دانشنامه تاریخی
نیجریه یکی از چندزبانه‌ترین کشورهای جهان است. با بیش از 500 زبان، این کشور در زمینه تنوع زبانی در رتبه بالایی قرار دارد. وضعیت زبانی در نیجریه پیچیده و چندوجهی است، زیرا گروه‌های قومی مختلفی که در این کشور زندگی می‌کنند، به زبان‌های مختلف صحبت می‌کنند. در این مقاله به ویژگی‌های اصلی وضعیت زبانی در نیجریه پرداخته می‌شود، از جمله زبان‌های رسمی و محلی و همچنین نقش زبان در زندگی فرهنگی و سیاسی.
زبان رسمی نیجریه زبان انگلیسی است. این به‌عنوان میراثی از گذشته استعماری است، زمانی که این کشور بخشی از امپراتوری بریتانیا بود. با وجود تنوع زبانی فراوان در کشور، زبان انگلیسی همچنان زبان اصلی برای ارتباط در حوزه‌های رسمی و تجاری، در نهادهای دولتی و همچنین در آموزش و رسانه‌ها باقی مانده است.
زبان انگلیسی در تمام سطوح ارتباطات دولتی، از بالاترین مقامات تا ادارات محلی استفاده می‌شود. این زبان به‌عنوان یک پیوند بین گروه‌های قومی مختلف عمل می‌کند، زیرا هیچ زبانی پوشش‌دهنده تمام جمعیت کشور نیست. این همچنین به نیجریه در حفظ ثبات سیاسی و اجتماعی کمک می‌کند و به افرادی از مناطق مختلف و گروه‌های قومی اجازه می‌دهد تا به یک زبان مشترک صحبت کنند.
با این حال، با وجود استفاده گسترده از انگلیسی، بسیاری از نیجری‌ها همچنین به زبان‌های دیگر مسلط هستند، که این وضعیت زبان‌ها را بسیار لایه‌ای می‌سازد.
نیجریه خانه بیش از 500 گروه قومی مختلف است و اکثر آن‌ها زبان‌های بومی خود را دارند. بزرگ‌ترین گروه‌های زبانی شامل هائوسا، یوروبا و ایگبو هستند. این زبان‌ها نه‌تنها وسایل ارتباطی مهمی برای میلیون‌ها نیجریایی هستند، بلکه نقش مهمی در فرهنگ، دین و ساختار اجتماعی مردمی که به آن‌ها صحبت می‌کنند، ایفا می‌کنند.
هائوسا یکی از بزرگ‌ترین زبان‌های نیجریه است و عمدتاً در شمال کشور استفاده می‌شود. هائوسا همچنین به‌عنوان یک زبان مهم تجارت و تعامل بین قومی در کشورهای مختلف غرب آفریقا عمل می‌کند. این زبان دارای تعداد زیادی لهجه است و اگرچه نوشتار آن بر مبنای الفبای عربی است، در نیجریه از الفبای لاتین استفاده می‌شود.
یوروبا زبانی است که عمدتاً در بخش جنوب غربی نیجریه صحبت می‌شود. یوروبا دارای اهمیت تاریخی و فرهنگی زیادی است، از جمله ادبیات غنی و سنت‌های دینی. این زبان نه‌تنها در نیجریه، بلکه در کشورهای دیگر مانند بنین و توگو نیز و همچنین در دیاسpora، به‌ویژه در ایالات متحده و بریتانیا استفاده می‌شود.
ایگبو زبانی است که در بخش جنوب شرقی نیجریه صحبت می‌شود. این زبان نیز دارای چندین لهجه است و گویشوران آن به‌طور فعال در زندگی روزمره، فرهنگ و سنت‌ها از آن استفاده می‌کنند. ایگبو زبان مهمی برای افرادی است که در شهرهای بزرگ مانند ابوجا و لاگوس زندگی می‌کنند، جایی که شمار قابل توجهی از اهالی مناطق جنوب شرقی کشور حضور دارند.
علاوه بر این زبان‌ها، در نیجریه تعداد زیادی زبان کوچک دیگر وجود دارد که همچنین نقش مهمی در زندگی گویشوران خود ایفا می‌کنند. آن‌ها هویت‌های فرهنگی مهمی برای بسیاری از گروه‌های قومی هستند و اگرچه تعداد آن‌ها در زمینه‌های رسمی ارتباط محدود است، اما آن‌ها بخشی جدایی‌ناپذیر از میراث فرهنگی نیجریه باقی می‌مانند.
علاوه بر زبان انگلیسی، در نیجریه پیدجن-انگلیسی (Nigerian Pidgin) به‌طور گسترده‌ای استفاده می‌شود. این نوعی از زبان انگلیسی است که شامل عناصر زبان‌های محلی می‌باشد و یک وسیله غیررسمی برای ارتباط در زندگی روزمره است. پیدجن-انگلیسی عمدتاً در گفتگوهای غیررسمی، در فرهنگ خیابانی و همچنین در موسیقی و سینما استفاده می‌شود.
پیدجن-انگلیسی بخشی مهم از هویت فرهنگی نیجریه شده است، به‌ویژه در میان جوانان. این زبان به‌طور مکرر برای توصیف «زبان مردمی» استفاده می‌شود که برای افراد گروه‌های قومی مختلف، که به‌طور کامل به زبان انگلیسی یا زبان‌های محلی مسلط نیستند، قابل‌دسترس است. پیدجن-انگلیسی به‌طور فعال در فرهنگ عامه و رسانه‌ها استفاده می‌شود و محبوبیت آن به‌ویژه در میان جمعیت جوان همچنان در حال افزایش است.
سیاست زبانی نیجریه به حفظ و توسعه زبان‌های رسمی و محلی متمرکز است. در قانون اساسی نیجریه استفاده از زبان انگلیسی به‌عنوان زبان رسمی ثبت‌شده است، اما همچنین ابتکارات قانونی و فرهنگی برای حمایت از زبان‌های محلی وجود دارد. یکی از این ابتکارات توسعه نظام آموزشی است که تدریس به زبان‌های محلی در مدارس ابتدایی و استفاده از چندین زبان در مؤسسات آموزشی و فرهنگی را پیش‌بینی می‌کند.
دولت نیجریه اهمیت زبان‌ها را به‌عنوان منبع فرهنگی و تاریخی درک کرده و اقداماتی را برای حفظ آن‌ها انجام می‌دهد. زبان‌های محلی به‌طور فعال در رادیو و تلویزیون و همچنین در نشریات چاپی استفاده می‌شوند. در سال‌های اخیر توجه بیشتری به حفظ زبان‌هایی که در معرض خطر نابودی قرار دارند، مانند زبان‌های گروه‌های قومی کوچک داده شده است.
نیجریه همچنین در تلاش‌های بین‌المللی برای حفظ زبان‌ها با حمایت از برنامه‌های یونسکو و سایر سازمان‌ها که به توسعه چندزبانی و حمایت از تنوع زبانی مربوط می‌شود، شرکت می‌کند.
تنوع زبانی نیجریه نه‌تنها ثروت آن، بلکه چالشی نیز به همراه دارد. با اینکه کشور به این تعداد زبان افتخار می‌کند، این موضوع همچنین برای تأمین ارتباط بین گروه‌های قومی مختلف چالش‌هایی ایجاد می‌کند. در عمل، هرچند که انگلیسی و پیدجن-انگلیسی به‌طور گسترده‌ای استفاده می‌شوند، بسیاری از ساکنان نیجریه ترجیح می‌دهند از زبان مادری خود استفاده کنند، که می‌تواند به موانعی در ارتباطات بین قومی و ادغام اجتماعی منجر شود.
علاوه بر این، تهدیدی برای نابودی برخی زبان‌ها وجود دارد، به‌ویژه در مناطق شهری، جایی که جوانان به‌طور فزاینده‌ای در زندگی روزمره از زبان انگلیسی یا پیدجن-انگلیسی استفاده می‌کنند. این مسئله به‌ویژه برای گروه‌های قومی کوچک که زبان‌هایشان گستردگی زیادی ندارند، مشکل‌ساز است. برنامه‌هایی که به حفظ این زبان‌ها متمرکز هستند، در حال تبدیل شدن به امری با اهمیت هستند.
وضعیت زبانی در نیجریه یکی از پیچیده‌ترین و متنوع‌ترین وضعیت‌ها در جهان است. این کشور ترکیبی از بیش از 500 زبان دارد که هرکدام نقش مهمی در زندگی جوامع محلی ایفا می‌کنند. زبان رسمی انگلیسی، پیدجن-انگلیسی و زبان‌های محلی، وسایل اصلی ارتباط در حوزه‌های مختلف زندگی، از جمله سیاست، آموزش و فرهنگ هستند. با وجود چالش‌های ناشی از چندزبانی، نیجریه همچنان در حال توسعه سیاست زبانی خود است که به حفظ ثروت میراث زبانی‌اش معطوف است. این خود نمونه‌ای از این است که چگونه تنوع زبانی می‌تواند به‌عنوان وسیله‌ای برای تقویت وحدت و هویت فرهنگی مورد استفاده قرار گیرد.