تاریخی انcyclopedia
هنګري یو شاندار ادبي دود لري چې د څو پیړیو په اوږدو کې غځیدلی دی. هنګري ادبيات هغه آثار شاملوي چې ځانګړې کلتور، تاریخ او ټولنیز واقعیتونه څرګندوي. په دې مقاله کې، موږ د ځینو مهمو آثار، لیکوالانو او د دوی اثراتو ته په هنګري ادبیاتو او د دې کلتور په عموم کې غور کوو.
یو له مشهور هنګري شاعرانو نه فرینچ کوشیر دی، چې د هنګري د اذان "ای خدایه، هنګریانو ته برکت ورکړه" (Himnusz) لیکوال دی. دغه اثر، چې په 1823 کال کې لیکل شوی، د ملي خپلواکۍ او هنګریانو فخر سمبول ګرځیدلی دی. په خپل شعر کې، کوشیر د خپلې وطن مینې او د هغې پر خوشبختۍ هیله څرګندوي. اذان په هنګري کلتور کې تر اوسه مهم رول لري.
بل مشهور هنګري لیکوال موریس زګموند دی، چې د هغه ناولونه او کیسې په ټولنیزو مسایلو او د بزګرانو ژوند باندې ژور تاثیر لري. د هغه یو له مشهور آثارو څخه "د پوستکي پر زیر" (Légy jó mindhalálig) ناول دی، چې په کې لیکوال د ساده خلکو د ژوند د بقا لپاره مبارزه بیانوي. د هغه سبک د واقعیت او د هنګري طبیعت شانداره انځور سره ځانګړی دی.
ایمر کالمین یو مشهور هنګري موسیقي جوړونکی او د اوپرا لیکوال دی، ترڅوګچې د ادبياتو نړۍ کې هم ډیر مهم اثرات پرېښودلي. د هغه آثار، لکه "ماریچا" او "سیلوا"، د هنګري فولکلور عناصر او د هنګري کلتور څرګندونې لري. کالمین توانېدلی چې یو ځانګړی سبک رامنځته کړي، د هنګري موسیقۍ دودونه د لویدیزو موسیقۍ عناصر سره ترکیب کړي.
لاسلو نیمت یو هنګري لیکوال او ناقد دی، چې د هغه کارونه د فلسفې نه تر سیاست پورې پراخه موضوعات لري. د هغه تر ټولو مشهور اثر "د وخت اقلیم" (Időjárás) دی، چې د انسانی طبیعت او وخت په اړه فلسفي تأملات وړاندې کوي. نیمت هم د هنګري د لیکوالانو له ډلې څخه دی چې دویمې نړیوالې جګړې د هنګري په ټولنه باندې اثرات ذکر کړي.
په شلمه پیړۍ کې، هنګري ادبیات ګڼ تغیرات تجربه کړل، په ځانګړې توګه د لومړۍ او دویمې نړیوالې جګړې وروسته. د دې دور یو مهم لیکوال میکلوس رادنوټی دی، چې د هغه شعرونه د هولوکاسټ سره تړلې تراژیدي او عذابات څرګندوي. د هغه شاعري د وروسته پاتې احساساتو او زغم څخه ډکه ده، خو د یوې غوره راتلونکي لپاره هم هیله لري. "زما زړه" (Szív) د هغه تر ټولو مشهور شعرونو څخه دی، چې د بشري احساساتو ژورې مفکوري څرګندوي.
اوسني هنګري لیکوالان، لکه آګنیشکا تودورویچ او کریستینا کیرکیش، هنګري ادبیات ته دوام ورکوي، د هویت، کډوالۍ او ټولنیزو بدلونونو موضوعات څیړي. د هغوی آثار اکثره د هنګري په ټولنه کې د بدلونونو او د نړۍ له مختلفو کونجونو څخه د کلتوري عناصرو ادغام وړاندیز کوي.
هنګري ادبیات نه یوازې په هنګري کلتور باندې لوی اثر لري، بلکې په نړیواله ادبیاتو هم. د هنګري ګڼ آثار نورو ژبو ته ژباړل شوي، چې له دې سره بهرنیو لوستونکو ته د هنګري کلتور ځانګړي اړخونه وړاندې شي. دې د مختلفو کلتورونو او قومونو ترمنځ د خبرو اترو له امله مرسته کړې ده.
هنګري ادبیات د دې هېواد د کلتوري میراث یوه مهمه برخه ده. مشهور آثار او لیکوالان د هنګري د خلکو ځانګړې هویت، تاریخ او د آزادۍ لپاره همرنګه هڅې څرګندوي. د هنګري ادبیات مطالعه نه یوازې د هنګري کلتور په اړه پوهه نوره هم ژوره کوي، بلکې د کلتوري همغږۍ د پرمختګ لپاره هم مرسته کوي، نړیوال ادبیاتو ته له خپلې متنوع او ژورې موضوعاتو سره برکت ورکوي.