تاریخی انcyclopedia
د ۲۰۱۶ کال سوله ای تړون، چې د کلمبیا حکومت او د کلمبیا انقلابي وسله وال ځواکونه (فارك) ترمینځ لاسلیک شوی، د ۵۰ کالو څخه زیاتو شخړو پای ته رسولو لپاره یوه مهمه ګام بلل کیږي، چې د ګڼو خلکو ژوند یې اخیستی او په ټولنه کې یې ژور زخمونه پرې ایښې. دا تړون د کلونو مذاکراتو او هڅو پایله ده چې د هیواد لپاره د دوامداره سولې ترلاسه کولو لپاره ترسره شوي. په دې مقاله کې، موږ د سوله ای تړون کلیدي اړخونه، اهمیت او د کلمبیا لپاره پایلې ته کتنه وکړو.
د کلمبیا شخړه د شلمې پېړۍ په منځ کې پیل شوه او د ګڼو عواملو له امله وه، چې پکې سیاسي ناپایدارۍ، ټولنیز نابرابري او بزګرانو ته د ځمکې د لاسرسي نشتون شامل دي. فارك په ۱۹۶۴ کال کې د یوه کارتلي ډلې په توګه تاسیس شو چې د غریبو او له ګڼو اړخونو تللو خلکو حقوقو لپاره جنګېده. د څو لسیزو په اوږدو کې، شخړه لا پیچیده شوه، نه یوازې سیاسي، بلکې ټولنیزو او اقتصادي اړخونو ته هم اړه درلوده.
په ۱۹۸۰مو او ۱۹۹۰مو کلونو کې، د کلمبیا حکومت د سولې ترلاسه کولو لپاره څو هڅې وکړې، مګر مذاکرات اکثر د تاوتریخوالي، فساد او د دواړو لوریو تر منځ د بې باوري له امله ناکامه شول. شخړه هم د نشه یي توکو د کارتلونو او بهرنیو ډلو لخوا مداخلو له امله لا زیاته پیچیده شوه، چې وضعیت یې لا ګونګ شوي کړی و.
د ۲۰۱۰ مو لسیزې په پیل کې وضعیت بدل شو کله چې ولسمشر خوان مانوئل سانتوس د فارك سره نوې سولې مذاکرات رامینځته کړل. مذاکرات په ۲۰۱۲ کال کې په هاوانا، کیوبا کې پیل شول، او دا مذاکرات د نړیوال ملاتړ او دواړو لوریو د سولې ترلاسه کولو هیلې له امله ممکن شوي. د مذاکراتو کلیدي موضوعګانې شاملې وې:
د ۲۰۱۶ کال د نومبر ۲۴ مه نیټه یو تاریخي سوله ای تړون د حکومت او فارك ترمینځ لاسلیک شو. دا تاریخي لحظه د هیواد په بدلون کې د هیلې او تمې سره ونیول شوه. تړون څو مهمو ټکو ته شامل و:
د سوله ای تړون لاسلیک کولو په کلمبیایي ټولنه کې مختلف غبرګونونه رامینځته کړل. د دې تړون ډېرو کسانو ته د اړین سولې او د هیواد د بیا رغونې لپاره فرصت په توګه وکتل. مګر د تړون مخالفینو هم موجود و، چې اعتقاد یې درلود چې دا تړون د شخړې قربانیانو ګټي نه شمیرل کیږي او کیدای شي د فارك پخوانیو جنګیالیو لپاره د بې کفایتۍ لامل شي.
د ۲۰۱۶ کال په اکتوبر کې، کلمبیایانو د تړون په اړه یوه ریفرنډم کې رایه ورکړه، مګر دا تړون د لږو رایو په اکثریت سره رد شو. دا هغوی ته دا واضحه کړه چې حکومت او فارك د مذاکراتو میز ته ستون شي ترڅو د تړون تعدیل او د نیوکو په نظر کې ونيسي.
د بیا کار په بعد، تړون په ۲۰۱۶ کال کې بیا لاسلیک شو، او بالاخره یې د اکثریت د خلکو ملاتړ ترلاسه کړ. د نوي تړون لاسلیک سبب شو چې حکومت د سوله ای نوښتونو د پلي کولو پروسه پیل کړي، پکې د کرنیزو اصلاحاتو او د فارك پخوانیو جنګیالیو لپاره پروژې شاملې وې.
د سوله ای تړون پلي کولو پروسه د ځانګړو کمیشنونو او اداراتو رامینځته کولو سره پیل شوه، چې د دې تړون د پلي کولو مختلف اړخونو مسولیت یې درلود. مګر د تړون د پلي کولو په لومړیو کلونو کې جدي ستونزې او چیلنجونه شتون درلود:
که څه هم چیلنجونه شتون لري، د ۲۰۱۶ کال سوله ای تړون د کلمبیا راتلونکي لپاره لوی اهمیت لري. دا د آشتی کولو پروسې پیل ګډون کړه، چې د هیواد سره مرسته کوي چې د تاوتریخوالي او دردونو میراث سره مخامخ شي، او همدارنګه د دوامدار پرمختګ یقیني کړي. د دې تړون کلیدي پایلې عبارت دي له:
د ۲۰۱۶ کال سوله ای تړون په کلمبیا کې د اوږدې شخړې پای ته رسولو او د ډیر عادلانه او سوله ای ټولنې د جوړولو لپاره مهم ګام دی. که څه هم د دې پلي کولو سره تړلې ستونزې او چیلنجونه موجود دي، دا تړون د هیواد پرمختګ او د خلکو ترمنځ آشتی لپاره نوې او چالاکۍ پراخوي. د سولې او ثبات ته د رسیدو هڅې د حکومت او په ټوله کې د ټولنې لپاره لومړیتوب پاتې کیږي، او دا مهمه ده چې ټولې خواوې د آشتی پروسې ته خپله ژمنتیا وساتي.
په دې ډول، د ۲۰۱۶ کال سوله ای تړون نه یوازې د شخړې پای بلکه د کلمبیا تاریخ کې د یوې نوې دورې پیل دی، چیرې چې بدلونونه او دوامداره پرمختګ ممکن دي.