دانشنامه تاریخی
جنگ جهانی دوم (۱۹۳۹-۱۹۴۵) تأثیر عمیقی بر بسیاری از کشورها گذاشت، از جمله ایتالیا که یکی از شرکت‌کنندگان کلیدی در این درگیری بود. شرکت ایتالیا در جنگ تحت تأثیر جاه‌طلبی‌های سیاسی بنیتو موسولینی، رژیم فاشیستی و شرایط نظامی و اقتصادی مختلفی بود که به عواقب قابل توجهی برای کشور و جهان منجر شد.
پس از جنگ جهانی اول، ایتالیا با مشکلات اقتصادی و اجتماعی جدی روبرو شد. حزب فاشیست به رهبری بنیتو موسولینی در سال ۱۹۲۲ به قدرت رسید و وعده بازیابی اقتصاد، بازگرداندن افتخار ملی و بازگرداندن اراضی از دست رفته را داد. تحت رژیم فاشیستی، ایتالیا شروع به سیاست گسترش‌طلبانه‌ای کرد که شامل تصرف اتیوپی در سال ۱۹۳۵ و دخالت در جنگ داخلی اسپانیا بود.
تا سال ۱۹۳۹، ایتالیا از طریق پیمان استالین و پیمان دوستی با آلمان نازی ارتباط داشت. موسولینی در آلمان یک متحد قوی می‌دید و معتقد بود که جنگ می‌تواند فرصتی برای گسترش اراضی ایتالیایی باشد. در ۱۰ ژوئن ۱۹۴۰، پس از شکست فرانسه، ایتالیا به بریتانیا و فرانسه اعلان جنگ داد و به سمت محور وارد جنگ شد.
ارتش ایتالیا با اهداف آمبیسیوسی شروع به جنگ کرد، اما به زودی با مشکلات جدی مواجه شد. عملیات‌های اصلی نظامی شامل:
تا سال ۱۹۴۳، ایتالیا با شکست‌های فاجعه‌بار در جبهه‌های مختلف روبرو شد. به دلیل عدم هماهنگی بین فرماندهی و کمبود منابع، ارتش ایتالیا تضعیف شد. یک نقطه عطف مهم شکست در استالینگراد بود که روحیه نیروهای ایتالیایی را تضعیف کرد. به زودی پس از آن، در سال ۱۹۴۳، عملیات «هسکی»، حمله متفقین به سیسیل آغاز شد.
با سقوط سیسیل و تهدید اشغال سرزمین ایتالیا، موسولینی در ۲۴ ژوئیه ۱۹۴۳ از مقام خود برکنار شد. نخست‌وزیر جدید، مارشال پیه‌ترو بادولیو، در ۸ سپتامبر ۱۹۴۳ با متفقین یک آتش‌بس امضا کرد، اما این تصمیم به چالش‌های جدیدی منجر شد.
پس از برکناری موسولینی، ایتالیا وارد مرحله جدیدی شد. پس از امضای آتش‌بس، کشور تقسیم شد. شمال ایتالیا تحت اشغال آلمان‌ها و تحت مدیریت دولت دست‌نشانده فاشیست بود، در حالی که مناطق جنوبی تحت کنترل متفقین قرار داشت.
در مناطق تحت کنترل آلمان، جنبش‌های چریکی شکل گرفتند که علیه اشغال مبارزه می‌کردند و سعی در بازسازی نهادهای دموکراتیک داشتند. مبارزه چریک‌ها به نماد مقاومت تبدیل شد و به تلفات زیادی در میان غیرنظامیان منجر شد.
در آوریل ۱۹۴۵، با پیشروی متفقین به شمال، پارتیزان‌های ایتالیایی میلان را تصرف کردند و شهرهای ایتالیا را آزاد کردند. در ۲۵ آوریل ۱۹۴۵، ایتالیا از کنترل نازی‌ها آزاد شد. موسولینی، در تلاش برای فرار به شمال، در ۲۸ آوریل ۱۹۴۵ دستگیر و توسط پارتیزان‌ها اعدام شد.
در نتیجه جنگ جهانی دوم، ایتالیا آسیب‌های گسترده‌ای متحمل شد. بیش از ۴۰۰,۰۰۰ ایتالیایی جان خود را از دست دادند و اقتصاد کشور ویران شد. جنگ همچنین اثری عمیق بر جامعه ایتالیایی گذاشت و به تغییرات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی انجامید.
پس از جنگ، ایتالیا دوره‌ای از بازسازی و انتقال به دموکراسی را تجربه کرد. در سال ۱۹۴۶، یک رفراندوم درباره سلطنت برگزار شد که در آن ایتالیایی‌ها به تأسیس جمهوری رأی دادند. این رویداد نشانه‌ای مهم در تاریخ کشور بود.
کنستیتوسیون جمهوری ایتالیا در سال ۱۹۴۸ تصویب شد که آغازگر دوره جدیدی در سیاست ایتالیا بود. از این زمان، ایتالیا با کمک برنامه مارشال آمریکا به بازسازی اقتصاد خود پرداخت و به رشد اقتصادی قابل توجه و ثبات سیاسی دست یافت.
ایتالیا در جنگ جهانی دوم آزمایش‌های سخت و تغییرات عمیقی را تجربه کرد. شرکت در جنگ منجر به عواقب فاجعه‌بار شد، اما همچنین به عنوان کاتالیزوری برای تغییرات سیاسی و بازسازی کشور عمل کرد. مردم ایتالیا، که جنگ و فاشیسم را تجربه کرده‌اند، توانستند ایتالیا جدیدی را بر اساس اصول آزادی و حقوق بشر بنا کنند.