تاریخ کوبا یک فرایند پیچیده و چندوجهی است که بیش از پانصد سال را در بر میگیرد. این تاریخ شامل تأثیر قبایل بومی، استعمار، مبارزه برای استقلال، انقلاب و تغییرات مدرن است. هر یک از این مراحل اثر عمیقی بر فرهنگ و هویت کوبا گذاشته است.
در زمان ورود اسپانیاییها، کوبا توسط قبایل مختلف سرخپوست از جمله تاینو، گوآهیر و دیگر قبایل ساکن بود. این ملل به ماهیگیری، شکار و کشاورزی میپرداختند و همچنین دارای ساختار اجتماعی و سیستم باورهای پیشرفتهای بودند.
در سال 1492، کریستف کلمب کوبا را برای اروپاییها کشف کرد و اعلام کرد که این کشور "زیباترین کشوری است که او تاکنون دیده است". در سال 1511، اسپانیاییها آغاز به استعمار کردند و اولین مستعمره را تأسیس کردند - سانتیاگو دِ کوبا. تاج اسپانیا شروع به استفاده فعال از منابع جزیره، از جمله شکر و تنباکو کرد که منجر به افزایش تعداد بردگان وارد شده از آفریقا شد.
کوبا به مستعمرهای مهم تبدیل شد که در آن عرضههای انبوه شکر به اروپا صورت میگرفت، که به توسعه اقتصادی جزیره کمک کرد، اما همچنین شرایط زندگی سختی برای بردگان به وجود آورد.
اولین تلاش جدی برای رهایی از تسلط اسپانیاییها در سال 1868 آغاز شد، زمانی که جنگ دهروزه آغاز گردید. با وجود شکست، این رویداد شروع یک فرایند طولانی مبارزه برای استقلال بود که در طول قرن بعدی ادامه داشت.
در سال 1895، جنگ دوم برای استقلال آغاز شد، که به رهبری قهرمانانی چون خوزه مارتí و آنتونیو ماچادو بود. در سال 1898، ایالات متحده به این درگیری وارد شد و پس از پیروزی بر اسپانیا، کوبا استقلال خود را به دست آورد. اما طبق شرایط قرارداد پاریس، کوبا تحت کنترل ایالات متحده قرار گرفت که نارضایتیهایی را در میان کوباییها به وجود آورد.
از سال 1898 تا 1902، کوبا تحت اشغال موقتی ایالات متحده بود. پس از پایان اشغال، یک قانون اساسی جدید تصویب شد و در سال 1902 جمهوری کوبا اعلام شد. با این حال، تأثیر ایالات متحده بر سیاست و اقتصاد کوبا همچنان چشمگیر باقی ماند.
کوبا به محلی محبوب برای گردشگران و سرمایهگذاران آمریکایی تبدیل شد که به رشد اقتصادی کمک کرد، اما همچنین مشکلات اجتماعی، از جمله فساد و فقر را تشدید کرد.
در دهه 1950، مبارزه فعال علیه رژیم فولخنسو باتیستا در کوبا آغاز شد که بهدلیل یک کودتای نظامی به قدرت رسید. در سال 1953، فیدل کاسترو و حامیانش یک قیام مسلحانه را آغاز کردند که پایهگذار انقلاب کوبا شد.
پس از چند سال مبارزه، در 1 ژانویه 1959، کاسترو و انقلابیونش رژیم باتیستا را سرنگون کردند. کاسترو نخستوزیر شد و شروع به اجرای اصلاحات رادیکال از جمله ملیسازی اقتصاد و اصلاحات اراضی کرد.
کوبا به سرعت به یک کشور سوسیالیستی تبدیل شد و در سال 1965 حزب کمونیست کوبا تأسیس شد. کاسترو روابط نزدیکی با اتحاد جماهیر شوروی برقرار کرد که به تشدید تنشها با ایالات متحده و آغاز بحران موشکی کوبا در سال 1962 منجر شد.
با وجود تحریمهای اقتصادی و انزوا، کوبا در زمینههای آموزش و بهداشت به موفقیتهای قابل توجهی دست یافت. با این حال، مشکلات اقتصادی و کمبود منابع برای سالها ادامه داشت.
از ابتدای دهه 1990، کوبا با مشکلات اقتصادی جدی پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی روبرو شد. در پاسخ به بحران، دولت شروع به اجرای اصلاحات اقتصادی کرد که به کارآفرینان خصوصی اجازه داد تا کسبوکار خود را توسعه دهند و وضعیت اقتصادی را بهبود بخشند.
در سال 2011، اصلاحات گستردهای برای مدرنسازی اقتصاد آغاز شد. در سال 2018، قدرت در کشور به میگل دیاز-کانل منتقل شد که به ادامه روند اصلاحات و باز کردن کوبا به سوی جهان پرداخت.
تاریخ کوبا داستان مبارزه، تغییرات و امید است. کشور توانسته است بر چالشهای زیادی غلبه کند، اما فرهنگ و هویت منحصر به فرد خود را حفظ کند. آینده کوبا هنوز نامشخص است، اما مردم جزیره همچنان به دنبال پیشرفت و توسعه هستند.