تاریخی انcyclopedia
د کامبوج تاریخ په زرګونو کلونو کې خپور شوی دی، له انګکور سلطنت نه تر عصري دولت پورې. په دې وخت کې، هیواد نړۍ ته ډیری مشهور تاریخي شخصیتونه ورکړي، چې په سیاست، کلتور، دین او د ژوند نورو اړخونو کې یې مهم اثر پریښی. دغه شخصیتونه د کامبوج جوړونې، کلتور او شناخت لپاره بنسټ شوې، او د هغوی میراث د عصري ټولنې لپاره الهام بخښونکی دی.
جایاورمان II د انګکور سلطنت بنسټ ایښودونکی او د کامبوج په تاریخ کې له ټولو مهم شخصیتونو څخه شمېرل کیږي. هغه په نهمه پیړۍ کې واکمن و او د پراخو امیرانو ترمنځ وحدت رامنځته کړ. جایاورمان II خپل ځان "چکرورتن" (د نړۍ شاه) اعلان کړ او د انګکور د سوکالو لپاره بنسټ کیښود.
د هغه واکمنۍ په ترڅ کې د دیواریجی (خدای اوسیدونکی) کلتور معرفي شو، چې د دولتي ایدیو او جذابۍ یوه مهمه برخه شوه. هغه همدارنګه د هندو خدایانو لپاره د معبدونو جوړولو پروسه پیل کړه، چې د راتلونکو پیړیو په انګکور د معمارۍ د ودې خبر ورکوي.
سر یواورمان II، چې په ۱۲مه پیړۍ کې واکمن و، د انګکور وات جوړونکي په توګه مشهور دی، چې د نړۍ له تر ټولو لوړو معماراتو څخه یوه ده. انګکور وات د هندو معبد په توګه جوړ شوی و، چې ویښنو ته وقف شوی و، او وروسته یې د بودایانو د عبادت ځای جوړ شو.
سر یواورمان II د مرکزي واک ثبات کړی، د سلطنت سرحدونه پراخ کړي او د اداري سیستم پرمختګ ترلاسه کړی. د هغه واکمني د انګکور سلطنت له غوره دورو څخه ګڼل کیږي، او هغه لا هم د کامبوج د ځواک او عظمت سمبول دی.
جایاورمان VII، چې په ۱۲مه پیړۍ کې د پای او ۱۳مې پیړۍ په پیل کې واکمن و، د کامبوج له تر ټولو ستر واکمنانو څخه دی. هغه د بودیسم لپاره خپله ژمنه او د ګڼو معبدونو جوړول، لکه بایون او تا پروم، مشهور دی. دغه معبدونه د کامبوج د مذهبي او کلتوري میراث سمبولونه ګرځیدلي دي.
د هغه په واکمنۍ کې، انګکور سلطنت د تر ټولو لوړ سرحدي او کلتوري ودې نقطې ته رسیدلی و. هغه د سړکونو، روغتونونو او نورو بنسټیزو پروژو پراخه شبکه جوړه کړه، چې د خلکو د ژوند کیفیت په مهم ډول ښه کړ. جایاورمان VII د هغه حاکم نمونځ کیدلی شو، چې د خپل ملت پروا لري.
نورودوم سیانک، چې د کامبوج پخوانی شاه او سیاسي مشر دی، د هغه په عصري تاریخ کې مهمه رول لوبولی دی. سیانک په مختلفو مهالونو کې د شاه، لومړي وزیر، د دولت مشر او حتی د مقاومت مشر و. هغه د "خپلواکې پلار" په توګه مشهور دی، ځکه چې د ۱۹۵۳ کال لپاره د کامبوج د فرانسې له واک څخه آزادی ترلاسه کولو لپاره هڅې کړې.
د هغه جاذبې مشرتابه او سیاسي نرمښت د کامبوج لپاره د ګڼو سیاسي بحرانونو د تیریدو لپاره مرسته وکړه. سره له دې چې د هغه د واکمنۍ په برخی کې پېچلي دورې وې، لکه د مدني جنګ، د هغه اغېز لا هم د هیواد په تاریخ کې مهم پاتې دی.
پول پوت، د سور خمرونو د غورځنګ مشر، د کامبوج په تاریخ کې له تر ټولو متضاد شخصیتونو څخه دی. د هغه په واکمنۍ (۱۹۷۵–۱۹۷۹) کې، هیواد د جنوسایډ سره مخ شو، چې په کې شاوخوا دوه میلیون کسان وژل شوي. د هغه رژیم هڅه وکړه چې یو زراعتی سوسیالیستي ټولنه رامنځته کړي، په داسې حال کې چې د ښاریزم او زده کړو ټولې بڼې له منځه یوسي.
د پول پوت میراث د کامبوج لپاره یو دردناک موضوع پاتې شوې، مګر د دې دورې مطالعه د دې لپاره مهمه ده چې پوه شو څنګه د راتلونکي لپاره د دې ډول تراژیدیو مخه ونیسو.
نورودوم مونی نیټ، چې د ۲۰۰۴ کال راهیسې د کامبوج واکمن دی، د هیواد د ثبات او یووالي په ساتلو کې مهمه برخه لري. که څه هم د هغه واکونه د اساسي قانون له مخې محدود دي، خو هغه د ملي یووالي سمبول او د نورودوم سلطنت وارث پاتې دی.
شاه د کلتوري او خیریه فعالیتونو کې فعاله برخه اخلي، او د کامبوج تر دودونو او نړیوالې همکارۍ په وتلو کې باور لري.
تھومیکو د ۱۷مې پېړۍ یو برجسته خمر راهب او عالم و. هغه د بودی فلسفې او ادبیاتو په اړه د خپل کار له امله مشهور دی. د هغه کار په کامبوج کې د بودیسم په پرمختګ کې مهم رول ولوباوه، په ځانګړي توګه د انګکور سلطنت د ورکې دورې په ترڅ کې.
د هغه لیکنې او د مذهبي زده کړې لپاره د هغه برخه د ګڼو راتلونکي نسلونو خمر راهبانو او عالمانو لپاره اساس جوړ کړی.
نگیم سوٹ، چې د ۲۰مې پېړۍ لیکوال او شاعر دی، د خمر ادبیاتو له مهمو شخصیتونو څخه دی. د هغه آثار د ملي شناخت، د خلکو د کړاوونو او کلتوري میراث موضوعات رسیدګي کوي. د هغه هنر د کامبوج په ادبیاتو کې ژور اثر پریښی دی او د ګڼو عصري لیکوالو لپاره الهام بخښونکی دی.
د کامبوج تاریخ د فوق العاده شخصیتونو سره خورا بډایه دی، چې هر یوه په هیواد کې خپل ځانګړی ونډه کړې. له انګکور سلطنت لویو واکمنانو څخه تر عصري مشران پورې، د هغوی لاسته راوړنې او میراث د کامبوج کلتوري او سیاسي شناخت جوړوي. د دې شخصیتونو مطالعه د دې لا حیرانونکې هیواد تېر او اوس پوهیدو کې مرسته کوي.