تاریخی انcyclopedia
انجولا، چې په افریقا کې د جنوب لویدیځ په سیمه کې موقعیت لري، یوه بډایه او پیچلې تاریخ لري چې زرګونه کاله مخته تللې ده. د انجولا په سیمه کې د انسان د فعالیت لومړۍ نښې له پخواني تاریخ څخه دي، کله چې دلته شکاریان شتون درلود. په مختلفو دوره کې دلته ګڼ شمیر قومونه او شاهی دولتونه جوړ شوي، چې په کې نڈونګو او مټامبا څرګندوي.
د انجولا په سیمه کې پرمختللي ټولنې موجودې وې چې کرنې، څارویو پالنې او سوداګرۍ سره بوختې وې. دې قومونو خپلې دودونه، باورونه او د مدیریت سیستمونه درلودل. په ۱۶مې پېړۍ کې، کله چې پورټګاليانو د سواحلو پلټنه پیل کړه، انجولا د غلامانو سوداګرۍ لپاره مهم ټکی شو. پورټګاليانو په سیمو کنټرول د خپلې درجې پراختیا او د هېواد مستعمره کولو پیل وکړ.
په ۱۵۷۵ کال کې پورټګاليانو د لوئندا پلازمینه تاسیس کړه، چې د مستعمره اداري مرکز شو. پورټګال د هېواد منابعو ته پاملرنه کوله، چې په کې د الماسو استخراج او زراعت شامل وو. محلي خلک سخت ظل او ظلم سره مخ و، چې په پایله کې یې تلونکي غورځنګونه رامنځته شول. د پورټګاليانو مستعمره پالیسۍ د دودیزو ټولنو ویجاړو او مسیحیت زرغون کړ.
د شلمې پېړۍ په نیمه کې په انجولا کې د مستعمره حاکمیت پروړاندې پراخه احتجاجونه پیل شول. په ۱۹۶۱ کال کې د آزادۍ جګړه پیل شوه، چې تر ۱۹۷۵ کال پورې یې دوام وکړ. په دې شخړه کې څو سیاسي غورځنګونه ګډون درلود، لکه د انجولا د آزادۍ د خلکو جبهه (اُنتا)، د انجولا د بشپړ آزادۍ ملي اتحادیه (اُنیټه) او نور. د نړیوال فشار او داخلي شخړو په پایله کې، پورټګال د انجولا څخه د خپلو ځواکونو د ایستلو نیت اعلان کړ.
چې ۱۱ نومبر ۱۹۷۵ کال انجولا آزادۍ ترلاسه کړه، خو دا ثبات ته نه و رسېدلی. د آزادۍ تر اعلان وروسته سملاسي د أُنتا او أُنیټه ترمنځ مدني جګړه راپورته شوه، چې د مختلفو نړیوالو ځواکونو له خوا ملاتړ کوله. شخړه تر ۲۰۰۲ کاله پورې دوام وکړ، چې زرګونه ژوندونه واخیستل او د هېواد اقتصاد ویجاړ کړ.
د مدني جګړې په پای سره انجولا د رغونې پروسه پیل کړه. هېواد د تیلو او الماسو په شمول د بډایه طبیعی منابعو له کبله د چټک پرمخ تلو اقتصادی ټولنو څخه و.
نن ورځ انجولا یوه کثیر القومي هېواد دی چې بډایه کلتوري میراث لري. حکومت د اقتصادی اصلاحاتو او د خلکو د ژوند شرایطو د ښه کولو لپاره کار کوي. سره له دې چې لاسته راوړنې شته، د هېواد ډیرې اوسیدونکي لاهم د بیوزلۍ او خدماتو د کموالي سره مخ دي، لکه تعلیم او روغتیا.
د انجولا تاریخ د پیچلي او متضاد حالاتو څخه ډک دی. له مستعمره څخه مخکې ټولنو نه تر آزادۍ او مدني جګړې پورې — هر پړاو د هېواد پر برخلیک اغیزه کړې ده. نن ورځ انجولا د نوې دورې په دروازه کې ده، چې د خپلو منابعو د کارولو هڅه کوي ترڅو د خپل ولس لپاره یوه ښه راتلونکې ولري.