند مختلفې برخې نیولي، لکه زده کړه، روغتیا، د بشري حقونو او ټولنیزې خوندیتوب، همدارنګه د بې وزلۍ او نابرابري کمولو تدابیر.
د 1991 کال په خپلواکي ترلاسه کولو سره، شمالي مقدونیا د ګڼ شمیر چلنجونو سره مخ شوه، په کې د موثر دولتي ادارو جوړول او د بازار اقتصاد ته تګ شامل دی. ټولنیز اصلاحات د هیواد د مدرنه کولو پروسې کې مهم اوزار شول. لومړني ګامونه هغه اصلاحات وو، چې د ټولنیزو خدمتونو ښه کولو او د خلکو ملاتړ ته په انتقالی دوره کې اشاره لري.
د خپلواکي په لومړیو پړاوونو کې، لومړیتوب د نوي ټولنیزو پروګرامونو لپاره قانوني او حقوقي بنسټونه جوړولو ته ورکول شوی و. دې کې د زده کړې سیستم مدرنه کول، د روغتیا اصلاحات او د ټولنیزې خوندیتوب د نوو اقتصادي واقعیتونو سره سمون شامل وو. خو، سره له دې هڅو، ډیرې ستونزې لکه لوړې بیروزګاري، بې وزلي او نسلي تنش موجودې وې.
روغتیا د شمالي مقدونیا لپاره د ټولنیز اصلاحاتو کلیدي برخه شوې. د اقتصادي کړکېچونو او بازار اقتصاد ته ترکېدو په سیستم کې د روغتیا لپاره د مهمو بدلونونو اړتیا وه. یوه له لومړنیو دندو څخه د روغتیایی ادارو انکشافی زیربنا تازه کول، د روغتیایی خدمتونو کیفیت لوړول او په دې خدماتو کې د نابرابری کمول وو.
په 2000مو کلونو کې یو مهم ګام د ملي روغتیا سیستم جوړول وو چې د متمرکز مالي ملاتړ او د روغتیایی کارکوونکو د کاري شرایطو بہتر کولو شامل و. حکومت د روغتونونو او کلینیکونو په مدرنې کولو کې فعال پانګونه وکړه، او همدارنګه د دورو سیمو کې د روغتیایی خدمتونو د لاسرسي ښه کولو لپاره وه.
د اصلاحاتو یوه مهمه برخه د بیمې پروګرام پراختیا وه، چې د اکثرو وګړو ته د بنسټیزو روغتیایی خدمتونو د لاسرسي اجازه ورکړه. د روغتیا اصلاحات هم د ناروغیو مخنیوي او د عامه روغتیا په برخو کې کمپاینونه شاملول، چې د ژوند د تمه لوړولو او د انتقالي ناروغیو د مردری کمولو کې مرسته وکړه.
زده کړه د شمالي مقدونیا په ټولنیزو اصلاحاتو کې یوه مهمه برخه شوه، ځکه دا د مسلکي کارګرانو جوړولو او د هیواد د پایدار پرمختګ سره مستقیم تړاو لري. د 2000مو کلونو په پیل کې، حکومت د زده کړې سیستم د اصلاح کولو پروسې ته ننووت، چې د زړو میتودونو سره بار شوی و او د عصري اړتیاوو سره ندی تطبیق شوی.
یو له لومړنیو اصلاحاتو څخه د ښوونیزو پروګرامونو مدرنه کول، د زده کړې کیفیت لوړول او د ښوونیزو مؤسساتو زیربنا ښه کول و. نوي تعلیمي مواد معرفي شول، پروګرامونه تازه شول، او همدارنګه په زده کړې پروسې کې نوي ټیکنالوژي معرفي شوه. د لوړو زده کړو په پراختیا کې ځانګړی تمرکز وشو، چیرې چې د نړیوالو زده کړې سیستم سره د تبادلې پروګرامونو او خارجي پوهنتونونو سره د شراکت له لارې ادغام پیل شو.
برسېره پردې، د مسلکي زده کړې او متخصصینو روزنې پر پراختیا باندې شرط وشو، چې د هیواد د اقتصاد او تولیدي سکتور په پرمختګ کې مهم رول ولوباوه. په وروستیو کلونو کې د قومي اقلیتونو لپاره د زده کړې کیفیت لوړولو په برخه کې ګامونه پورته شوي، چې د ټولنیز یووالي پیاوړتیا او د مختلفو قومي ګروپونو د ادغام مسلو حل کې مرسته وکړه.
شمالي مقدونیا، لکه د نورو پخوانیو شوروي هیوادونو په څیر، په بشري حقونو، نسلي برابري او ټولنیز ادغام کې له ستونزو سره مخ شوې. قومي اقلیتونه، په ځانګړي توګه Albanian، چې د نفوس یوه مهمه برخه تشکیلوي، د مختلفو برخو په توګه له سنواتو راهیسې د کارموندنې، زده کړې او دولتي مرستې په برخو کې تبعیض سره مخ شوي.
د ټولنیزو اصلاحاتو په برخه کې یوه له مهمو ګامونو څخه په 2001 کال کې د اوخرید تړون تصویب و، چې د اقلیتونو د حقونو د ساتنې او بین النسلي اړیکو د ښه کولو لپاره بنسټ جوړ کړ. دغه تړون قانوني تعدیلات شاملوي، چې د اتباعو ترمنځ برابري تامینوي، پرته له دې چې د دوی نسلي پیژندګلوي څه ډول وي. دې کې د قدرت په ارګانونو کې د برابرو استازیتوب لپاره میکانیزمونه جوړول هم شامل و، او همدارنګه د زده کړې او د کار اړیکو سیسټم کې تعدیلات.
دغه تړون د ښځو په موقف کې ښه کولو، د تاوتریخوالي پر ضد مبارزې او د مدني ټولنې د رول زیاتولو لپاره هم ترغیب ورکړی. په تیرو څو لسیزو کې، شمالي مقدونیا د بشري حقونو د ساتنې لپاره د حقوقي بنسټ ښه کولو کې مهم پرمختګ کړی، که څه هم د برابري او ادغام سره ټولې ستونزې لا هم مهمي پاتې دي.
د شمالي مقدونیا په ټولنیزو اصلاحاتو کې یو له اساسي اهدافو څخه د بې وزلۍ د ختمولو او د زیانمنو ټولګیو لپاره د ټولنیز خوندیتوب سیسټم جوړول و. سره له دې چې حکومت هڅې کړې، هیواد لا هم د لوړې بې وزلۍ او بیروزګارۍ سره مخ دی، په ځانګړي توګه rural سیمو او د قومي اقلیتونو تر منځ.
د دې ستونزو سره د مبارزې لپاره څو کلیدي تدابیر اخیستل شوي. له دې جملې څخه یوه د ټولنیز مرستو سیسټم اصلاح وه، چې د کم عایدو کورنیو او د محدودیتونو سره خلکو سره د مرسته ښه کولو ته اجازه ورکړه. همدارنګه د بېروزګارانو د ملاتړ لپاره پاملرنه زیات شوې، له مسلکي بیا روزنې او کارموندنې برنامو سره، د کار لپاره د غوښتونکو لپاره د مرستو او ملاتړ سیسټم پراخ شو.
په وروستیو کلونو کې حکومت د خلکو د اقتصادي حالت ښه کولو لپاره شرایطو رامینځته کولو پر کار بوخت دی، زیربناوي ښه کولو او د وړو او منځنیو سوداګریو د پرمختګ لپاره هڅې کوي. ډیر پام rural سیمو ته ورکول شوی، چیرې چې اضافي دندې رامینځته کیږي او زراعت پرمختګ کوي، چې د دې سیمو د بې وزلۍ کچه کموالي کې مرسته کوي.
سره له دې چې د ټولنیزو اصلاحاتو کې مهمې لاسته راوړنې شته، شمالي مقدونیا لا هم د څو ستونزو سره مخ دی، چې د ټولنیز برخې بشپړ پرمختګ ته خنډ وګرځي. د هغو ستونزو څخه یوه لوړه بیروزګاري ده، په ځانګړي توګه د ځوانانو او ښځو ترمنځ. همدارنګه د عاید نابرابري او د ښایسته ټولنیزو خدمتونو د لاسرسي مسله هم لا هم پر ځای ده.
د اقتصادي عدم ثبات او فساد اغیز هم د ټولنیزو اصلاحاتو مؤثریت ته چې همدا مسئلې له د دولت د ادارو سره د خلکو د اعتماد کموالی پیژندل کېږي او د لنډمهاله ټولنیزو ابتکاراتو پلي کولو کې پاتې راتلو سره مخ دی.
برسېره پردې، سره له دې چې د اوخرید تړون او نور قوانین تصویب شوي، د قومي اقلیتونو ادغام او په سیاسي او ټولنیز ژوند کې د هغوی ګډون مسلې حل شوی ندي. په ځینو حالاتو کې، قومي شخړې او بین النسل مشکلات د هیواد دننه هوکټراچر ته خطر رامنځته کوي.
د شمالي مقدونیا ټولنیز اصلاحاتو د مدرنې دولت په جوړولو کې کلیدي رول لوبولی دی. دې اصلاحاتو د ژوند کیفیت د ښه کولو، د ټولنیز خوندیتوب کچې لوړولو او د ټولنې ټولو طبقو ادغام ته نیت لري. خو، سره له دې چې د لاسته راوړنو شته، د بې وزلۍ، نابرابري او قومي ادغام مسلې لا هم د حکومت او نړیوالو شریکانو هڅو ته اړتیا لري. راتلونکي ټولنیز اصلاحات باید د پایدار پرمختګ او د داسې ټولني په جوړولو په لور وي چې هر وګړی د خپل ځان د واقعیت او د خپل حالت د ښه کولو لپاره برابر فرصتونه ولري.