تاریخی انcyclopedia
د هالنډ په اړه هسپانوي حکومت د XV پیړۍ له پای څخه تر XVII پیړۍ پورې د هالنډ د کنټرول په توګه د هسپانوي تمسک تر سیوري لاندې وه. دغه دوره د سخت رژیم، مذهبي تضادونو او اقتصادي ستونزو سره مل وه، چې په پایله کې د هالنډ انقلاب او د آزاد هالنډ جوړېدو ته وده ورکړه.
د XV پیړۍ په پای کې هالنډ د هبسبورګ امپراتورۍ برخه وه، چې د هسپانوي پاچا فیلیپ II لخوا اداره کېده. دغه سیمه بډایه او اقتصادي پرمختللې وه، مګر د دې خلکو کې مختلفو قومي ډلې او مذهبي فرقې شاملې وې، چې ګډوډي یې رامنځته کړه. فیلیپ II د واک مرکزي کول او د مذهب یووالی ته هڅه کوله، چې دا په هالنډیانو کې نارضایتي رامنځته کړه.
د کاتولیکانو او پروتستانتانو ترمنځ مذهبي تضادونه د هسپانوي حکومت په تاریخ کې محوري رول لري. هسپانیه، چې یوه کاتولیکه هیواد وه، پروتستانتانو ته کلکه تعقیب وه، چې په هالنډ کې پراخه اعتراض او مقاومت رامنځته کړی. پروتستانتي حرکتونه، لکه کلونیزم، په پراخه کچه مشهوره شوي او د خپلواکي لپاره مبارزې سمبول ګرځیدلي.
د 1559 کال کې د هالنډ د والی په توګه د آلبا دوکا ټاکنه د وضعیت خرابیدو لامل شوه. د هغه حکومت د سختو تدابیرو سره سم، د انکوایزیشن، د بې شمیره نیولونو او مړینې شاملې وې. دغه اقدامات یوازې د خلکو نارضایتي زیاته کړه او د پراخو اعتراضونو لامل شوه.
د 1560مو کلونو په پای کې نارضایتي د کرښې خواته ورسېدله. په 1568 کال کې د هالنډ انقلاب پیل شو، چې د اتیا کلنې جنگ په توګه هم پیژندل کېږي. د دې بغاوت رهبري ویلیم اورانیکي وکړه، چې د آزادۍ او خپلواکي لپاره د مبارزې سمبول شو. د بغاوت د پیل اصلي دلایل شامل وو:
په انقلاب کې څو مهمې جګړې وشوې، لکه د هیرلینګ جګړه (1573) او د روپلموند جګړه (1574). هالنډیانو د هسپانوي ځواکونو په وړاندې د پارټیزان تاکتیکونو او همدارنګه د خلاصو جګړو کارول وکړل. د 1585 کال کې د انورپین راوتل هم یوه مهمه پیښه وه، چې د هسپانوي اقتصاد لپاره یوه ضربه شوه.
سره له دې چې د پام وړ زیانونه واخیستل شول، په 1581 کال کې هالنډ د هسپانیا نه خپلواکي اعلان کړه، چې په یونیون قانون کې ثبتی شوه. دغه سند د متحده جلا ولایتونو د جوړېدو لپاره یو مهم ګام و. په 1648 کال کې په اوترخت کې د سولې تړون د هالنډ خپلواکي وروستۍ پېژندنه وکړه.
سره له ټولو رنځونو او تضادونو، هسپانوي حکومت یوه مشخصه کلتوري میراث پریږدي. د هغه وخت ډیر معماري بنسټونه او هنري آثارو، لکه نقاشي او ادبیات، تر اوسه پاتې دي. دغه دوره هم د هالنډيانو ترمنځ د ملي شعور پرمختګ ته وده ورکړه.
د هالنډ په هکله هسپانوي حکومت د هیواد په تاریخ کې یو ټرننګ پوائنټ شو. دغه زمانه د سختو تعقیبونو او د آزادۍ لپاره د مبارزې په ترڅ کې د یو آزاد دولت د جوړېدو لامل شوه. د دې دورې میراث د هالنډ د ځانکړې ټولنې پر کلتور، پیژندګلوۍ او تاریخي حافظه اثر لري.