حکومت اسپانیا در هلند دورهای را از پایان قرن پانزدهم تا آغاز قرن هفدهم در بر میگیرد، زمانی که هلند تحت کنترل تاج اسپانیا بود. این زمان با حکومت دیکتاتوری سخت، درگیریهای مذهبی و بحرانهای اقتصادی همراه بود که در نهایت به انقلاب هلند و تشکیل هلند مستقل منجر شد.
در پایان قرن پانزدهم، هلند بخشی از امپراتوری هابسبورگ بود که تحت سلطه پادشاه اسپانیا، فیلیپ دوم، اداره میشد. این سرزمین ثروتمند و از نظر اقتصادی پیشرفته بود، اما جمعیت آن شامل گروههای قومی و مذاهب مختلف بود که باعث تنش میشد. فیلیپ دوم به دنبال متمرکز کردن قدرت و یکسانسازی مذهب بود که این موضوع نارضایتی را در میان هلندیها به وجود آورد.
درگیریهای مذهبی بین کاتولیکها و پروتستانها نقش کلیدی در تاریخ حکومت اسپانیا در هلند داشت. اسپانیا، به عنوان یک کشور کاتولیکی، به طور فعال پروتستانها را تحت تعقیب قرار داد که این امر منجر به اعتراضات گسترده و مقاومت در هلند شد. جنبشهای پروتستانی، مانند کالونیسم، به محبوبیت زیادی دست یافتند و نمادی از مبارزه برای استقلال شدند.
وضعیت بعد از انتصاب دوک آلبا به عنوان فرماندار هلند در سال 1559 وخیمتر شد. حکمرانی او با تدابیر سختگیرانهای از جمله برقراری تفتیش عقاید، دستگیریهای انبوه و اعدامها مشخص شد. این اقدامات تنها نارضایتی جمعیت را افزایش داد و به اعتراضات وسیع منجر شد.
تا اواخر دهه 1560، نارضایتی به نقطه بحرانی رسید. در سال 1568، انقلاب هلند که به عنوان جنگ هشتاد ساله نیز شناخته میشود آغاز شد. این قیام به رهبری ویلیام اورنج انجام شد که نماد مبارزه برای آزادی و استقلال گردید. دلایل اصلی قیام شامل:
در طول انقلاب، نبردهای کلیدی متعددی اتفاق افتاد، مانند نبرد هرلینگن (1573) و نبرد روپلموند (1574). هلندیها از تاکتیکهای چریکی و نبردهای آشکار علیه نیروهای اسپانیایی استفاده کردند. سقوط آنتورپ در سال 1585 نیز رویداد مهمی بود که به اقتصاد اسپانیا لطمه زد.
با وجود تلفات قابل توجه، در سال 1581 هلند استقلال خود را از اسپانیا اعلام کرد که در عمل در اعلامیهای ثبت شد. این سند گام مهمی به سوی تشکیل جمهوری استانهای متحد بود. در سال 1648، توافق صلحی که در اوترخت امضا شد، سرانجام استقلال هلند را به رسمیت شناخت.
با وجود تمام رنجها و درگیریها، حکومت اسپانیا میراث فرهنگی قابل توجهی به جا گذاشت. بسیاری از بناهای معماری و آثار هنری آن عصر، از جمله نقاشی و ادبیات، تا به امروز حفظ شدهاند. این زمان همچنین به رشد آگاهی ملی در میان هلندیها کمک کرد.
حکومت اسپانیا در هلند نقطه عطفی در تاریخ این کشور شد. این دوره از سرکوبهای شدید و مبارزه برای آزادی به تشکیل یک دولت مستقل منجر شد. میراث این دوره همچنان بر جامعه مدرن هلند تأثیر میگذارد و فرهنگ، هویت و حافظه تاریخی آن را شکل میدهد.