دانشنامه تاریخی
قرون وسطی آلبانی دوره‌ای را شامل می‌شود که از قرن V تا اوایل قرن XV ادامه دارد، زمانی که سرزمین کشور به صحنه‌ای برای بسیاری از تغییرات فرهنگی، سیاسی و نظامی تبدیل شد. این دوره با وضعیت سیاسی پیچیده، منازعات با کشورهای همسایه و مبارزه برای استقلال و همچنین شکل‌گیری هویت منحصر به فرد آلبانیایی مشخص شد.
پس از فروپاشی امپراتوری روم در قرن V، آلبانی به بخشی از امپراتوری بیزانس پیوست. در این دوره، قدرت بیزانسی به طور فعال موضع خود را تقویت می‌کرد، با این حال در سرزمین کشور انواع مختلفی از تشکیلات قبیله‌ای وجود داشت. شاهزاده‌نشین‌های محلی شروع به شکل‌گیری کردند و این امر به شکل‌گیری اولیه تشکیلات دولتی کمک کرد.
از اوایل قرن VI، جوامع مسیحی در سرزمین آلبانی شروع به شکل‌گیری کردند. مسیحیت به دین غالب تبدیل شد، که تأثیر زیادی بر ساختار اجتماعی و فرهنگ منطقه داشت. صومعه‌ها و کلیساها به مراکز مهم آموزش و فرهنگ تبدیل شدند و میراث جهان باستان را حفظ کردند.
در قرن‌های IX-XI، شاهزاده‌نشین‌های مستقل در سرزمین آلبانی آغاز به شکل‌گیری کردند. از بین آن‌ها می‌توان به شاهزاده‌نشین‌های آربری (آلبانی) و کسترینی‌ک اشاره کرد که به مراکز فرهنگ و سیاست آلبانیایی تبدیل شدند. این شاهزاده‌نشین‌ها برای کنترل بر روی مناطق مختلف و مقابله با تهدیدات خارجی، از جمله تهاجم اسلاوها و نورمن‌ها مبارزه کردند.
در قرن XII، سرزمین‌های آلبانی بخشی از پادشاهی نرماندی سیسیل شدند. این امر بر توسعه فرهنگ و اقتصاد منطقه تأثیر گذاشت، با این حال شاهزاده‌نشین‌های محلی به حفظ استقلال خود و مبارزه برای علایق خود ادامه دادند.
در قرن‌های XIII-XIV، فرآیند شکل‌گیری هویت ملی آلبانیایی مشاهده می‌شود. آلبانی به مرکزی برای رنسانس فرهنگی تبدیل شد و در این دوره نخستین آثار ادبی به زبان آلبانیایی به وجود آمد. این دوره همچنین با تقویت سنت‌ها و آداب و رسوم آلبانیایی همراه بود که به عنوان پایه‌ای برای هویت ملی عمل کردند.
در این زمان، آلبانیایی‌ها شروع به مقاومت فعالانه در برابر نفوذ بیزانس و صربستان کردند. منازعات با کشورهای همسایه به تقویت شاهزاده‌نشین‌های آلبانیایی کمک کرد، مثل شاهزاده‌نشین کسترینی‌ک که به نماد مبارزه برای استقلال تبدیل شد.
در پایان قرن XIV، آلبانی تحت تأثیر امپراتوری صرب قرار گرفت. صرب‌ها بخش بزرگی از سرزمین‌های آلبانی را تصرف کردند که منجر به کاهش شدید جمعیت آلبانی و سرکوب فرهنگی شد. با این حال، حتی تحت حکومت صرب‌ها، آلبانیایی‌ها به حفظ فرهنگ و زبان خود ادامه دادند.
در این دوره، جنبش‌های مقاومت به طور فعال ظاهر شدند. رهبران شاهزاده‌نشین‌های محلی شورش‌هایی علیه حکومت صرب سازماندهی کردند که این امر پایه‌ای برای جنبش‌های ملی آینده شد.
در پایان قرن XIV، امپراتوری عثمانی به بالکان نفوذ کرد. در سال 1453 سقوط قسطنطنیه کاتالیزوری برای گسترش عثمانی به اروپا شد. آلبانی در خط مقدم فتح عثمانی قرار گرفت، و در طی دهه‌های بعد، کشور به صحنه‌ای از نبردهای شدید بین نیروهای عثمانی و شورشیان آلبانیایی تبدیل شد.
یکی از معروف‌ترین رهبران مقاومت آلبانیایی در برابر عثمانی‌ها، جورج کسترینی‌ک بود که به عنوان اسکندر بیگ شناخته می‌شود. کمپین‌های نظامی موفقیت‌آمیز او در قرن XV به نماد مبارزه آلبانیایی‌ها برای استقلال و شکل‌گیری هویت ملی تبدیل شد.
قرون وسطی دوره مهمی برای شکل‌گیری میراث فرهنگی آلبانی بود. سنت‌ها، آداب و رسوم و اعتقادات محلی به توسعه خود ادامه دادند و ادبیات آلبانیایی به عنوان یک شاخه جداگانه آغاز به شکل‌گیری کرد. این زمان با خلق آثار ادبی مهمی که به عنوان پایه‌ای برای ادبیات آلبانیایی آینده بروز کردند، مشخص شد.
معماری آلبانی در دوران قرون وسطی نیز ردپای واضحی بجای گذاشت. بسیاری از کلیساها و صومعه‌ها که در این دوره ساخته شده‌اند، ارزش معماری خود را حفظ کرده و امروزه همچنان وجود دارند. این آثار برای میراث فرهنگی کشور جزء مهمی هستند.
قرون وسطی آلبانی دوره‌ای غنی و متنوع بود که پایه‌های شکل‌گیری هویت و فرهنگ آلبانیایی را بنا نهاد. مقاومت در برابر نفوذ عثمانی، مبارزه برای استقلال و رنسانس فرهنگی جوانب کلیدی این زمان بودند. با وجود شرایط سخت، آلبانیایی‌ها توانستند یکتایی و هویت خود را حفظ کنند که پایه‌ای برای نسل‌های آینده شد.