دانشنامه تاریخی
تکامل سیستم دولتی اسلواکی فرآیند طولانی و پیچیده‌ای است که شامل مراحل تاریخی متعددی می‌شود، از تشکیل دولت‌های ابتدایی تا اسلواکی مستقل مدرن. اسلواکی به عنوان بخشی از ساختارهای سیاسی و فرهنگی مختلف، از دوره‌های استقلال، سلطه کشورهای خارجی و شکل‌گیری خودآگاهی ملی عبور کرده است. مطالعه این فرآیندها به درک بهتر نحوه شکل‌گیری سیستم دولتی مدرن اسلواکی و مراحل تکاملی که به وضعیت کنونی آن به عنوان یک کشور مستقل منجر شده، کمک می‌کند.
اسلواکی تاریخ طولانی دارد و سنت‌های دولتی آن به عمق قرون وسطی برمی‌گردد. نخستین دولت‌های شناخته‌شده در سرزمین اسلواکی در قرن‌های هفتم و هشتم میلادی شکل گرفتند، زمانی که قبایل اسلاوی شروع به اتحاد در ساختارهای سیاسی بزرگ‌تر کردند. یکی از نمونه‌های اولیه این ادغام، امپراتوری موراویا (قرن نهم و دهم) بود که بخشی از سرزمین اسلواکی کنونی را در بر می‌گرفت. این منطقه مرکز فرهنگی و تجاری مهمی بود و در آن، نخستین عناصر دولت‌داری، از جمله سیستم مدیریت محلی و آغاز مسیحیت شکل گرفت.
پس از فروپاشی موراویا در قرن دهم، سرزمین اسلواکی تحت حاکمیت پادشاهی مجارستان قرار گرفت که تأثیر قابل توجهی بر توسعه ساختار دولتی در این منطقه داشت. در این دوره، اسلواکی بخشی از پادشاهی متحد مجارستان شد و سیستم دولتی اسلواکی در قالب سلطنت مجارستان شکل گرفت. این وابستگی تأثیر بزرگی بر ساختار حقوقی و اداری منطقه گذاشت که تا پایان قرن هجدهم ادامه داشت.
طی چندین قرن، اسلواکی بخشی از مجارستان بود و ساختار دولتی آن به شدت با سلطنت هابسبورگ‌ها که بر مرکز اروپا کنترل داشتند، مرتبط بود. علیرغم نقش حاشیه‌ای خود در پادشاهی مجارستان، اسلواکی نقش مهمی در توسعه این منطقه ایفا کرد و با گذشت زمان، اشکال خاصی از خودمدیریتی در جوامع محلی، به‌ویژه در شهرها و مناطق روستایی توسعه یافت. با این حال، خودمختاری سیاسی اسلواکی محدود بود و تصمیم‌گیری‌های مربوط به سیاست خارجی و داخلی آن در مجارستان انجام می‌شد.
در نیمه دوم قرن نوزدهم، در اسلواکی احیای ملی آغاز می‌شود، زمانی که جنبش‌هایی برای خودشناسی فرهنگی و سیاسی ظهور می‌کنند. یکی از ایدئولوگ‌های اصلی ملی‌گرایی اسلواکی، لودوویت شتور بود که برای به رسمیت شناختن زبان و فرهنگ اسلواکی و همچنین برای خودمختاری منطقه در چارچوب اتریش-مجارستان تلاش کرد. با این حال، علیرغم تلاش‌های میهن‌پرستان اسلواکی، اسلواکی همچنان تحت کنترل مقامات مجارستانی باقی ماند که منجر به مشکلات اجتماعی و اقتصادی قابل توجهی شد.
نقطه عطفی در تاریخ اسلواکی در سال 1918 اتفاق افتاد، زمانی که پس از پایان جنگ جهانی اول، امپراتوری اتریش-مجارستان فروپاشید و شکل جدیدی از دولت فدرالی به نام چکسلواکی تشکیل شد. در این لحظه، اسلواکی فرصتی برای پیوستن به یک کشور مستقل جدید که بر مبنای اصول ارزش‌های دموکراتیک تأسیس شده بود، پیدا کرد. با این حال، با وجود شناسایی رسمی، روابط بین چک‌ها و اسلواک‌ها پیچیده باقی ماند و در طول دوره بین دو جنگ، اسلواکی به طور قابل توجهی در زندگی سیاسی چکسلواکی حاشیه‌ای شد.
در این زمان، تلاش‌هایی برای تقویت هویت اسلواکی از طریق ابتکارات فرهنگی و آموزشی شکل می‌گیرد. در سال 1939، در شرایط بی‌ثباتی سیاسی و در پس‌زمینه فشار فزاینده از سوی آلمان نازی، اسلواکی استقلال خود را به عنوان جمهوری اسلواکی اعلام کرد که تا سال 1945 ادامه داشت. با این حال، این دولت مستقل تحت کنترل قابل توجه نازی‌ها قرار گرفت، که بر ساختار سیاسی و زندگی اجتماعی آن تأثیر منفی داشت.
پس از جنگ جهانی دوم، اسلواکی دوباره بخشی از چکسلواکی شد، اما این بار به عنوان یک جمهوری سوسیالیستی در چارچوب بلوک شوروی. در سال 1948، انقلاب کمونیستی در چکسلواکی رخ داد که قدرت حزب کمونیست را تثبیت کرد. در شرایط سرکوب سیاسی شدید و ساختار سوسیالیستی، اسلواکی تحت کنترل مقام‌های حزبی قرار داشت که اصلاحات کشاورزی و صنعتی‌سازی را انجام می‌دادند. شکل‌گیری اقتصاد سوسیالیستی واحد و تمرکز قدرت به معنای آن بود که ساختار دولتی اسلواکی تحت سلطه منافع بلوک شوروی و ایدئولوژی کمونیستی قرار داشت.
در این دوره، نهادهای مختلف دولت سوسیالیستی ایجاد و تقویت می‌شدند، از جمله اقتصاد برنامه‌ریزی شده و جمع‌کردن کشاورزی. به موازات این امر، روسی‌سازی و سرکوب جنبش‌های ملی تشدید می‌شد که فرآیندهای توسعه هویت فرهنگی و سیاسی اسلواکی را پیچیده می‌کرد.
از سال 1989، پس از فروپاشی دیوار برلین و انحلال بلوک سوسیالیستی، تغییرات سیاسی گسترده‌ای در چکسلواکی آغاز شد. گذار به دموکراسی دشوار بود و با مشکلات اقتصادی همراه بود، اما از دهه 1990 به بعد، کشورهایی که در چکسلواکی بودند، شروع به توسعه ساختارهای سیاسی جدید کردند. در سال 1993، چکسلواکی به دو کشور مستقل — جمهوری چک و اسلواکی تقسیم شد. این تقسیم به‌صورت مسالمت‌آمیز بود و اسلواکی استقلال خود را به‌دست آورده و سیستم دولتی خود را برقرار کرد.
اسلواکی پس از تقسیم چکسلواکی مسیر توسعه دموکراتیک را انتخاب کرد که شامل اصلاحاتی برای ادغام در ساختارهای اروپایی و بین‌المللی بود. در سال 2004، اسلواکی به اتحادیه اروپا پیوست که به گامی مهم در توسعه سیاسی و اقتصادی آن تبدیل شد. در سال‌های بعد، اسلواکی همچنین به ناتو پیوست و به عنوان عضوی کامل از جامعه بین‌المللی شناخته شد.
امروز اسلواکی یک جمهوری پارلمانی است که رئیس‌جمهور آن عمدتاً وظایف نمایشی دارد و پارلمانی که قدرت قانون‌گذاری را انجام می‌دهد. سیستم دولتی کشور بر مبنای اصول دموکراسی، حاکمیت قانون و تفکیک قوا استوار است. اسلواکی به‌طور فعال در روابط بین‌المللی شرکت می‌کند، به حفظ ثبات در مرکز اروپا تلاش می‌کند و اقتصادی مبتنی بر اصول بازار را توسعه می‌دهد.
اسلواکی مسیر طولانی‌ای را از دولت‌های قرون وسطی تا دولت مدرن مستقل طی کرده است. تکامل سیستم دولتی با تغییرات سیاسی متعدد، مبارزه برای هویت ملی و استقلال، و همچنین سازگاری با شرایط بین‌المللی مدرن همراه بوده است. وضعیت کنونی اسلواکی به عنوان یک کشور مستقل دموکراتیک نتیجه رویدادهای تاریخی متعدد و تلاش‌های مردم برای خودشناسی و توسعه است.