Tarih Ansiklopedisi
Finlandiya'nın tarihinde Rus dönemi, 1808–1809 yılları arasındaki Rus-İsveç savaşı sonrasında, Finlandiya'nın Rus İmparatorluğu yönetimine geçmesiyle başladı. Bu dönem bir yüzyıldan fazla sürdü ve modern Fin kimliğinin ve devlet yapılarının şekillenmesinde önemli rol oynayan derin siyasi, ekonomik ve kültürel değişimlerin zamanı oldu. Rus İmparatorluğu, Finlandiya'ya önemli bir özerklik sunarak, Finlerin kültürlerini korumalarına ve ulusal bilinçlerini geliştirmelerine olanak tanıdı. Ancak Finlandiya'nın Rus sistemine entegrasyonu yönündeki kademeli çabalar, Finlerle Rus İmparatorluğu arasında gerilimli ilişkilere neden oldu.
1808–1809 savaşında İsveç'in yenilgisinin ardından, Fredrikshamn Antlaşması ile Finlandiya, otonom bir Büyük Dükalığı olarak Rus İmparatorluğu'na dahil oldu. 1809 yılında Rus İmparatoru Aleksander I, Finlandiya'ya İsveç yasalarının korunması, dini özgürlük ve özel statü dahil geniş haklar tanıdı. Porvoo'da (Borgo) toplanan Fin Dieti, yeni monarkına sadakatini onaylayarak Finlandiya'nın imparatorluk içindeki özerkliğini güçlendirdi.
Finlandiya, parlamentosunu - Dieti - ve kendi idari ve yargı yapılarını korudu. Böylece, Finlandiya hukuken imparatorluğun ana kısmından ayrı kalmaya devam etti ve Rus İmparatoru Finlandiya'nın Büyük Dükası unvanını taşıdı. Bu özel durum sayesinde, Fin kültürü, dili ve sosyal kurumları serbestçe gelişme olanağı buldu ve bu, gelecekteki bağımsız Finlandiya'nın şekillenmesinin temeli oldu.
Rus İmparatorluğu bünyesindeki Finlandiya önemli bir ekonomik büyüme yaşadı. Ülke, orman sanayisini, tarımı ve ticareti aktif bir şekilde geliştirdi. 19. yüzyılın ortalarında demiryollarının inşası başladı ve bu, ulaşım ağının gelişmesine ve ekonominin güçlenmesine katkı sağladı. 1812 yılında Finlandiya'nın başkenti ilan edilen Helsinki, giderek önemli bir ekonomik ve kültürel merkez haline gelmeye başladı ve nüfusu ile altyapısı hızla arttı.
Rusya, Finlandiya'nın özerkliğini korumaya devam ederken, ekonomik politika sanayi ve ticareti geliştirmeye yönelikti. Orman sanayisi, ekonominin temel ihracat sektörü haline geldi ve Finlandiya, ürünlerini sadece Rusya'ya değil, Batı Avrupa'ya da ihraç etmeye başladı. Ayrıca, ülkede ilk fabrikalar açılmaya başlandı ve bu, işçi sınıflarının ve kentsel nüfusun gelişimini teşvik etti.
19. yüzyılda, Finlandiya'da Fin kültürü ve dilini güçlendirmeye yönelik bir ulusal uyanış başladı. Ulusal kimliğe artan ilginin gölgesinde, Finler kendi tarihlerini ve geleneklerini incelemeye aktif bir şekilde dahil oldular. Bu süreç, Finceyi ve kültürü ülkenin sosyal yaşamının bir parçası haline getirmeyi amaçlayan bilim insanları, yazarlar ve politikacılar tarafından desteklendi.
1835 yılında Elias Lönnrot tarafından "Kalevala" destanının yayımlanması bu sürecin önemli olaylarından biri oldu; Lönnrot, Fin halk hikayelerini derleyip kaydetti. Bu destan, Fin ulusal ruhunun sembolü haline geldi ve Fin edebiyatı ile kültürünün gelişiminde önemli etki yarattı. 19. yüzyılın sonlarına gelindiğinde, Fince, İsveççe ile birlikte resmi dil statüsü kazandı ve bu, ulusal hareketin önemli bir başarısı oldu ve Finlandiya'nın kültürel kimliğini pekiştirdi.
19. yüzyılın sonlarından itibaren Rusya, Finlandiya'nın imparatorluğa entegrasyonu amacıyla bir ruslaştırma politikası başlattı. Bu politika, hukuki ve idari normların birleşik hale getirilmesi, Rus dilinin devlet kurumlarına getirilmesi ve Fin kuruluşlarının faaliyetlerine kısıtlamalar getirilmesini içeriyordu. 1899 yılında çıkarılan ve "Şubat Manifestosu" olarak bilinen yasa, Finlandiya'nın özerkliğini kısıtladı ve Fin yasalarını Saint Petersburg'daki merkezi hükümetin kontrolüne soktu.
Bu tedbirler, Finler arasında bir memnuniyetsizlik dalgasına yol açtı ve ulusal hareketin güçlenmesine neden oldu. Ruslaştırmaya karşı, Finler protestolar, dilekçeler yayınlama ve gizli örgütler kurma gibi aktif direnç gösterdiler. Pasif direniş hareketi, dünya kamuoyunun dikkatini çekti ve birçok Fin entelektüeli, özerkliğin korunmasını destekleyerek ruslaştırmaya karşı açıkça pozisyon aldı.
1905 yılı, ilk Rus devrimi, Finlandiya üzerindeki baskının azalmasına yol açtı ve bazı ruslaştırma tedbirleri kaldırıldı. 1906 yılında, tüm yetişkin Finlandiya vatandaşlarına, kadınlar da dahil olmak üzere, oy hakkı veren yeni bir seçim kanunu kabul edildi ve bu, Fince parlamentoyu, evrensel seçim sürecinin getirildiği dünyanın ilk parlamentolarından biri haline getirdi.
Ancak, tam özerklik yalnızca 1917 Şubat Devrimi'nden sonra yeniden sağlandı ve bu, Rusya'nın Finlandiya üzerindeki kontrolünü azalttı. Bu dönemde, Fin siyasi çevreleri bağımsızlık konusunu aktif olarak tartışmaya başladılar. Rusya'daki Ekim Devrimi ve Bolşeviklerin iktidarı ele geçirmesinin ardından, 6 Aralık 1917 tarihinde Fin Parlamentosu, Finlandiya'nın bağımsızlığını ilan etti. Bu gün, Rus döneminin sonunu ve ülkenin yeni bir aşamaya geçişinin sembolü haline geldi.
Rus dönemi, Fin toplumunun ve devletinin şekillenmesinde önemli bir etki yarattı. Bir yandan sağlanan özerklik, Finlandiya'nın geleneklerini ve dilini korumasına olanak tanıdı; bu, ulusal bilincin oluşumunda kritik bir rol oynadı. Öte yandan, ruslaştırma çabaları, bağımsızlık isteğini pekiştirdi ve devlet inşası için zemin hazırladı.
Rus İmparatorluğu içindeki kendi kendini yönetim deneyimi, Finlandiya'nın güçlü idari yapılar oluşturmasına yardımcı oldu ve bu yapı, gelecekteki bağımsız devletin temeli haline geldi. Finlandiya'nın bağımsızlığını ilan ettiği dönemde, Fin toplumu kendi kendini belirleme ve kendi devletini kurma konularında hazır durumdaydı. Bu dönemde oluşan siyasi ve toplumsal yapılar, bağımsız Finlandiya'da varlığını sürdürmeye devam etti.
Finlandiya tarihindeki Rus dönemi, Fin toplumunun yaşamının tüm yönlerini etkileyen derin dönüşümlerin bir dönemidir. Yüzyılı aşkın bir süre boyunca, Finlandiya, siyasi bağımlılığa rağmen kültürünü korumayı ve gelecekteki devletin temellerini atmayı başardı. Rus İmparatorluğu, Finlandiya'ya önemli bir özerklik tanıyarak, ulusal kimliğin oluşumu ve ekonominin gelişiminde etkili oldu.
19. yüzyılın sonlarında başlayan ruslaştırma politikası, ulusal hareketin büyümesine yol açtı ve bu, nihayetinde 1917 yılında Finlandiya'nın bağımsızlığını ilan etmesine zemin hazırladı. Böylelikle, Rus dönemi, Finlandiya'nın bağımsız bir devlet olarak şekillenmesi ve gelişmesi için önemli bir aşama haline geldi.