دانشنامه تاریخی
هلند یک کشور کوچک، اما چندزبانه است که به خاطر جامعه باز و جهان‌وطنی‌اش مشهور است. زبان رسمی هلند، هلندی (هلندی) است، اما در این کشور به زبان‌های دیگری مانند فریسی، انگلیسی و لهجه‌های محلی مختلف نیز صحبت می‌شود. وضعیت زبانی در هلند بازتاب تنوع فرهنگی و تاریخ طولانی کشور است که همیشه با تجارت، مهاجرت و ارتباطات بین‌المللی مرتبط بوده است. در این مقاله به ویژگی‌های زبان هلندی، لهجه‌های آن و همچنین نقش زبان‌های دیگر در زندگی روزمره کشور می‌پردازیم.
زبان هلندی (Nederlands) متعلق به گروه زبان‌های آلمانی غربی است و شباهت‌های زیادی با زبان‌های آلمانی و انگلیسی دارد. تاریخ آن بیش از هزار سال است و تحت تأثیر عوامل زیادی از جمله لاتین، فرانسوی و اسپانیایی در دوران قرون وسطی و دوران مدرن توسعه یافته است.
زبان هلندی دارای قاعده‌های گرامری پیچیده‌ای است، از جمله وجود سه جنس (مذکر، مؤنث و خنثی)، سیستم پیچیده‌ای از صرف و تصریف. با این حال، در زبان هلندی معاصر، یک سیستم ساده‌تری استفاده می‌شود که در آن جنس‌ها بیشتر در دو دسته گنجانده می‌شوند: عمومی و خنثی.
یکی از ویژگی‌های بارز زبان هلندی، فونتیک آن است، به ویژه تلفظ صداهای g و r. صدای g به عنوان یک صدای خرخره‌ای تلفظ می‌شود که ممکن است برای یادگیرندگان زبان دشوار باشد. صدای r بسته به منطقه می‌تواند به طور متفاوتی تلفظ شود: به عنوان لرزان یا به عنوان صدای آلوئولار.
زبان فریسی (Fries) به عنوان زبان رسمی دوم هلند شناخته می‌شود و در استان فریزلند در شمال کشور استفاده می‌شود. زبان فریسی نیز به گروه زبان‌های آلمانی غربی تعلق دارد و بستگی نزدیک به زبان انگلیسی دارد. این تنها زبان زنده‌ای است که از نظر ژنتیکی به زبان انگلیسی نزدیک‌تر از زبان هلندی است.
زبان فریسی دارای الفبا و گرامر خاص خود است و در مدارس فریزلند تدریس می‌شود. با وجود پشتیبانی دولت، تعداد گویشوران زبان فریسی رو به کاهش است، زیرا جوانان تمایل دارند که در زندگی روزمره از زبان هلندی یا انگلیسی استفاده کنند. با این حال، زبان فریسی همچنان بخش مهمی از هویت فرهنگی فریزلند محسوب می‌شود.
هلند به خاطر سطح بالای تسلط بر زبان انگلیسی در بین جمعیت شناخته شده است. بر اساس آخرین پژوهش‌ها، حدود 90% هلندی‌ها به راحتی به زبان انگلیسی صحبت می‌کنند. این موضوع هلند را به یکی از "کشورهای انگلیسی‌زبان" در اروپا تبدیل می‌کند که در آن زبان انگلیسی زبان رسمی نیست.
زبان انگلیسی به صورت گسترده‌ای در حوزه آموزش، به ویژه در دانشگاه‌ها، استفاده می‌شود، جایی که بسیاری از برنامه‌ها به زبان انگلیسی تدریس می‌شوند. این موضوع دانشجویان را از کشورهای دیگر جذب می‌کند و به تبادل بین‌المللی دانش کمک می‌کند. در شهرهای بزرگ مانند آمستردام و روتردام، زبان انگلیسی به طور گسترده‌ای در صنعت گردشگری، محل کار و ارتباطات روزمره استفاده می‌شود.
این گسترش وسیع زبان انگلیسی به تاریخ هلند به عنوان یک قدرت تجاری و استعماری و همچنین به روابط اقتصادی مدرن کشور با کشورهای انگلیسی‌زبان برمی‌گردد.
علاوه بر زبان‌های هلندی و فریسی، در هلند لهجه‌های منطقه‌ای زیادی وجود دارد که بسته به موقعیت جغرافیایی متفاوت هستند. برخی از آن‌ها تفاوت‌های قابل توجهی با زبان هلندی استاندارد دارند و حتی برای خود هلندی‌ها نیز درک آن‌ها دشوار است.
به عنوان مثال، در استان لیمریک به لهجه لیمریکی صحبت می‌شود که تأثیر زیادی از زبان آلمانی دارد و حتی به عنوان یک زبان منطقه‌ای شناخته شده است. در استان برابانت شمالی، لهجه برابانتی به طور گسترده‌ای استفاده می‌شود، که با تلفظ نرم و اصطلاحات خاص خود مشخص می‌شود.
لهجه‌های منطقه‌ای به خاطر سنت‌های فرهنگی حفظ می‌شوند و عمدتاً در محیط‌های غیررسمی استفاده می‌شوند، به ویژه در مناطق روستایی. با این حال، محبوبیت آن‌ها به دلیل شهرنشینی و تأثیر رسانه‌ها بر زبان هلندی استاندارد در حال کاهش است.
هلند خانه بسیاری از مهاجران از مناطق مختلف جهان است که به چندزبانگی در کشور کمک می‌کند. در شهرهای بزرگ مانند آمستردام، لاهه و روتردام، می‌توان زبان‌های مختلفی مانند ترکی، عربی، بربری، سورینامی و اندونزیایی را شنید.
مهاجران معمولاً زبان‌های مادری خود را حفظ می‌کنند، به ویژه در خانواده‌ها و جوامع فرهنگی. دولت هلند از ادغام از طریق برنامه‌های آموزشی که شامل تدریس زبان هلندی برای مهاجران می‌شود، حمایت می‌کند، اما چندزبانگی همچنان جنبه مهمی از زندگی اجتماعی باقی می‌ماند.
جالب است که در برخی مدارس و مهدکودک‌ها تدریس دو زبانه وجود دارد، جایی که کودکان از سنین پایین به یادگیری زبان هلندی، انگلیسی یا زبان دیگری می‌پردازند. این امر به ادغام مؤثرتر و توسعه مهارت‌های بین‌فرهنگی کمک می‌کند.
رسانه‌های جمعی هلندی، مانند تلویزیون، رادیو و نشریات چاپی، عمدتاً از زبان هلندی استاندارد استفاده می‌کنند. با این حال، در سال‌های اخیر برنامه‌ها و انتشارات به زبان انگلیسی به طور مداوم در حال افزایش است، به ویژه در زمینه اخبار و برنامه‌های تفریحی.
ادبیات هلندی نیز به طور فعال در حال رشد است و بسیاری از نویسندگان از زبان‌های هلندی و انگلیسی برای خلق آثار خود استفاده می‌کنند. در کشور جشنواره‌ها و مسابقات ادبی زیادی برگزار می‌شود که به توسعه هم ادبیات ملی و هم چندزبانه کمک می‌کند.
وضعیت زبانی در هلند منحصر به فرد و چندلایه است. ترکیب زبان رسمی هلندی با لهجه‌های منطقه‌ای، زبان فریسی و استفاده گسترده از زبان انگلیسی، محیط زبانی غنی‌ای را ایجاد می‌کند. این چندزبانی بازتاب تاریخ کشور به عنوان یک مرکز تجاری بین‌المللی و گشودگی آن به جهان است.
هلند نمونه موفقی از ادغام زبان‌ها و فرهنگ‌های مختلف در یک جامعه واحد را نشان می‌دهد، جایی که هر زبان جایگاه خود را پیدا می‌کند. در حالی که زبان هلندی همچنان بخش مهمی از هویت ملی باقی مانده است، تسلط به زبان‌های خارجی به تقویت موقعیت کشور در صحنه بین‌المللی و بهبود ارتباطات بین‌فرهنگی کمک می‌کند.