ادبیات در مناطق فعلی اسلواکی تحت تأثیر سنت لاتین قرون وسطایی و فرهنگ چک شکل گرفته است. در قرن نوزدهم، در شرایط نوزایی ملی، سنت نوشتاری ثابتی در اسلواک ظهور کرد که به کدگذاری زبان و توسعه ادبیات خود اختصاص داشت.
مراحل اولیه و تأثیر اصلاحات
در قرون وسطی و عصر اصلاحات، ادبیات در این منطقه عمدتاً به شکل لاتین و مذهبی بود. کارهای آموزشی و تربیتی یان آموش کومنیوس (Jan Amos Comenius)، معلم چک قرن هفدهم، تأثیر قابل توجهی داشت که ایده‌های او درباره آموزش عمومی و یادگیری به زبان مادری برای فضای فرهنگی اسلواکی نیز مهم بود.
قرن نوزدهم — نوزایی ملی
قرن نوزدهم، دوره کلیدی برای شکل‌گیری سنت ادبی اسلواکی است: برنامه‌های ملی به وجود آمد، جنبش ادبی به سمت توسعه زبان نوشتاری اسلواکی و شکل‌گیری هویت ملی ایجاد شد.
Ľudovít Štúr (1815–1856)
سیاستمدار، ایدئولوگ و زبان‌شناس نوزایی ملی.
Ľudovít Štúr یکی از شخصیت‌های مرکزی جنبش ملی اسلواکی در قرن نوزدهم است. او زبان ادبی معاصر اسلواکی را کدگذاری کرد و بر گسترش آموزش و خودآگاهی ملی کار کرد.
Pavol Országh Hviezdoslav (1849–1921)
شاعر، نمایشنامه‌نویس و مترجم.
Hviezdoslav یکی از بزرگ‌ترین شاعران اسلواکی به شمار می‌رود: شعر او ترکیبی از مضامین فلسفی عمیق، موضوعات ملی و مهارت در وزن‌سازی است. او سهم بزرگی در توسعه شعر و نمایشنامه‌نویسی اسلواکی داشت.
Janko Kráľ (1822–1876) و Samo Chalupka (1812–1883)
شعرای رمانتیک با گرایش ملی.
این شاعران در روح رمانتیسم و ایده‌های میهن‌پرستانه کار کردند: در آثار آن‌ها غالباً موضوعاتی از جمله طبیعت، آزادی و نوزایی ملی وجود دارد.
پایان قرن نوزدهم — شروع قرن بیستم: نثر و رئالیسم
در این دوره، نثر پیشرفته‌ای ظهور کرد که در مرکز توجه آن مشکلات اجتماعی، تصویر زندگی دهقانی و مسائل اخلاقی و معنوی بود. نویسندگان به دنبال ارائه واقعیت به شکلی واقعی و روان‌شناختی دقیق بودند.
Martin Kukučín (1860–1928)
نویسنده و نمایشنامه‌نویس.
Kukučín به خاطر آثارش درباره زندگی جامعه اسلواکی شناخته شده است، جایی که او طنز، کنایه و درک عمیق از روان‌شناسی انسانی را ترکیب کرد.
Božena Slančíková-Timrava (1867–1951)
نویسنده و داستان‌نویس.
آثار تیمراوا با نثر روان‌شناختی ظریف، تحلیل زندگی روستایی و سرنوشت زنان در شرایط تغییرات اجتماعی مشخص می‌شود.
قرن بیستم: مدرنیسم، دوره بین‌دورانی و زمان پس از جنگ
قرن بیستم تنوع ادبی را به ارمغان آورد: مدرنیسم، جستجوهای آوانگارد، و سپس ادبیاتی که درام رویدادهای تاریخی، جنگ‌ها و رژیم‌های توتالیتر را منعکس می‌کند. بسیاری از نویسندگان به مسائل اخلاقی و سیاسی زمان خود پرداخته‌اند.
Dominik Tatarka (1913–1989)
نویسنده و مقاله‌نویس.
Tatarka به عنوان یک شخصیت مهم در نثر اسلواکی قرن بیستم شناخته می‌شود که به خاطر موضع مدنی خود و مقالات انتقادی‌اش که به مشکلات سیاسی و اخلاقی عصر می‌پردازد، مشهور است.
Milan Rúfus (1928–2009)
شاعر و مترجم.
Milan Rúfus یکی از حساس‌ترین و تأثیرگذارترین شاعران اسلواکی نسل پس از جنگ است که شعر او به موضوعات اخلاقی و وجودی پرداخته است.
Ladislav Mňačko (1919–1994)
نویسنده و خبرنگار.
او به خاطر رمان‌های تند و اثرات خبرنگاری‌اش که غالباً به مسائل سیاسی و اخلاقی جامعه معاصر می‌پردازد، شناخته شده است.
ادبیات معاصر اسلواکی
ادبیات معاصر اسلواکی متنوع است: نثر و شعر در جستجوی هویت، بازتاب تاریخی، موضوعات شهری و آزمایش با سبک را ترکیب می‌کند. نویسندگان معاصر همچنان از چارچوب موضوعات ملی فراتر می‌روند و با فرآیندهای ادبی اروپایی و جهانی تعامل دارند.
شخصیت‌های برجسته معاصر: Pavol Rankov، Peter Pišťanek، Jana Beňová، Jana Bodnárová و دیگران.
موضوعات: دوره گذار، تحول پس از کمونیسم، فرهنگ شهری، تحقیقات جنسیتی و تاریخی.
دانشنامه تاریخی