تاریخی انcyclopedia
جاپان، چې د زرو کالو تاریخ لري، د ګڼو لویو تاريخي شخصيتونو هیواد دی چې د دې په کلتور، سیاست او ټولنیز ژوند کې یې مهم اثرات پریښي دي. دا شخصیتونه، که څه هم د قدیم جاپان او یا عصري دورو پورې اړه لري، د دې هویت په جوړولو او نړیوالو اړیکو کې د هغې په نفوذ کې کلیدي رول لوبولی دی. په دې مقاله کې د ځینو مشهور جاپاني تاريخي شخصيتونو په اړه خبرې شوې دي چې د دوی کړنې او لاسته راوړنې ځانګړې پاملرنې ته اړتیا لري.
امپراطور جیممو د جاپان لومړی امپراطور ګڼل کیږي او د جاپاني امپراتورۍ د نسل بنیان ګذار دی. هغه یوه افسانوي شخصیت دی چې حکومت یې د جاپاني تاریخ پیل ګڼل کیږي. د افسانو له مخې، جیممو د لمر خدایي آماټیراسو نسل دی او د جاپاني دولت بنیان ګذار شو، چې د نارا په ښار کې یې پلازمینه جوړه کړه. د هغه حکومت د جاپاني ملت پیل سمبولیزم کوي او د هغه شکل اکثره د جاپان د ملی هویت جوړولو لپاره کارول کیږي.
امپراطور جیممو د خپلو افسانوي لاسته راوړنو لپاره مشهور دی، مګر د هغه تاریخي موجودیت روښانه شواهد نلري. که څه هم، هغه په جاپاني کلتور کې مهم ځای لري او د امپراتورۍ د واک یوالی او استقامت سمبل دی.
توكوگاوا اییاسو د جاپان په تاریخ کې د ترټولو اغیزمنو سیاسي رهبرانو څخه دی، د توکوگاوا نسل بنیان ګذار او د ایدو دورې نیوکه کوونکی چې د ۲۵۰ کلونو څخه زیات وخت یې دوام وکړ. د هغه حکومت د اوږدې کورنۍ جګړې دورې پای ته ورسوله او د جاپان په راتلونکي پیړیو کې د ثبات او پرمختګ بنسټ جوړ کړ.
په ۱۶۰۰ کال کې د سیکیګاهرا په جنګ کې د بریا وروسته، اییاسو وتوانید چې خپله واکمني په دې حال کې وټاکي چې د نورو سامورايي کلانو له لورې سیالۍ ته مخامخ شو. په ۱۶۰۳ کال کې، هغه سګن ټاکل شو، چې دې له منځه وړلو په ترڅ کې د واک مرکزي کول او د قوي نظامي-سیاسي رژیم جوړول پیل کړل. هغه توکیو سګنات جوړ کړ چې تر ۱۸۶۸ کال پورې فعال و.
توكوگاوا اییاسو د خپلو داخلي سیاستونو لپاره هم مشهور دی چې د نظم او سکوون ساتلو لپاره ترتیب شوي، چې پکې د سختو ټولنیزو او اقتصادي معیارونو جوړول شامل وو. هغه د سامورايي جاپان او د هغې کلتور په جوړولو کې کلیدي رول لوبولی، چې په ایدو دورې کې په هیواد کې غالب وه.
توكوگاوا یوشینوبو د توكوگاوا نسل اخرنی سګن و او د ایدو دورې پای ته رسیدو او جاپان د میجی دورې ته د تګ په پای کې کلیدي رول ولوباوه. یوشینوبو په ۱۸۶۶ کال کې سګن شو، مګر په ۱۸۶۸ کال کې، د اصلاح غوښتونکو او بهرنيو قدرتونو د زیاتیدونکي فشار په جواب کې، هغه اړ شو چې خپل واک امپراتور ته وسپاري، چې دا د سګنات پای او د جاپان د موډرنا کولو پیل وکړ.
د سګن له دندې استعفا وروسته، یوشینوبو د هیواد په سیاست کې مهم رول لوبول دوام ورکړ، هڅه کوله چې په دې انتقالي دوره کې سکوون او نظم وساتي. د سګنات د سقوط په پروسه کې، هغه د هیواد موډرنا کولو او نوي دور ته د چمتو کولو لپاره هم هڅې وکړې.
امپراطور مېجی، چې د ۱۸۶۷ څخه تر ۱۹۱۲ کال پورې حکومت وکړ، د جاپان په تاریخ کې یو له ټولو مهمو ملوک څخه دی. د هغه حکومت د هیواد په دننه کې د راديکالي بدلونونو سره همزمان و، چې د مېجی د بیا زنده کولو په نوم پیژندل کیږي، چې جاپان یې له فېودالي ټولنې څخه مدرن صنعتي دولت ته راوست.
مېجی د جاپان سیاسي، اقتصادي او ټولنیز جوړښت فعالانه اصلاح کړ، ترڅو د نړیوالې کچې سیالتي ځواک جوړ کړي. هغه د تعلیم، نظامي خدمت، صنعت او قانون جوړونې په برخه کې اصلاحات ترسره کړل. د دې بدلونونو په پایله کې جاپان د نړۍ په سر کې یو له مخکښو قدرتونو څخه شو، او د هغه اقتصاد او پوځ په پام کې نیولو سره ډیر قوي شول.
مېجی هم داسې کلیدي رول ولوباوه د هیواد د بنديدو له پروسې څخه لرې کیدو کې، کله چې جاپان د بهرنیو سوداګرۍ لپاره خلاص شو او نړیوالو اړیکو ته داخل شو، چې دا د هغې په نړیوال سیاست کې رول باندې مهم اثر درلود.
سایګو تاكاموري د ۱۹مې پېړۍ د جاپان د ترټولو مشهور نظامي رهبرانو څخه و او د جاپاني سامورايي روح سمبول ګڼل کیږي. هغه په توكوگاوا سګنات د قدرت د مرکز مهارولو او د امپراطور مېجی د ملاتړ په برخه کې مهم رول ولوباوه. سایګو د سګنات پر ضد د وسله والې بغاوت تنظیم کولو سره د خبرتیا په ډول وګرځید، او د بریا وروسته هغه د هیواد یو له تر ټولو مؤثره سیاسي او نظامي شخصیتونو څخه شو.
که څه هم، وروسته، سایګو تاكاموري د میجی حکومت سره په شخړو کې پاتې شو، کله چې هغه د سامورايي دودیزو ارزښتونو ته د ګواښ په توګه ګڼل شوې یو لړ اصلاحاتو سره موافق نه شو. هغه په ۱۸۷۷ کال کې د سټسومیا بغاوت مشري وکړه، چې د حکومتي ځواکونو له لورې وځپل شوه. وروسته له دې چې هغه وډاډه نه شو، سایګو تاكاموري د ځان وژنې پریکړه وکړه او د جاپاني تاریخ یوه کلتوري شخصیت شوه.
سایګو د دودیزو ارزښتونو او د سامورايي روح د دفاع سمبول شو، او د هغه ژوند او مرګ د ډیر شمیر جاپانیانو لپاره الهام بخښي.
تویوتومي هیدویوشي د جاپان په تاریخ کې یوه له ترټولو اثرناکه شخصیتونو څخه و او د ترټولو لویو سامورایانو څخه و، چې په ۱۶مې پېړۍ کې یې هیواد یوځای کړ. هغه د اوډا نوبوناګا د اوخڅلینو آخرینو په سويه کې مشهور شو او د جاپان په برخه کې خپل کنټرول ونیوله.
هیدویوشي د مرکزي واک د پیاوړتیا او ادارې د سیستم د اصلاح په برخه کې مهم رول ولوباوه. هغه د هیواد اقتصاد مضبوطولو لپاره ګڼې اقتصادي او ټولنیزې اصلاحات ترسره کړل. سربېره پردې، هیدویوشي په early 17th century کې د کوریا پر وړاندې دوه ناکامه حملې تنظیم کړې، چې د خپلو پوځی ناکامیو سره سره، د هغې پر وخت د جاپان نړیوالو اړیکو باندې مهم اثر درلود.
د هغه حکومت د جاپان په تاریخ او کلتور کې ژور اثر پریښود، او تویوتومي هیدویوشي د سامورایي شرافت او عزم سمبول شو.
ناټو کان د جاپان وزیراعظم و چې د ۲۰۱۰ څخه تر ۲۰۱۱ کال پورې په دې دنده کې و. که څه هم د هغه حکومت نسبتاً لنډ و، د جاپان په تاریخ کې د هغه د واکنې لپاره د ۲۰۱۱ کال د فکوشیمای اټومي کڅ لپاره د هغه په غبرګون کې د یادونې وړ دی. د هغه پریکړه چې د نوي انرژي لغوه کولو او د فاجعې په پای کې د حل لپاره کار پیل کړ، د جاپان د امنیت لپاره خورا مهمه وه.
د فکوشیمای د غمیزې وروسته، کان هم د امنیت او انرژي په برخه کې د هیواد سیاست کې مهم بدلونونه راوست. د هغه فعالیت د فاجعې په سر کې او په نورو سیاسي برخو کې د خلکو یوه برخه کې د هغه محبوبیت ته وده ورکړه.