دانشنامه تاریخی
چارلز رابرت داروین (۱۸۰۹–۱۸۸۲) یک طبیعت‌گرای انگلیسی، زمین‌شناس و زیست‌شناس بود که بیشتر به خاطر نظریه انتخاب طبیعی‌اش شناخته می‌شود، که فرایند تکامل را توضیح می‌دهد. کارهای او انقلابی در علوم زیستی به پا کرد و پایه‌گذار درک مدرن از زندگی بر روی زمین شد.
داروین در ۱۲ فوریه ۱۸۰۹ در شروسبری، انگلیس متولد شد. او چهارمین از شش فرزند در خانواده یک پزشک ثروتمند بود. از سنین کودکی به علوم طبیعی علاقه‌مند بود و حشرات جمع‌آوری می‌کرد و طبیعت اطراف خانه‌اش را بررسی می‌کرد.
پس از فارغ‌التحصیلی از مدرسه، داروین وارد دانشگاه ادینبرو شد، جایی که علوم پزشکی را مطالعه کرد. اما علاقه‌اش به جراحی به سرعت کاهش یافت و به مطالعه علوم طبیعی روی آورد. سپس به دانشگاه کمبریج منتقل شد، جایی که شروع به مطالعه عمیق در زمینه گیاه‌شناسی و جانورشناسی کرد.
در سال ۱۸۳۱، داروین فرصت پیوستن به کشتی "بیگل" را پیدا کرد، که به یک مأموریت علمی می‌رفت. این سفر نزدیک به پنج سال به طول انجامید و مناطق مختلفی از جمله آمریکای جنوبی، اقیانوس آرام و جزایر گالاپاگوس را دربرگرفته بود.
در طول سفر، داروین مشاهدات زیادی درباره حیوانات و گیاهان انجام داد که بعدها پایه‌گذار نظریه او شد. به‌ویژه او از تفاوت‌های بین گونه‌ها در جزایر گالاپاگوس شگفت‌زده شد، که او را به تفکر درباره روش‌های انتخاب طبیعی سوق داد.
پس از بازگشت به انگلیس، داروین کار بر روی نظریه‌اش را آغاز کرد. در سال ۱۸۵۹، او کتاب مشهورش "منشاء گونه‌ها" را منتشر کرد، که در آن ایده‌های خود درباره انتخاب طبیعی به عنوان مکانیسمی برای تکامل را مطرح کرد.
کارهای داروین واکنش‌های گسترده و بحث‌هایی را هم در حلقه‌های علمی و هم در جامعه به راه انداخت. نظریه‌های او چالش‌هایی برای دیدگاه‌های سنتی دربارهٔ منشاء انسان و دیگر گونه‌ها ایجاد کرد. با وجود انتقادها، ایده‌های او مبنای اساسی برای زیست‌شناسی شدند.
امروز نظریه تکامل و انتخاب طبیعی به عنوان یکی از اصول اساسی زیست‌شناسی شناخته می‌شود. این نظریه با کشفیات جدید در زمینه ژنتیک و زیست‌شناسی مولکولی تکمیل شده که به دانشمندان درک عمیق‌تری از فرایندهای تکاملی ارائه می‌دهد.
چارلز داروین در سال ۱۸۳۹ با دختر عمویش، اما ووج‌وود، ازدواج کرد. آنها ده فرزند داشتند که سه نفر از آنها در دوران کودکی فوت کردند. داروین در طول زندگی خود از بیماری‌های مختلفی رنج می‌برد که امکانات کار او را محدود کرد، اما او تا آخرین روزهای زندگی‌اش به نوشتن و تحقیق ادامه داد.
چارلز داروین یکی از تأثیرگذارترین شخصیت‌ها در تاریخ علم باقی می‌ماند. تحقیقات و ایده‌های او درک ما از زندگی بر روی زمین را تغییر داد و به پایه‌گذاری بسیاری از رشته‌های علمی مدرن تبدیل شد. میراث او امروز نیز زنده است و نسل‌های جدیدی از دانشمندان و محققان را الهام می‌بخشد.