د عثماني واکمنۍ په مجارستان کې

مقدمه

د عثماني واکمنۍ په مجارستان کې د شانګ د ۱۶مې پېړۍ نیمایي څخه تر ۱۷مې پېړۍ پورې مهال ویش د مجارستان په تاریخ کې یوه له خورا مهمو دورو څخه شمېرل کېږي، چې په دې کې د هېواد فرهنګ، اقتصاد او ټولنیز جوړښت باندې تاثیر کړی دی. د عثماني فتحې د سیمې سیاسي نقشه بدله کړه او د مجار خلکو په ذهن کې یې ژور اثر پرېښود.

د فتحې مخکینی تاریخ

په ۱۵مې پېړۍ کې مجارستان د عثماني امپراتورۍ له لوري تر زیاتیدونکې ګواښ سره مخ شوه. د مجار او عثماني پوځونو ترمنځ اساسي نښټې د عثماني امپراتورۍ د پراختیا په پروسه کې د اروپا په کچه کې رامنځته شوې. په ۱۵۲۶ کې مجار پوځ د موهاچي په جګړه کې خورا خرابې ماتي وخوړه، چې د عثماني برید لپاره لاره پرانیستله.

د مجار د ماتې وروسته، عثمانیان په چټکۍ سره د مجارستان زیاتره سیمه، په شمول د بودا او پیسټ په څېر مهمو ښارونو، خپلول. په ۱۵۴۱ کې، بودا په نهایت کې نیول شوې او د اروپا په کچه د عثماني امپراتورۍ د عمده اداري مرکزونو یوه شوه.

د عثماني واکمنۍ جوړښت

ډیرمجاری د مجارستان د فتحې وروسته، عثماني اداره په دسپوتیزم پورته تنظیم شوه. هېواد درې اصلي برخو ته وېشل شوی و: د عثماني امپراتورۍ د کنټرول لاندې د مرکزي برخه، شمالي او لویدیځې سیمې د هاپسبورګ د سلطنت برخه شوې، او ختیځه برخه یې د عثماني نفوذ لاندې پاتې شوه. دا وېش د هېواد په مختلفو برخو کې بیلابیل فرهنګي او سیاسي دودونه رامنځته کړل.

عثمانیانو په مجارستان کې خپل د حکومت سیستم بنسټیالی، چې د میللت اصولو پراساس و، چې مختلفو مذهبي ټولنو (لکه مسیحیانو او مسلمانانو) ته د خپلو داخلي چارو د مدیریت اجازه ورکوله. دې د فرهنګي تنوع د رامنځته کولو لپاره یوه ځانګړې انګړا برابرې کړه، چیرې چې بیلابیل قومی او مذهبي ډلې سره ژوند کوه.

اقتصادي پرمختګ

د عثماني واکمنۍ په دور کې مجارستان د پام وړ اقتصادي بدلونونه تجربه کړل. عثمانیان فعالانه کرنه پراخوه، په کې د ګندم، انګور او نورو کښتونو د کښت پروسه شامله وه. په همدې وخت کې، د مجارستان ځمکې د عثماني امپراتورۍ لپاره د غذایی توکیو یوه مهمه سرچینه شوه.

همدارنګه، یوه پراخه تجارتي شبکې موجوده وه، چې مجارستان د عثماني امپراتورۍ او اروپا بل خواته نښلوي. مجارستان د توکو لپاره یو مهم ترانزیت نقطه شوه، چې د ښارونو او اقتصادي فعالیت د پراختیا سبب شوه.

فرهنګي بدلونونه

د عثماني واکمنۍ په مجارستان کې د فرهنګي اغیزه خورا په زړه پوری وه. په دې وخت کې، د عثماني معمارۍ، موسیقۍ او پخلی عناصر مجارستان ته ننوتل. د جوماتونو، حوضو او کاروانسراو جوړولو بهیر د بودا او پیسټ په څېر ښارونو کې عام شوی و.

په یوې خوا، مجاریانو خپلې فرهنګي دودونه او ژبه وساتله، چې د محلي او عثماني عناصرو د ګډیدو په اساس د مجارستان ځانګړې پیژندنه رامنځته کړه. په دې وخت کې ادبیاتو ته زیات علاقه پیدا شوه، او ډیری مجار لیکوالان د خپلو اثارونو کې د عثماني موخو څخه کار اخلي.

ټولنیز جوړښت

د عثماني دورې په مجارستان کې ټولنیز جوړښت خورا پیچلی او څو کچې وو. په سر کې د عثماني چارواکو او عسکرو شتون درلود، چې د سطلن په استازیتوب هېواد ته حکومت کاوه. د دې لاندې، محلي ځمکمالکان، چې ډېری یې مسیحیان وو، موجود و. بزګرانو د نفوس لویه برخه تشکیلوله او د ځمکمالکو په وړاندې اکثره غاړه واچودل.

سره له دې چې ټولنیز فشار موجود و، مجارستاني ټولنه په نسبي ډول مستحکم پاتې شوه. د ټولنیزې ګرځیدنې مختلفې ممکنې لارې موجودې وې، په ځانګړې توګه د زده کړې شویو خلکو لپاره، چې کولی شول د اداري ارګانونو کې دندې ترلاسه کړي.

مخالفت او د آزادۍ لپاره مبارزه

د وخت په تیریدو سره، مجارستاني خلکو د خپلې آزادۍ د مبارزې اړتیا محسوس کړه. د عثماني واکمنۍ په وړاندې مقاومت زیات شو، په ځانګړې توګه په ۱۶مې او ۱۷مې پېړۍ کې. مختلفې بغاوتونه، لکه د ایشتوان بوچکای بغاوت په ۱۶۰۴-۱۶۰۶ کلونو کې، راپداسې را منځ ته شول، چې دا د مجارستان د خود مختارۍ لپاره مبارزې یوه مهمه مرحله بلل شوه.

بغاوتونه اکثراً په درانه توګه وژل کیده، خو دوی د نړیوالې نړۍ په کچه د مجارستان موضوع ته پام راواړاوه، چې له دې سره د اروپايي قدرتونو لکه پولنډ او اتریش لخوا ملاتړ ترلاسه کړ.

پایله

د عثماني واکمنۍ په مجارستان کې د هېواد تاریخ یوه مهمه دوره وه، چې د دې کلتور، اقتصاد او ټولنیز جوړښت باندې تاثیر کړی. سره له دې چې مشکلات او چلینجونه موجود و، مجارستاني خلکو خپلې هویت او دودونه وساتل. د عثماني حکومت دوره د آزادۍ د مبارزې او ملي تجدید لپاره زمینه برابره کړه، چې د مجارستان تاریخ کې یوه مهمه مرحله شوه.

شریکول:

Facebook Twitter LinkedIn WhatsApp Telegram Reddit Viber email

تاریخی انcyclopedia