تاریخی انcyclopedia
جنوب افریقا د افریقا یو له لویو اقتصادي مرکزونو څخه دی او د نړیوالو بازارونو یو مهم لوبغاړی دی. دغه هیواد د پرمختللي صنعت، کرنې، خدماتو او طبیعي سرچینو مختلفي اقتصاد لري. د جنوبی افریقا اقتصاد د لوړ کچې ښارګوټي، د طلا، کوئل او پلاټین فلزاتو په نړیوال بازار کې د پام وړ ونډې سره تر ټولو له مهمو اقتصادي ستونزو سره، لکه د بې کارۍ او نابرابري لوړ کچې سره، ځانګړی دی.
د جنوبي افریقا ناخالص داخلي تولید د دې هیواد د اقتصادي پرمختګ اصلي شاخص دی. په 2023 کې د جنوبي افریقا GDP شاوخوا 400 میلینه امریکايي ډالر وو، چې دا یې د نایجیریا وروسته دویمه لویه اقتصاد په افریقا کې جوړوي. په وروستیو کلونو کې د جنوبي افریقا اقتصادي وده مختلفي شوې، چې لوی دلیلونه یې د طبیعي سرچینو قیمت کې نوسانات، د برېښنا رسونکي ستونزې او نه ثابت سیاسي وضعیت دی.
د خدماتو سکتور، چې مالي خدمات، ترانسپورت او مخابرات شامل وي، د اقتصاد یو مهمه برخه په شاوخوا 60% کې دی. صنعت، چې د معدني موادو استخراج، پروسس او تولید شامل دی، شاوخوا 30% اشغالوي، او کرنه شاوخوا 2-3% اشغالوي. پاتې برخه د نور اقتصاد سکتورونو لکه ساختمان او زیربنا جوړولو ته اړوند دي.
د جنوبي افریقا اقتصاد په پرمختللي سکتورونو لکه صنعت، مالي خدماتو او کرنې استوار دی. که څه هم، دغه اقتصاد د طبیعي سرچینو استخراج او صادراتو پورې تړلی دی، چې دا یې د نړیوالو خامتو توکو په قیمتونو کې د نوساناتو سره حساس کوي.
کرنه په دغه هیواد کې نسبي کوچنۍ ونډه لري، مګر دا د خوراکي امنیت او د کلیوالو سیمو کې د دندو د پیدا کولو لپاره مهمه پاتې کیږي. مهم زراعتي کښتونه د ذرت، د گندم، د بکی شکر او د سیتروس شامل دي. جنوبي افریقا هم د win او میوه، لکه انګور او سیتروس، لوی تولیدونکی او صادروونکی دی.
جنوب افریقا د خپلو شتمنو طبیعي سرچینو لپاره پیژندل شوې، چې پکې طلا، پلاټین، کوئل او الماس شامل دي. دغه سرچینې د هیواد اقتصاد کې مرکزي ځای لري، د صادراتو لپاره د قابل پام عایدات چمتو کوي او د استخراج صنعت کې د دندو جوړولو کې مرسته کوي. جنوبي افریقا د نړۍ ترټولو لوی پلاټین تولیدونکی دی او د کوئل لوی تولیدونکو کې هم شامل دی، چې دغه هیواد د دې سرچینو په نړیوال بازار کې مهم عرضه کونکی جوړوي.
طلا هم د جنوبي افریقا اقتصاد کې مهمه برخه لري، که څه هم د دې صادراتو او استخراج کې ونډه په تیرو څو لسیزو کې په پام وړ کموالی راغلی. سره له دې، طلا لاهم د هیواد د مالي ثبات لپاره مهم نقش لري، او جنوبي افریقا د طلا نړیوال بازار کې مهمه برخه لري.
نور مهمې سرچینې د کروم، منګنیز او اوسپنې د کانونو شامل دي. د جنوبي افریقا شرکتونه د دغه معدنیاتو د زیرمو تیارولو کې فعاله دي او مختلفو هیوادونو ته یې صادروي. مګر د استخراج صنعت د ځینو ستونزو سره مخ دی، لکه ټیټه تولیدیت، د برېښنا لوړ لګښتونه او زوړ زیربنایی جوړښتونه، چې د دې وده مخه نیسي.
د جنوبي افریقا مالي سکتور د افریقا په کچه یو له تر ټولو پرمختللو سکتورونو څخه دی. دغه هیواد د پرمختللي مالي بازارونو درلودونکی دی، او بانکان یې په سیمه ییزه او نړیواله اقتصاد کې کلیدي رول لري. د جوهانسبرګ سټاک مارکیټ (JSE) په افریقا کې تر ټولو لوی سټاک مارکیټ دی او د نړیواله بازار د بازار سرمایه په توګه د 20 لویو مارکیټونو له ډلې څخه دی.
جنوب افریقا هم د لویو نړیوالو او محلي بانکونو، لکه Standard Bank، FirstRand او Nedbank کور دی. دغه بانکونه د مالي خدماتو پراخه سلسله، پشمول د پور ورکولو، سرمایه ګذاری او د شتمنیو مدیریت، وړاندې کوي. په وروستیو کلونو کې د هیواد بانکي سیستم د ډیجیټل مالي خدماتو پراختیا ته هڅه کړې، چې دې سره د خلکو لپاره مالي خدمت ته د لاسرسي چانسونه نور هم ښه شوي.
بې کاري د جنوبي افریقا اقتصاد کې یوه له خورا جدي ستونزو څخه پاتې شوې ده. د 2023 په توګه د هیواد په کچه د بې کارۍ کچه شاوخوا 35% ده، چې دا د نړۍ تر ټولو لوړه کچه ده. دغه ستونزه په ځانګړي ډول ځوانانو او لږه مهارت لرونکو کارګرو باندې اثر لري، چې د عاید نابرابری لوړ کچې لامل کیږي.
سره له دې چې جنوبي افریقا د دندو د جوړیدو لپاره پروګرامونه معرفي کوي، لکه د زیربنایی پانګونو او د خدماتو سکتور کې نوې دندې جوړول، بې کاری لا هم د جدي ستونزې په توګه پاتې کیږي. د بې کارۍ لوړه کچه د هیواد د ټولنیزې ثبات او اقتصادي ودوې باندې اثر کوي.
جنوب افریقا په نړیوال سوداګرۍ کې فعاله برخه لري، په ځانګړې توګه د طبیعي سرچینو صادراتو کې. د هیواد مهم شریکان چین، امریکا، جاپان، آلمان او بریتانیا دي. صادرات د کوئل، طلا، پلاټین، ماشین آلات او تجهیزات، او همدارنګ زراعتي تولیدات، لکه سیتروس او شراب، شامل دي.
جنوب افریقا هم د نړیوالو سازمانونو لکه نړیوال تجارت تنظیم (WTO)، افریقي اتحادیه (AU) او BRICS کې فعاله برخه لري، چې دې سره د هیواد نړیوالې اقتصادي راتلل ښه کیږي. په وروستیو کلونو کې هیواد هڅه کوي چې د نورو افریقا، آسیا او لاتین امریکا هیوادونو سره اقتصادي اړیکې پراخه او متنوع کړي.
د جنوبي افریقا اقتصاد د بې کارۍ لوړې کچې، نابرابري او د زیربنایی تجهیزاتو د تازه کولو اړتيا سره مخ دی. سره له دې، هیواد هم د ودې لپاره پام وړ امکانات لري، د طبیعي شتمنیو، د پرمختللي مالي سکتور او د افریقا په کچه مهم دریځ لري. دا مهمه ده چې د جنوبي افریقا د پانګونې د اقلیم ښه کولو، د انرژۍ سکتور اصلاح کولو او د زیربنا پراختیا ته هڅه کوي.
د شته ټولنیزو نابرابریو مسائل حل کول، د تعلیم او مسلکي تیارۍ ښه کول، او همدارنګه د اقتصادي تنوع زیاتول د هغو مسایلو څخه دي چې د مستقبل لپاره د ثابت اقتصادي ودوې لپاره په جنوبي افریقا کې اړین دي، تر څو د طبیعي سرچینو د استخراج پورې خپل انحصار کم کړي. د نوښتګر ټیکنالوژیو معرفي او د 'سبز' اقتصاد پراختیا هم د هیواد د راتلونکي اقتصادي پرمختیا کې مهمه ونډه لرلی شي.
د جنوبي افریقا اقتصاد یوه پيچلې جوړښت دی، چې پکې زړې روایات او نوې د پرمختګ لارې چارې ځایيږي. سره له دې چې د بې کارۍ او نابرابري په څیر پام وړ ستونزې شته، هیواد لا هم د افریقا په قاره کې یوه مهمه اقتصادي لوبغاړی پاتې دي. په نږدې راتلونکي کې، جنوبي افریقا به د خپلو طبیعي سرچینو د استفادې، مالي ټیکنالوژیو پراختیا او د کاروباریانو لپاره د شرایطو ښه کولو هڅه وکړي، چې دې سره به د هیواد اقتصادي موقعیت ته ښه والی ورکړي او د مستقبل نسلونو لپاره نوي فرصتونه رامنځته کړي.