دانشنامه تاریخی
استقلال ازبکستان، که در 31 اوت 1991 اعلام شد، نقطه عطف مهمی در تاریخ کشور بود. این اقدام فرایند طولانی تعیین سرنوشت ملی و تشکیل یک دولت مستقل پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی را به پایان رساند. اهمیت استقلال برای ازبکستان را نمی‌توان نادیده گرفت: این امر فرصت‌های جدیدی برای توسعه، خودگردانی و تقویت هویت ملی فراهم کرد.
فرایند حرکت به سوی استقلال ازبکستان سال‌ها قبل از 1991 آغاز شد. از اواخر دهه 1980، مشکلات اقتصادی، بی‌ثباتی سیاسی و نارضایتی فزاینده مردم در اتحاد جماهیر شوروی مشاهده می‌شد. گلاسنوست و پروسترویکا، که توسط میخائیل گورباچف اعلام شد، به ظهور جنبش‌ها و حزب‌های سیاسی جدید در جمهوری‌ها، از جمله ازبکستان کمک کرد.
در سال 1989، حزب مردم ازبکستان تأسیس شد که از حقوق مردم ازبک و خودگردانی گسترده‌تر دفاع می‌کرد. این جنبش از سوی اقشار مختلف جامعه حمایت شد و این امر پایه‌ای برای اعتراضات و درخواست‌های استقلال فراهم کرد.
در 31 اوت 1991، شورای عالی ازبکستان اعلامیه استقلال را تصویب کرد که رویدادی متمایز برای کل کشور بود. این عمل نه تنها حاکمیت ازبکستان را تحکیم کرد، بلکه آرزوی مردم برای آزادی و خودکفایی را نیز بیان کرد. به زودی پس از آن، در 29 دسامبر 1991، ازبکستان به عضویت سازمان ملل متحد درآمد که وضعیت آن را به عنوان یک کشور مستقل در عرصه بین‌المللی تأیید کرد.
پس از اعلام استقلال، ازبکستان با چالش‌های متعددی مواجه شد. اقتصاد، که برای مدت طولانی به سیستم شوروی وابسته بود، نیازمند اصلاحات فوری بود. مشکلاتی مانند تورم، بیکاری و کمبود مواد غذایی به موضوعاتی مهم تبدیل شدند. ایجاد یک اقتصاد پایدار و تدوین استراتژی‌های اقتصادی جدید از جمله وظایف مهم دولت جدید بود.
علاوه بر این، سیاست خودگردانی ملی نیاز به حل مسائل مرتبط با تفاوت‌های قومی و فرهنگی درون کشور داشت. ازبکستان به محلی برای تجمع گروه‌های قومی متعدد تبدیل شد و وظیفه یکپارچه‌سازی تمام این فرهنگ‌ها در یک ملت در دستور کار قرار داشت.
در سال 1992، قانون اساسی جدیدی تصویب شد که اساس‌های یک دولت حقوق‌مدار و آزادی‌های دموکراتیک را تأسیس کرد. اصلاحات اقتصادی در چارچوب گذر به یک اقتصاد بازار آغاز شد. دولت به سمت خصوصی‌سازی، ایجاد بخش خصوصی و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی پیش رفت. ازبکستان شروع به توسعه منابع طبیعی خود کرد، از جمله کشاورزی پنبه، صنعت نساجی و منابع انرژی.
نقطه عطفی در این مسیر ایجاد صنایع جدید و جذب شرکت‌های خارجی برای استخراج منابع محلی بود. این امر به ایجاد شغل و بهبود سطح زندگی مردم کمک کرد، هر چند که مسأله نابرابری اقتصادی و فساد همچنان وجود داشت.
استقلال همچنین فرصت‌های جدیدی برای توسعه فرهنگ و آموزش ایجاد کرد. احیای زبان ازبکی به عنوان زبان رسمی و ترویج آن، گام مهمی در مسیر شکل‌گیری هویت ملی بود. توسعه فرهنگ ملی، ادبیات و هنر به عنوان یک نیروی محرکه تازه آغاز شد که به مردم کمک کرد تا به میراث خود افتخار کنند.
در حوزه آموزش، اصلاحاتی برای بهبود کیفیت آموزش و افزایش دسترسی به آن انجام شد. مؤسسات آموزشی جدید، از جمله دانشگاه‌ها و مدارس، تاسیس شدند که به افزایش سطح سواد و آموزش مردم کمک کرد.
استقلال همچنین به ازبکستان این امکان را داد که سیاست خارجی خود را شکل دهد. کشور شروع به گسترش روابط با کشورهای همسایه و دیگر کشورهای جهان کرد. ازبکستان به شرکت‌هایی در سازمان‌های بین‌المللی مختلف و ابتکاراتی به منظور تقویت امنیت و همکاری اقتصادی در منطقه پیوست.
توجه ویژه‌ای به همکاری با همسایه‌های آسیای مرکزی و همچنین قدرت‌های بزرگ جهانی شد که به تثبیت منطقه کمک کرد. ازبکستان به طور فعال در پروژه‌های بین‌المللی مختلف در زمینه انرژی، حمل و نقل و تجارت شرکت کرد.
با گذشت زمان، ازبکستان هنوز با چالش‌های مختلفی از جمله نیاز به اصلاحات اقتصادی، حل مشکلات زیست‌محیطی و تأمین حقوق اجتماعی شهروندان مواجه است. در عین حال، کشور در زمینه‌های اقتصادی، سیاست اجتماعی و آموزش موفقیت‌های قابل توجهی را کسب کرده است.
با انتقال به مکانیزم‌های بازار، ازبکستان برای سرمایه‌گذاری‌های خارجی بازتر شد که به توسعه بخش‌های جدید اقتصادی کمک کرد. اصلاحات موفق در حوزه کشاورزی، صنعت و انرژی پایه‌گذاران رشد و مدرنیزاسیون آینده شدند.
استقلال ازبکستان مرحله‌ای مهم در تاریخ آن بود که افق‌های جدیدی برای توسعه و خودتحقق‌یابی گشود. کشور به مسیر شکل‌دهی به هویت خود، رشد اقتصادی و تقویت موقعیت‌هایش در عرصه بین‌المللی ادامه می‌دهد. فرایند استقلال پیچیده و چند وجهی بود و تأثیرات آن در زندگی مردم ازبکستان برای مدت طولانی احساس خواهد شد.