تاریخی انcyclopedia
د پاکستان معاصر تاریخ د 1947 کال څخه تر اوسه پورې پوري ورځنيږي. دغه تاریخ د سیاسي او ټولنیزو بدلونونو، اقتصادي ننګونو او شخړو سره، هم د داخلي او هم د خارجي شخړو په وړاندي تیریږي. په دې مقاله کې به موږ هغه کلیدي شیان وڅیړو چې د پاکستان معاصر حالت ټاکي.
د 1947 کال راهیسې، پاکستان له ګڼو ستونزو سره مخامخ شو. په هیواد کې د مهاجرت یوه لړۍ پیل شوه: میلیونونه کډوال نوي هیواد ته راښکته شول، چې دا د ټولنیزو او اقتصادي ستونزو لوی لامل جوړ شو. د حکومت مسولیت وو چې د دولتي بنسټونو جوړول او د کډوالو ادغام وکړي.
لومړی واليمحمد علي جناح واړند شو، چې تر 1948 کال پورې یې هیواد چلولی. د هغه د مړینې وروسته مختلفو سیاسي ډلو تر منځ د واک لپاره مبارزه پیل شوه، چې د عدم ثبات لامل شو. په 1956 کال کې پاکستان خپله لومړۍ اساسي قانون ومنله، چې له دې سره یې ځان اسلامي جمهوریت اعلان کړ.
په 1958 کال کې لومړۍ جنگي کودتا وشوه، چې جنرلمحمد ایوب خان یې سرپرست وو. هغه د نظامي ډیکتاتورۍ رژیم رامینځته کړ، چې دې د اقتصادي اصلاحاتو او هیواد د موډرنیزیشن لامل شو. خو د اقتصادي پرمختګ سربیره، سیاسي سرکوب او د ډیموکراتیکو آزادیو نشتوالی د خلکو لپاره ناراضګي را ولاړې کړې.
په 1969 کال کې ایوب خان استعفا ورکړه، او واک جنرل-لینټیننټیحیی خان ته منتقل شو، چې په 1970 کال کې ټاکنې ترسره کړې. خو په دې ټاکنو کې د نابرابرۍ لرې شتون درلود، چې دا د ختیزې او لویدیځې پاکستان تر منځ شخړو لامل شو. په 1971 کال کې، وروسته له څو میاشتو ټکر، ختیزه پاکستان خپلواکۍ اعلان کړه، اوبنګلادش شو.
له هیواد د وېش وروسته، واک په پاکستان کېضیاالحق ته منتقل شو، چې د 1977 کال جګړې وروسته واک ته ورسېد. ضیا یو لړ اسلامي اصلاحات ترسره کړل، چې سیاست کې د دین اثر مضبوط کړ. د هغه حکومت د سختو سرکوبونو او د بشر د حقونو د سرغړونې دوره شوه.
په 1988 کال کې ضیا په هوایي پیښه کې مړ شو، چې د دموکراتیک حکومت د بیا رغونې لاره پرانیستله. ټاکنې ترسره شوې، اوبنګنظیر بوتو، په یوه مسلمان هیواد کې لومړۍ ښځه صدراعظم، بیا صدارت ته راستنه شوه. د هغې حکومت د ښځو د حقوقو او هیواد د موډرنیزیشن لپاره د امید نښه ګرځیدله.
سره له دې چې ابتدایي بریاوې لرل، بوتو د اقتصادي ستونزو او فساد سره مخامخ شوه. په 1990 کال کې هغه له جگړې منع کړې، اونواز شریف د حکومت مشرتابه ترلاسه کړه. د هغه حکومت هم د اقتصادي بحرانونو او فساد په تورونو سره مخامخ شو. په 1999 کال کې، شریف د بلې جنگي کودتا په نتیجه کې، چې د جنرالپرویز مشرف لخوا ترسره شو، پرمخ لاړ.
د مشرف حکومت د عدم ثبات او افراطیت د زیاتیدو دوره شوه. په دې دوره کې پاکستان د تروریزم ډلې له خوا د زیاتیدونکو ګواښونو سره مخامخ شو، چې دې د تروریستانو پر وړاندې د نظامي عملیاتو لامل شو، په ځانګړې توګه د 2001 کال د سپتمبر 11 ترهګریزو پېښو وروسته.
د 2008 کال په 2008 کال کې د مشرف په وتلو سره د دموکراتیک حکومت نوې مرحله پیل شوه. په ټاکنو کېپاکستان د خلکو ګوند بریالی شو، چېبنګنظیر بوتو یې مشری کوله. خو په 2007 کال کې د هغې وژنه د هیواد لپاره یوه سخته ضربه وه. د هغې ځایآصف علي زرداري ونیو، چې هم د فساد او اقتصادي ستونزو سره مخامخ شو.
په 2013 کال کې، په ټاکنو کېپاکستان مسلم لیګ بریالی شو، چېنواز شریف یې مشری کوله. د هغه حکومت د اقتصادي اصلاحاتو هڅو سره علامت و، خو همدارنګه د فساد سکاندلونه او احتجاجونه هم ولیدل.
په 2018 کال کې، په ټاکنو کې د پاکستان مسلم لیګ بریالی شو، مګر په دې ځل مشرعمران خان و، چې یو مشهور ورزشکار او سیاستوال دی. د هغه حکومت د فساد سره مبارزې او اقتصادي اصلاحاتو ترسره کولو وعده وکړه، خو له ګڼو ننګونو سره مخامخ شو، چې د اقتصادي بحران، لوړې بیې او د خلکو د نارضایتۍ زیاتوالی شامل وو.
پاکستان هم د داخلي شخړو سره مخ دی، په ځانګړې توګه په هغو شرایطو کې چیرې چې تروریستي ډلې فعالې دي. د سایبري امنیت او د اقلیم بدلون هم د هیواد لپاره د بیړني موضوعاتو په توګه په زیاتیدو دی.
د پاکستان معاصر تاریخ د چلینجونو او تضادونو ډک دی. هیواد د ګڼو سیاسي بدلونونو، اقتصادي ستونزو او ټولنیزو شخړو له لارې تیریږي. سره له دې، پاکستان د ثبات او پرمختګ لپاره هڅه کوي، د خپلو خلکو لپاره د غوره راتلونکې په امید.