تاریخی انcyclopedia
چین شihواندي، یا چین شي هوان، د یو موحد چین لومړی امپراتور و، چې له ۲۲۱ کال مخکې له زېږېدنې څخه تر خپل مرګ پورې په ۲۱۰ کال کې حکومت وکړ. د هغه حکومت د چین په سیاست، اقتصاد او کلتور کې د پام وړ بدلونونو نښه وه، چې د هیواد د تاریخ پر راتلونکي باندې ستره اغیزه ترسره کړه.
چین شihواندي په ۲۵۹ کال مخکې له زېږېدنې کې د چین په دولت کې زېږېدلی و. د هغه حقیقي نوم چین چنګ ګونګ و، او هغه د چین پاچا زوی و. په ځوانۍ کې د خپل پلار د مړینې وروسته هغه پاچا شو، او د هغه حکومت د نورو چینايي دولتو ترمنځ د بې ثباتۍ او سیاسي مبارزې په شرایطو کې پیل شو.
په ۲۲۱ کال مخکې له زېږېدنې کې، چین شihواندي د اوو متخاصم دولتونو د یوځای کولو پروسه بشپړه کړه، چې د چین د دودیزو سلسلو پیل و. هغه د دیپلوماتي او نظامي ځواک دواړه وکارول ترڅو خپل هدف ترلاسه کړي. د هغه په مشرتوب کې، یوه واحده اداري تقسیم ترتیب شوه، چې د پراخو سیمو اداره کول خورا اسانه کړل.
چین شihواندي د مرکزي ځواک د پیاوړولو او د بوروکراسي ساده کولو لپاره ګڼ شمېر اصلاحات ترسره کړل. کلیدي اصلاحات شامل ول:
چین شihواندي د شخصي فرهنګ رامنځته کړ، چې هغه د یوه الهي حکمران په توګه پرمخ بیول. هغه د یو مقبرې جوړولو حکم صادر کړ، کوم چې وروسته د ټيراکوټې پوځ له امله مشهور شو — د سرتیرو مجسمو یوه لویه مجموعه چې باید د هغه د اخرت ژوند په موخه يې ساتنه وکړي.
د چین شihواندي حکومت همدارنګه د هغه د واک په وړاندې د ټولو سره سختې سرغړونې سره مخامخ شو. هغه کتابونه وسوځول او هغه پوهاند وژلي چې اختلاف نظر څرګندوي، چې د پوهانو په منځ کې پراخ نارضایتي رامنځته کړه.
چین شihواندي په ۲۱۰ کال مخکې له زېږېدنې کې د ناروغۍ له امله مړ شو، او د هغه مړینه د چین د سلسلې د چټک ویشلو لامل شوه. د هغه د وراثتونو نشې د سخت کنټرول ملاتړ کې د ناکامۍ سبب شوه، چې د بغاوتونو لامل شوه، او په ۲۰۶ کال مخکې له زېږېدنې کې سلسله وڅړل شوه.
سره له دې چې د هغه حکومت مخامخ د متضادانو سره مخامخ و، چین شihواندي په چین تاریخي کې ژور اثر پرېښود. د هیواد د یوځای کولو او د ادارې سیستم اصلاحاتو کې د هغه لاسته راوړنې د چین د امپراتورۍ اوږده تاریخ ته لاره هواره کړل. په هر حال، د هغه سختې حکومتي طریقې د دې یادونه کوي چې څنګه ځواک هم د جوړښت او هم د تخریب لپاره کارول کېدی شي.