Tarih Ansiklopedisi
Türkiye'nin Kurtuluş Savaşı (1919-1923), ülkenin tarihindeki kilit bir olaydı ve modern Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna yol açtı. Bu çatışma, Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra meydana gelen siyasi, ekonomik ve sosyal değişimlerin bir sonucu olarak ortaya çıkmış ve Türk ulusunun bağımsızlık arzusunun ve ulusal uyanışının sembolü olmuştur. Bu yazıda savaşın nedenlerini, ana olaylarını, sonucunu ve Türkiye için önemini inceleyeceğiz.
Osmanlı İmparatorluğu'nun Birinci Dünya Savaşı'ndaki yenilgisinden sonra, 1918 yılıyla 1920'de imzalanan Sevres Antlaşması ile imparatorluğun toprakları galip devletler arasında bölündü. Bu durum, vatanlarını koruma gereğini anlamaya başlayan Türk nüfusu arasında geniş yankı buldu.
Sevres Antlaşması şu hükümleri içeriyordu:
Bu koşullar, Türkler arasında bağımsızlık mücadelesine yönelik hoşnutsuzluk ve bir istek uyandırdı.
Kurtuluş Savaşı, başta Yunan ordusu olmak üzere işgalci güçlere karşı mücadele çağrısıyla başladı. Yunan ordusu Anadolu'nun batı bölgelerine girdi.
Direnişin örgütlenmesinde önemli bir rol oynayan Mustafa Kemal (sonradan Atatürk olarak tanınan), ulusal hareketin lideri oldu. 1919 yılında Samsun'a geldi ve oradan direniş için mobilizasyonu başlattı:
Kurtuluş Savaşı, sonucunu belirleyen birkaç önemli savaş içeriyordu:
İlk İnönü Savaşı (Ocak-Şubat 1921), Türk güçleri için önemli bir zaferle sonuçlandı ve Yunan ordusunun saldırısını püskürttü.
Kütahya Savaşı (Haziran 1921) da Türklerin zaferiyle sonuçlandı ve Anadolu'nun batısındaki mevzilerini güçlendirdi.
Savaşın doruk noktası Dumlupınar Savaşı (Ağustos 1922) oldu; burada Türk ordusu Yunan ordusuna ağır bir yenilgi verdi. Bu savaş, işgalci güçlerin nihai olarak defedilmesi açısından belirleyici oldu.
Başarılı savaşlardan ve ülkenin büyük kısmının kurtarılmasından sonra, Kurtuluş Savaşı 1923'te imzalanan Lozan Antlaşması ile sona erdi ve bu antlaşma yeni Türkiye Cumhuriyeti'nin sınırlarını tanıdı.
Lozan Antlaşması şu hususları belirledi:
29 Ekim 1923'te Türkiye Cumhuriyeti ilan edildi ve Mustafa Kemal Atatürk ilk Cumhurbaşkanı oldu. Bu olay, Kurtuluş Savaşı'nın kesin sona erdiğini işaretledi ve Türkiye tarihinin yeni bir dönemi başladı.
Türkiye'nin Kurtuluş Savaşı hem ülke hem de dünya tarihi açısından büyük öneme sahiptir:
Modern Türkiye, özgürlük için savaşanları anarak Kurtuluş Savaşı olaylarını hatırlamaktadır. 30 Ağustos, Dumlupınar Savaşı'ndaki zafer günü, bağımsızlık ve ulusun birliğini sembolize eden ulusal bir bayram haline geldi.
Türkiye'nin Kurtuluş Savaşı, ülkenin geleceğini ve ulusal kimliğini belirleyen tarihinin önemli bir sayfasıdır. Mustafa Kemal Atatürk gibi liderler, modern, bağımsız ve laik bir devletin yolunu çizerek tarihte silinmez bir iz bıraktılar.