دانشنامه تاریخی
نپال یک کشور چند قومی است که در آن اقوام مختلفی زندگی می‌کنند که به زبان‌های متفاوتی صحبت می‌کنند. وضعیت زبانی در نپال یکی از متنوع‌ترین‌ها در آسیای جنوبی است که به خاطر نقشه پیچیده قومیتی و ویژگی‌های جغرافیایی آن است. زبان‌ها و گویش‌های بسیاری وجود دارد، هر یک از آن‌ها فرهنگ، تاریخ و سنت‌های منحصر به فرد خود را بازتاب می‌دهد. در عین حال، چند زبان اصلی برای ارتباطات دولتی و رسمی استفاده می‌شود که این امر باعث فراهم آوردن وحدت ملی با در نظر گرفتن تنوع زبانی می‌شود.
زبان رسمی نپال، نپالی است که همچنین زبان ارتباطات بین قومی و زبان اصلی آموزش، رسانه‌های جمعی و اداره دولت است. نپالی به گروه زبان‌های هندوآریایی تعلق دارد و پرکاربردترین زبان در کشور است که اکثریت جمعیت به آن صحبت می‌کنند. زبان نپالی تاریخ طولانی دارد و به طور فعال در شکل‌های نوشتاری و گفتاری استفاده می‌شود و اساس تعاملات دولتی و هویت فرهنگی نپال است.
نپالی از خط دیواناگری استفاده می‌کند - خطی که همچنین در زبان‌هایی چون هندی و سانسکریت به کار می‌رود. این خط که ریشه‌های تاریخی عمیقی دارد، نقش مهمی در گسترش ادبیات، فلسفه و علم در نپال ایفا کرده است. با وجود وضعیت نپالی به عنوان زبان رسمی، نپال یک کشور چند زبانه است که علاوه بر نپالی، زبان‌های زیادی وجود دارد که در گروه‌های قومی مختلف استفاده می‌شود.
نپال کشوری است که در آن به طور فعال از ده‌ها زبان استفاده می‌شود. به جز نپالی، در نپال بیش از 120 زبان وجود دارد که متعلق به گروه‌های زبانی مختلف هستند. این زبان‌ها به دو گروه بزرگ تقسیم می‌شوند: زبان‌های هندوآریایی و زبان‌های تیبتو-برمه‌ای. حدود 60% جمعیت نپال به زبان‌های مختلف هندوآریایی صحبت می‌کنند و حدود 30% به زبان‌های تیبتو-برمه‌ای. زبان‌های دیگر کمتر متداول‌اند، اما به همان اندازه اهمیت فرهنگی و اجتماعی دارند.
زبان‌های گروه تیبتو-برمه‌ای، مانند تبتی، ماگا، لپچا و دیگران، عمدتاً در مناطق کوهستانی و شمالی نپال رواج دارند. این زبان‌ها ارتباط نزدیکی با فرهنگ تیبت و بودیسم دارند که در آیین‌های مذهبی و آثار ادبی منعکس شده است. به‌خصوص، زبان تبتی در صومعه‌های بودایی و همچنین در میان جامعه تیبت در نپال، که یکی از بزرگ‌ترین‌ها در آسیای جنوبی است، استفاده می‌شود.
در میان زبان‌های هندوآریایی، زبان‌هایی چون مایتیلی، بوجپوری، ماگار، ثارو و دیگران بیشترین اهمیت را دارند. این زبان‌ها در مناطق مختلف نپال به طور گسترده‌ای استفاده می‌شوند و اقوام قابل توجهی مانند مایتیلی، بوجپوری، ماگار و ثارو به آن‌ها صحبت می‌کنند. تنوع زبانی نپال آن را به یکی از غنی‌ترین مناطق زبانی جهان تبدیل کرده است، جایی که هر زبان و گویش عناصر منحصر به فردی از میراث فرهنگی را به دوش می‌کشد.
یکی از ویژگی‌های وضعیت زبانی در نپال وجود تعداد زیادی گویش است که بسته به موقعیت جغرافیایی و ترکیب قومی جمعیت متفاوت است. گویش‌های نپالی، به عنوان مثال، ممکن است بسته به منطقه بسیار متفاوت باشند. در برخی مناطق نپال از اشکال کهن‌تری از زبان استفاده می‌شود، در حالی که در دیگر مناطق، شکل‌های مدرن‌تری با وام‌واژه‌هایی از دیگر زبان‌ها مانند هندی و انگلیسی وجود دارد.
علاوه بر این، در نپال گویش‌هایی در زبان‌های دیگر مانند مایتیلی، ثارو، ماگار و بسیاری دیگر وجود دارد. این گویش‌ها می‌توانند از نظر دستور زبان، واژگان و تلفظ تفاوت‌های قابل توجهی داشته باشند که باعث می‌شود درک متقابل بین گویشوران یک زبان اما گویش‌های مختلف دشوار شود. به عنوان مثال، در منطقه میتاری در شرق نپال، به مایتیلی صحبت می‌شود که به شدت از گویش‌های شمالی نپالی متفاوت است.
تفاوت‌های منطقه‌ای در زبان‌ها و گویش‌ها بخشی مهم از هویت فرهنگی هر منطقه نپال است. این امر همچنین مشکلاتی را در ارتباطات و امور دولتی ایجاد می‌کند، زیرا افرادی که به زبان‌ها و گویش‌های مختلف صحبت می‌کنند ممکن است در درک مستندات رسمی، آموزش و حتی در روابط میان منطقه‌ای با مشکل مواجه شوند.
سیاست زبانی نپال به حفظ و توسعه تنوع زبانی کشور معطوف است. قانون اساسی نپال که در سال 2008 به تصویب رسید، یک تغییر سیاسی مهم را رقم زد و به احترام و حفاظت از تمامی زبان‌های کشور دعوت می‌کند. با وجود وضعیت نپالی به عنوان زبان رسمی، در نپال به دیگر زبان‌ها نیز به طور فعال توجه می‌شود، به ویژه در زمینه آموزش، اداره محلی و رویدادهای فرهنگی.
در ادارات دولتی و مدارس، زبان اصلی تدریس نپالی است، اما در برخی مناطق که گروه‌های زبانی دیگر غالب هستند، در مدارس از زبان‌های محلی نیز استفاده می‌شود. به عنوان مثال، در مناطقی که ساکنان مایتیلی یا ثارو زندگی می‌کنند، تدریس به این زبان‌ها در مدارس ابتدایی متداول است. همچنین در سطح محلی اغلب از زبان‌های دیگر برای ارتباط با ساکنان محلی استفاده می‌شود که به حفظ و توسعه این زبان‌ها در چارچوب سیستم آموزشی مدرن کمک می‌کند.
دولت نپال به طور فعال در تلاش است که تنوع زبانی کشور را حفظ و توسعه دهد، به رغم تمایل به جهانی‌سازی و کاهش تعداد گویشوران برخی زبان‌ها. در سال‌های اخیر اقداماتی برای مستندسازی و حفظ زبان‌های نادر و همچنین ایجاد ادبیات و مواد آموزشی به این زبان‌ها انجام شده است. نقش مهمی در حفظ زبان‌ها به عهده سازمان‌های فرهنگی و آموزشی مختلف و همچنین جوامع محلی است.
زبان انگلیسی تأثیر قابل توجهی بر نپال دارد، به ویژه در زمینه‌های آموزش، کسب و کار و سیاست. در نپال زبان انگلیسی در مستندات رسمی، محافل علمی و آکادمیک و همچنین در رسانه‌های جمعی استفاده می‌شود. زبان انگلیسی همچنین به طور گسترده‌ای در مدارس و دانشگاه‌ها آموزش داده می‌شود که آن را برای بسیاری از دانشجویان و حرفه‌ای‌ها الزامی می‌کند.
تأثیر زبان انگلیسی در نپال همچنان در حال افزایش است، به ویژه با افزایش تعداد سازمان‌های بین‌المللی که در این کشور فعالیت می‌کنند. اکثر نپالی‌ها که به نپالی یا دیگر زبان‌های محلی صحبت می‌کنند، همچنین زبان انگلیسی را می‌دانند که این امر به بهبود ارتباط نپال با دنیای خارجی و افزایش رقابت‌پذیری کشور در دنیای جهانی‌شده کمک می‌کند. با این حال، این امر همچنین منجر به تغییرات در ساختار زبانی نپال می‌شود، زیرا واژه‌های انگلیسی و وام‌واژه‌ها به طور فراوان در صحبت‌های روزمره وارد می‌شوند که می‌تواند بر حفظ خلوص زبان‌های محلی تأثیر بگذارد.
زبان‌های نپال به شدت با هویت ملی و فرهنگی مرتبط هستند. هر زبان در نپال تاریخ فرهنگی غنی و سنت‌های مردم خود را به دوش می‌کشد. به عنوان مثال، در مایتیلی که یکی از قدیمی‌ترین زبان‌ها در نپال است، سنت شفاهی غنی وجود دارد که شامل شعرهای حماسی و آهنگ‌هایی است که از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود. به همین ترتیب، زبان‌های تبتی نپال متون و آیین‌های باستانی را حفظ کرده‌اند که میراث بودایی منطقه را پاس می‌دارند.
هویت زبانی در نپال بخشی مهم از همبستگی مردم و حفظ سنت‌های فرهنگی آن‌ها است. در طول تاریخ، نپال ویژگی‌های زبانی و فرهنگی خود را حفظ کرده است، علی‌رغم تأثیرات خارجی و تغییرات سیاسی داخلی. زبان نه تنها وسیله‌ای برای ارتباط محسوب می‌شود بلکه نماد مهمی از وحدت ملی، احترام به تنوع و فرهنگ است.
وضعیت زبانی در نپال یکی از متنوع‌ترین و پیچیده‌ترین وضعیت‌ها در جهان است. در پس‌زمینه این چند زبانی، نپالی به عنوان پیوندی برای تامین هویت دولتی و تعاملات بین قومی باقی می‌ماند. در عین حال، زبان‌های دیگری که توسط گروه‌های قومی مختلف استفاده می‌شوند به حفظ و توسعه خود ادامه می‌دهند و نقش مهمی در زندگی فرهنگی کشور ایفا می‌کنند. سیاست زبانی نپال به حمایت از این تنوع می‌پردازد و زبان‌هایی را که بخشی مهم از هویت نپالی هستند، حفظ و توسعه می‌دهد. این چند زبانی همچنان یک عنصر حیاتی است که به وحدت و پایداری نپال کمک می‌کند و در عین حال تصویر فرهنگی و تاریخی چند بعدی آن را منعکس می‌کند.