دانشنامه تاریخی
اصلاحات اجتماعی چین در تاریخ این کشور جایگاه ویژه‌ای دارند، از زمان‌های باستان تا دوران معاصر. این اصلاحات به تمامی جنبه‌های زندگی اجتماعی مربوط می‌شود - از آموزش و پرورش و بهداشت و درمان گرفته تا حقوق بشر و تأمین اجتماعی. به‌ویژه تحول‌های قابل توجهی پس از تأسیس جمهوری مردم چین در سال ۱۹۴۹ و نیز در دهه‌های اخیر انجام شده است، زمانی که چین به سمت تحول بازار حرکت کرد. در این راستا، اصلاحات اجتماعی چین تلاش‌های دولت را برای مقابله با چالش‌های جدید و تقویت تاب‌آوری خود در دنیای در حال تغییر منعکس می‌کند.
نخستین نکته این است که اصلاحات اجتماعی در چین تاریخچه‌ای چند صد ساله دارد. حکام باستانی چین به‌طور فعال روش‌های مختلفی برای اداره جمعیت را توسعه می‌دادند و سعی در ایجاد جامعه‌ای پایدار داشتند. یکی از این اقدامات، معرفی سیستم آموزشی کنفوسیوسی بود که بر اصول اخلاقی و هماهنگی اجتماعی مبتنی بود و تأثیر زیادی بر روابط اجتماعی و آگاهی چینی‌ها داشت.
توجه ویژه‌ای باید به اصلاحات دوره خاندان هان داشت، زمانی که در چارچوب ساختار سیاسی و اجتماعی، نهادهای مهمی مانند آزمون‌های امپراتوری شکل گرفت که به افراد با استعداد امکان می‌داد تا در خدمات دولتی شغف پیدا کنند. این امر درهای طبقه متوسط را به نخبگان اداری گشود که گامی ارزشمند در جهت تحرک اجتماعی بود.
تغییرات انقلابی در حوزه اجتماعی چین پس از تأسیس جمهوری مردم چین در سال ۱۹۴۹ آغاز شد. تحت رهبری مائو تسه‌تونگ، مجموعه‌ای از اصلاحات رادیکال اجرا شد که به تحقق تحول سوسیالیستی جامعه معطوف بود. این اصلاحات در مرحله اول به مسائل زمین، مبارزه با فقر و ساختار جدید اجتماعی مربوط می‌شد.
یکی از نخستین و مهمترین اصلاحات، توزیع مجدد زمین بود که به پایان نظام feudal و بهبود وضعیت کشاورزان انجامید. این اصلاح جزئی از یک پروسه وسیع‌تر بود که شامل ایجاد کوآپراسیون‌ها و شرکت‌های کشاورزی دولتی می‌شد و به تمرکز قدرت اقتصادی و اجتماعی در دستان دولت کمک کرد.
اما مهمترین اصلاحات اجتماعی در دوران مائو شامل اقدامات توزیع ثروت، ملی‌سازی صنعت و اجرای اولین «انقلاب فرهنگی» بود. در دهه ۱۹۵۰، مائو کمپینی را علیه عناصر «بورژوایی» در جامعه آغاز کرد که به همه حوزه‌های زندگی اجتماعی مربوط می‌شد. مائو به دنبال ایجاد جامعه‌ای بدون تفاوت‌های طبقاتی بود، اما این یوتوپیا به سختی قابل دستیابی بود و منجر به تعداد زیادی از ناآرامی‌های اجتماعی، از جمله قحطی و سایر وقایع تراژیک شد.
پس از مرگ مائو تسه‌تونگ در سال ۱۹۷۶ و به قدرت رسیدن دنگ Xiaoping، مرحله جدیدی در سیاست اجتماعی چین آغاز شد. این دوره را می‌توان زمان عمل‌گرایی دانست که در آن کشور بر رشد اقتصادی و مدرن‌سازی تأکید کرد که منجر به اصلاحات در سیستم اجتماعی شد. تغییرات اساسی به انتقال از اقتصاد جمع‌گرایانه به بازار محور معطوف بود که تأثیر قابل توجهی بر ساختار اجتماعی کشور داشت.
یکی از نخستین اقدام‌ها بهبود شرایط برای کشاورزان بود. دنگ Xiaoping اصلاحاتی را آغاز کرد که در آن کشاورزان امکان مالکیت زمین به صورت اجاره‌ای را پیدا کردند، که کیفیت زندگی آنها را به‌طور قابل توجهی بالا برد و به رشد تولید کشاورزی کمک کرد. این تغییرات به افزایش تقاضای مصرف و فراهم کردن دسترسی به مواد غذایی اساسی برای جمعیت منجر شد.
علاوه بر این، اقداماتی برای اصلاح سیستم آموزشی انجام شد، از جمله بازگشت به آزمون‌های ورودی دانشگاه‌ها که به افزایش مهارت و سطح تحصیلی جمعیت کمک کرد. این، به نوبه خود، اساس توسعه نیروی کار لازم برای صنعتی شدن چین گردید.
در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، چین به مسیر مدرن‌سازی ادامه داد. توجه اصلی به بهبود زیرساخت اجتماعی و ایجاد یک سیستم تضمین اجتماعی مؤثر معطوف شد. در کشور بر روی ایجاد ساخت‌وسازهای مسکن، اصلاح بهداشت و درمان و سیستم تأمین اجتماعی تأکید داشتند.
یکی از مهمترین جنبه‌های این اصلاحات، بهبود وضعیت کارگران، ایجاد شغل و افزایش سطح زندگی در شهرهای بزرگ مانند پکن، شانگهای و گوانگژو بود. مهم است که اشاره شود در این دوره، تمایل به شهرنشینی مشاهده شد که میلیون‌ها کشاورز به شهرها مهاجرت کردند و این موضوع ساختار اجتماعی را تغییر داد و بر نگرش‌ها نسبت به زندگی شهری و روستایی تأثیر گذاشت.
با آغاز قرن ۲۱، چین به اصلاح سیستم اجتماعی خود ادامه می‌دهد. مهمترین اهداف شامل بهبود سیستم بهداشت و درمان و همچنین توجه قابل توجه به مسأله پیری جمعیت است. در سال ۲۰۰۹، سیستم بهداشت و درمان اصلاح شده‌ای معرفی شد که هدف آن افزایش دسترسی به خدمات پزشکی برای تمامی اقشار جامعه، از جمله افراد ساکن در مناطق دورافتاده و روستایی بود.
در سال‌های اخیر، توجه زیادی به اصلاح سیستم تأمین اجتماعی، به‌ویژه در شرایط پیری جمعیت معطوف شده است. دولت چین برنامه‌هایی را برای افزایش پرداخت‌های بازنشستگی و ایجاد سیستم حفاظت اجتماعی برای شهروندان سالمند اجرا می‌کند. در این زمینه، بهبود شرایط کار و زندگی سالمندان شامل اقداماتی برای حمایت از آنها در سطح مقامات محلی اهمیت زیادی پیدا کرده است.
در شرایط اقتصاد معاصر چین، اصلاحات اجتماعی همچنین شامل بهبود شرایط برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، افزایش سطح آموزش و تحرک اجتماعی، و همچنین توسعه فناوری و نوآوری‌ها می‌شود. چین به‌طور فعال برنامه‌های اجتماعی مختلفی را برای بهبود کیفیت زندگی مردم، به‌ویژه در مناطق کمتر توسعه‌یافته، طراحی می‌کند.
اصلاحات اجتماعی چین به مکانیزم مهمی تبدیل شده‌اند که به تحول این کشور کمک می‌کند. این اصلاحات به تمامی جنبه‌های زندگی مربوط می‌شوند - از آموزش و پرورش و بهداشت و درمان گرفته تا سیستم بازنشستگی و شرایط کار. این اصلاحات نه تنها موجب بهبود سطح زندگی چینی‌ها شدند، بلکه به تقویت ثبات اجتماعی در کشور کمک کردند، به‌ویژه در شرایط انتقال از اقتصاد برنامه‌ریزی شده به سمت بازار. تحول‌های اجتماعی چین همچنان ادامه دارد و بر توسعه پایدار و بهبود رفاه مردم تأکید می‌کند.