دانشنامه تاریخی
قرون وسطی نپال یک دوره پیچیده و جالب است که تقریباً از قرن نهم تا هجده ادامه دارد. این دوره با توسعه سنت‌های فرهنگی، سیاسی و مذهبی که به طور قابل توجهی بر شکل‌گیری نپال مدرن تأثیر گذاشت، مشخص شده است. در این مقاله، ما به بررسی رویدادهای کلیدی، دودمان‌های حاکم و دستاوردهای فرهنگی این دوره خواهیم پرداخت.
در طول قرون وسطی، نپال به چندین پادشاهی و امارت تقسیم شده بود که مهم‌ترین آنها لیچاوی، مالا و گورخا بودند. این پادشاهی‌ها برای قدرت و نفوذ با یکدیگر رقابت می‌کردند که منجر به جنگ‌ها و درگیری‌های دائمی و همچنین تبادل فرهنگی و اقتصادی بین آنها شد.
پادشاهی مالا، که از قرن دهم تا پانزدهم وجود داشت، به یکی از مراکز تاثیرگذار فرهنگ و هنر در نپال تبدیل شد. حاکمان مالا به طور فعال در ساخت معابد، توسعه نقاشی و مجسمه‌سازی سهیم بودند. این زمان به اوج شکوفایی سبک معماری تبدیل شد که هنوز هم می‌توان آن را در آثار تاریخی مانند معبد پاشوپاتینات و کاخ کاجر دید.
قرون وسطی به دوره گسترش بیشتر بودائیسم و هندوئیسم تبدیل شد. بودائیسم که بر اساس آموزه‌های Siddhartha Gautama بنا شده است، موقعیت‌های خود را حفظ کرد، اگرچه بخشی از تأثیر خود را به نفع هندوئیسم از دست داد. هندوئیسم به دین غالب تبدیل شد که با گسترش فعال نظام کاستی و ظهور جریانات مذهبی جدید مرتبط بود.
در این زمان، در نپال فرقه‌های جدید هندوئیسم مانند ویشنوئیسم و شیوئیسم شکل گرفت که به طور قابل توجهی زندگی روحانی کشور را غنی کرد. معابد و مقدس‌خانه‌ها که به خدایان مختلف اختصاص داشتند، در سرتاسر کشور ساخته شدند و زائران و گردشگران را به خود جذب کردند. توجه ویژه‌ای باید به معبد لینگاراج که به یک مرکز مهم زیارتی برای هندوها تبدیل شد داشته باشیم.
تجارت نقش مهمی در نپال قرون وسطی ایفا کرد، چون کشور در مسیر تجاری مهمی بین هند و تبت قرار داشت. این امر منجر به تبادل فرهنگی شد که هنر و معماری نپالی را غنی کرد. بازرگانان و مسافران از هند، چین و مناطق دیگر ایده‌ها و کالاهای جدیدی به همراه آوردند که به توسعه اقتصادی نپال کمک کرد.
توسعه ارتباطات با تبت به یک نقطه عطف در تاریخ نپال تبدیل شد. نپال به یک مرکز مهم برای بودائیسم تبتی تبدیل شد که به رشد نفوذ راهبان تبتی و آموزه‌های بودائی کمک کرد. این تعامل فرهنگ نپالی را غنی کرد و سبب شد تا بودائیسم در منطقه به توسعه بیشتری دست یابد.
در قرن هجده نپال تحت قدرت دودمان گورخا شروع به یکپارچگی کرد. تحت رهبری پادشاه پرشاد گورخا و نسل‌های بعدی‌اش، نپال توانست امارت‌های پراکنده را یکپارچه کرده و بر سرزمین‌های وسیعی کنترل پیدا کند. این یک نقطه عطف در تاریخ کشور بود که به پایان درگیری‌های داخلی قرن‌ها و تأمین ثبات سیاسی منجر شد.
دودمان گورخا به طور فعال ارتش و ساختارهای اداری را توسعه داد که به تقویت قدرت مرکزی کمک کرد. اما با وجود اتحاد، نپال به چالش‌هایی شامل تهدیدات خارجی از سوی امپراتوری بریتانیا مواجه شد که در نهایت منجر به درگیری‌ها در قرن نوزدهم گردید.
قرون وسطی به دوران طلایی هنر و معماری نپال تبدیل شد. ساخت معابد، کاخ‌ها و بناهای یادبود به یک کار معمول تبدیل شد و صنعتگران نپالی در کنده‌کاری چوب، سنگ و فلز به سطوح بالای مهارت دست پیدا کردند. نقاشی نیز در این دوره شکوفا شد و تعداد زیادی از نقاشی‌های دیواری و مینیاتورها که موضوعات مذهبی و اسطوره‌ای را منعکس می‌کردند، به وجود آمدند.
یکی از معروف‌ترین نمونه‌های هنر نپالی، معماری معابد است که با مجموعه‌ای از معابد با شکوه مانند سویامبونات و بودنا به تصویر کشیده شده است. این معابد نه تنها به عنوان مکان‌های پرستش عمل کردند، بلکه به مراکز زندگی فرهنگی نپال تبدیل شدند.
قرون وسطی نپال دوره‌ای از تغییرات و دستاوردهای قابل توجه بود که هویت فرهنگی منحصر به فرد کشور را شکل داد. دوره امارت‌ها، شکوفایی هنر، تنوع مذهبی و ارتباطات تجاری خارجی پایه‌گذاری برای توسعه‌های آینده نپال شد. اتحاد تحت حکومت دودمان گورخا چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی را پیش روی کشور در قرون آینده قرار داد.