تاریخی انcyclopedia
د کولمبیا تاریخ یوه پیچلې او څو اړخیزه پروسه ده چې مختلفې دورې او کلتوري اغیزې پوښي. له زړو تمدنونو څخه تر نوې زمانې پورې، هره دوره د هېواد په کلتوري او سیاسي منظر کې خپل اثر پرېښی دی.
په اوسنۍ کولمبیا کې ګڼ شمېر هندوانو قبیلې موجودې وې، چې د مسیسیپی کلتور، تایا رو او چیبچا په ګډون ځانګړې وې. دې تمدنونو زراعت ته وده ورکړه، پیچلې معمارۍ جوړې کړې او پرمختللې ټولنیزې جوړښتونه درلودل.
د هسپانويانو د راتګ سره په ۱۶مې پیړۍ کې د کولمبیا په تاریخ کې یوه نوې دوره شروع شوه. په ۱۴۹۹ کال کې، کریسټوفر کولمب د خپلو مشهور کشفونو وروسته د کاریبي سمندر ساحل پلټنه وکړه. په ۱۵۳۶ کال کې د استعمار لړۍ شروع شوه، او په ۱۵۴۹ کال کې پایتخت - بوګوتا تاسیس شوه.
هسپانويانو د سیمو کنټرول تازه کړ، او د محلي اوسیدونکو د مسیحیت ته د پراخو اړول پیل وکړ، چې د کلتور او ټولنې په برخه کې پام وړ بدلونونه راوستی.
د ۱۹مې پېړۍ په پیل کې کولمبیایانو د هسپانوي واکمنۍ پر ضد د ازادۍ لپاره مبارزه پیل کړه. په ۱۸۱۰ کال کې په بوګوتا کې پراخ اعتراضونه چاودیدلي، چې د ازادۍ د جګړې پیل شو. د سیمون بولیوار او فرانسیسکو د میرانډا په څیر مشران تر مشرۍ لاندې، کولمبیا په ۱۸۱۹ کال کې ازادي تر لاسه کړه.
په ۱۸۲۱ کال کې د لویې کولمبیا تاسیس وشو چې اوسنۍ کولمبیا، وینزویلا، ایکواډور او پانامه یوځای کوي، مګر دا یوځای کول ډیر وخت نه و.
د ۱۹مې پیړۍ له پای څخه کولمبیا د څو ملکی جګړو سره مخ شوه، چې "د زرو ورځو جګړه" (۱۸۹۹-۱۹۰۲) او "لیبرال انقلاب" (۱۹۴۸-۱۹۵۸) ورته ویل کیږي. دغه شخړې د هېواد په اقتصاد او نفوس کې د تخریبي پایلې لرلې.
له ۱۹۶۰مو لسیزو وروسته، کولمبیا د نشه یي توکو د قاچاق او د پارتيزاني ډلې لکه FARC او ELN له لورې د داخلي شخړو سره هم مخ شوه.
د ۲۰۰۰مو لسیزو له پیل راهیسې د کولمبیا حکومت د نشه یي توکو د قاچاق سره د مبارزې او امنیت د ښه کولو هڅې کوي. د پخوانیو انقلابیدونکو لپاره د بیا ادغام پروګرامونه او د اقتصادي حالت د ښه کولو هڅې د ادارې لپاره لومړیتوبونه شوې دي.
نن ورځ کولمبیا یوه هېواد دی چې د بډایه کلتوري میراث، متنوع دودونو او متحرک اقتصاد سره پیژندل کیږي. سره له دې چې د چلنجونو سره مخ دی، کولمبیا لا هم وده کوي او له ټولو خواوو سیلانیانو ته جلب کوي.
د کولمبیا تاریخ د متناقضاتو او درسونو ډک دی. د دې تېر تاریخ پوهیدل د هېواد اوسنی حالت او د هغې د ودې احتمالي لارې پوهیدلو کې مرسته کوي. هره دوره خپل ځانګړی اثر پرېښی، چې د کولمبیا د پیژندنې تنوع تشکیلوي.